“Genadeloos op je bek gaan hoort erbij”
Door de coronamaatregelen leek het er even op dat de komende edities van de HAN Educatie Collegetour niet door konden gaan. Toch lukte het de organiserende studieverenigingen om via Teams een online college te geven, met niemand minder dan cabaretier Pieter Derks als gast. “Ach, ik krijg al wekenlang geen live applaus meer”, grapt de Nijmegenaar.
Tekst en foto’s: Olga Helmigh
Normaliter zit de kantine van de Academie Educatie bij elke Collegetour vol studenten, docenten, medewerkers, mensen uit het werkveld en andere geïnteresseerden. Nu zit Pieter samen met zijn interviewer, tweedejaars Leraar Wiskunde Isa Vos, in een theaterzaaltje met een videocamera op zich gericht. Eén voor één druppelen de kijkers op Teams binnen. Heel even voelt het gek om zonder live publiek en sfeermakerij naar het gesprek te kijken, maar dat went vlug. Bovendien kun je via de chat vragen sturen aan Pieter, die door moderators Jeroen en Sjoerd worden gelezen en geselecteerd.
André en Youp
Na het enthousiaste openingswoord van academiedirecteur Aly Smelt, vanuit haar huiskamer in Elst, luidt de eerste vraag aan de gast traditiegetrouw: hoe was jij als student? “Ik heb meerdere studies niet afgemaakt”, lacht Pieter, “maar ik voelde me uiteindelijk enorm thuis op de Koningstheateracademie in Den Bosch. Daar leerde ik op het podium staan, om los en vrij te experimenteren en samen te werken met talentvolle en creatieve klasgenoten.” Als kleine jongen al droomt Pieter ervan om cabaretier te worden. Hij kijkt dan vooral naar André van Duin, die hij vervolgens imiteert op school, en raakt gefascineerd door de relativeringskracht van humor. Later vormde Youp van ’t Hek een grote inspiratiebron, met name zijn eindejaarsconferences. “De manier waarop hij iets te kakken kan zetten en onderuit kan halen vind ik heerlijk.”
Eindeloos optreden
Dat betekent niet dat Pieter er naar streeft om een soort kopie van André of Youp te worden. “Cabaret is heel persoonlijk. De één is goed in absurdisme, de ander in slapstick of gevoelige liedjes. Ik ontdekte dat mijn kracht ligt in reflecteren om daarna compacte, scherpe grappen te maken. Maar dat weet je pas als je heel veel kilometers hebt gemaakt. Je moet eindeloos optreden en aan allerlei cabaretfestivals meedoen om te merken wat bij je past en wat werkt.” Genadeloos op je bek gaan hoort daarbij. “De ene avond speel je het dak eraf en de volgende avond flopt het. Terwijl het dezelfde voorstelling is. Dat kan aan je eigen stemming liggen, aan het soort publiek en soms… weet je het gewoon niet.”
De Wereld Draait Door
Als Pieter op een gegeven moment zijn strak gescripte voorstellingen verrijkt met een afsluitende, telkens nieuwe column over de actualiteit, ontdekt hij een nieuwe kant van zichzelf. Het zal hem uiteindelijk veel brengen: zijn columns worden een hit op YouTube, op de radio en natuurlijk bij De Wereld Draait Door. Hoe kwam hij bij de populaire talkshow van Nederland terecht? “Geluk. Heel veel geluk. Ze zochten een jonge standupper, belden rond en kwamen bij mij uit. Hoe het was om te doen? Stressvol en zenuwslopend. Bij je eigen show heb je de regie in eigen hand. Nu kon een avond zowel jolig als bloedserieus eindigen. En dan kwam ik er met mijn stukje achteraan. Met vóór me een trits camera’s, daarachter Matthijs en de gasten, dan het publiek en dan pas de kijkers thuis. Elke keer weer 2,5 minuut presteren, live en onder hoge druk. Krankzinnig was het. Maar ik heb er zó veel geleerd. Bijvoorbeeld dat ironie en sarcasme in die setting niet werken: je moet snel tot de kern komen en knallen.”
Tuinieren en insecten
Nadat Isa een tijdje met Pieter heeft gepraat, volgt via de chat een aantal vragen. Zoals die van Niene, die wil weten hoe Pieter de pandemie volhoudt. “Best goed, eigenlijk. En daar schrik ik van”, lacht hij. Dat komt doordat zijn dierbaren en hijzelf gezond zijn, zo beseft hij, maar ook omdat hij voor eerst in vijftien jaar gedwongen stilstaat. “Ik leef ineens in een heel ander tempo. Vaak trad ik avond aan avond op en was veel weg van huis. Nu ben ik thuis bij mijn gezin, wat heel fijn en waardevol is. Verder lees ik boeken en werk in de tuin.” Hij leest momenteel een boek over het insectenrijk. “Daarvoor betekenden insecten voor mij: trap ik ze dood of niet? Nu bestudeer ik ze en zie ineens: ze doen een paringsdans, of bouwen een nestje. Heel leuk is dat.”
“Maak eens een grap”
Een terugkerend onderwerp is uiteraard humor. Isa vraagt of je het kunt ontwikkelen, om bijvoorbeeld te gebruiken bij het lesgeven. “Ja, dat denk ik wel”, aldus Pieter. “Maar het moet wel authentiek en oprecht blijven.” In dat laatste gelooft de rustige en ietwat verlegen komiek zelf ook enorm: “Ik doe alleen dingen die bij me passen. Puur voor de aandacht in één of ander programma van een brug springen in een glitterpak , zal ik nooit doen.” De hele dag grappen afvuren op zijn omgeving doet hij ook niet. “Ik ben eigenlijk helemaal niet zo grappig of ad rem in het dagelijks leven, haha! Bij mij moet eerst iets bezinken, dan pas kom ik met een reactie.” Als mensen hem tegenkomen en zeggen “maak eens een grap”, dan vraagt hij wat zij in het dagelijks leven doen. “Dan antwoorden ze bijvoorbeeld ‘docent’ en zeg ik: “Geef eens een les, dan maak ik een grap”.” Zo wordt duidelijk: het is zijn werk.
Begin klein
Het uur dat gepland staat voor het interview vliegt om. Isa stelt dé afsluitende vraag bij elke Collegetour: wat is je gouden tip? Pieter antwoord meteen. “Begin gewoon ergens aan. Niet altijd overal klaar voor willen zijn, of het al willen kunnen, snappen of begrijpen. Wacht niet tot de tijd rijp is. Begin klein en ga steeds een stap verder. Dat kan lesgeven zijn, of optreden, of iets maken. Ga het dóen. Alleen zo kun je het leren en kom je uiteindelijk ergens. En vergelijk jezelf daarbij niet met anderen, volg je eigen pad.”
Met die wijze tip komt de eerste online editie van de Educatie Collegetour tot een einde. Helaas zonder collectief applaus, maar ongetwijfeld met individuele applausjes vanuit vele huis- en studentenkamers.
Benieuwd geworden naar het hele online interview? Kijk het hier terug!
De Educatie Collegetour is georganiseerd door de studieverenigingen SV Meesterlijk, Lingua Franca, Pontifex, SV Fabulinus en alummnivereniging Kairos. Kijk op www.han.nl/collegetour voor meer informatie en aankomende edities.
