ΜΟΥΣΙΚΗ ΚΑΙ ΕΥΦΥΙΑ

Η ευγενική τέχνη της μουσικής η οποία στην ουσία είναι ήχος οργανωμένος με ανθρώπινο τρόπο αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα μέσα έκφρασης της ανθρώπινης φύσης. Ο τρόπος με τον οποίο ο καθένας από εμάς αντιλαμβάνεται τη μουσική διαφέρει, παρόλα αυτά όταν ακούσουμε τις πρώτες νότες μιας συγκεκριμένης μουσικής ακολουθίας έχουμε την ικανότητα να αναγνωρίσουμε τη μουσική αυτή.

Ο ψυχολόγος Δρ. Levitin, ο οποίος διευθύνει το τμήμα Music Perception, Cognition and Expertise στο πανεπιστήμιο McGill στο Montreal, έχει ασχοληθεί με αυτό το φαινόμενο και μάλιστα τον έχει απασχολήσει αρκετά. Ο Levitin λέει χαρακτηριστικά: «Ακούμε μονάχα μια νότα και ξέρουμε ήδη περί τίνος πρόκειται. Αυτό που θα ήθελα λοιπόν να μάθω είναι πως ακριβώς γίνεται αυτό και γιατί είμαστε τόσο καλοί σε αυτή την αναγνώριση». «Μέχρι την ηλικία των 5 ετών είμαστε ήδη όλοι αρκετά ικανοί στην αναγνώριση της μουσικής, αυτή είναι λοιπόν μια πανανθρώπινη ικανότητα».

Φέτος το καλοκαίρι, ο Levitin δημοσίευσε το βιβλίο του: «This Is Your Brain on Music», μια αναφορά στην αναδυόμενη επιστήμη της μουσικής. Ο Levitin στο βιβλίο του αναφέρεται σε ορισμένες πολύ ενδιαφέρουσες καταστάσεις. Για παράδειγμα τα μωρά ξεκινούν τη ζωή τους έχοντας την ικανότητα του συνειρμού. Επίσης στην παρεγκεφαλίδα, το κέντρο του εγκεφάλου όπου ελέγχει την κίνηση, συνδέεται με τα αυτιά και βοηθάει στην αναπαραγωγή συναισθηματικών αντιδράσεων στο άκουσμα της μουσικής. Σύμφωνα επίσης με κάποια πειράματά του, έχει αποδειχτεί ότι η παρακολούθηση μιας ζωντανής μουσικής παράστασης επηρεάζει την λειτουργία του ανθρώπινου εγκεφάλου με διαφορετικό τρόπο από την ακρόαση της ηχογραφημένης μουσικής. Τα αποτελέσματα του πρώτου πειράματος που πραγματοποίησε ο Levitin ήταν εκπληκτικά. Σταμάτησε ανθρώπους από το δρόμο και τους ζήτησε να τραγουδήσουν ένα από τα αγαπημένα τους τραγούδια. Τα περισσότερα από αυτά τα άτομα μπόρεσαν να αναπαράγουν το ρυθμό του κάθε τραγουδιού με ένα ποσοστό λάθους μόνο 4% και τα 2/3 από αυτούς μπόρεσαν να τραγουδήσουν στο ακριβές ημιτόνιο του τραγουδιού. Τα παραπάνω αποδεικνύουν την ακρίβεια με την οποία είναι σε θέση ένας συνηθισμένος άνθρωπος να αναπαράγει μια μουσική ακολουθία. Ήταν μια συναρπαστική ανακάλυψη. Οι περισσότερες αναμνήσεις υποβαθμίζονται και χάνονται σε μεγάλο βαθμό με την πάροδο του χρόνου, όμως αυτές που αφορούν τη μουσική παραμένουν σχεδόν αμετάβλητες.

Το περασμένο έτος, ο Levitin και μια ομάδα από νευροεπιστήμονες δημοσίευσαν μιας μελέτη που εξηγούσε τον τρόπο με τον οποίο γίνεται αυτό. Οι επιστήμονες παρακολούθησαν την εγκεφαλική δραστηριότητα 13 ατόμων καθώς εκείνοι άκουγαν κλασική μουσική. Αρχικά η μουσική διέγειρε το πρόσθιο μέρος του εγκεφάλου καθώς ανέλυε τη δομή και το αρμονία της μουσικής. Στη συνέχεια ενεργοποιήθηκαν κάποιες άλλες περιοχές του εγκεφάλου οι οποίες προκάλεσαν την παραγωγή την χημικής ουσίας ντοπαμίνης, η οποία διεγείρει την αίσθηση της επιβράβευσης. Η περιοχή της παρεγκεφαλίδας, μια περιοχή που σχετίζεται με την κίνηση, αντέδρασε. Καθώς ο εγκέφαλος αντιλαμβάνεται τον ρυθμό και τις συναισθηματικές κορυφώσεις ενός τραγουδιού, η παρεγκεφαλίδα ξεκινά να αντιδράει κάθε φορά που το τραγούδι παράγει περισσότερη ένταση.

«Είναι γνωστό ότι η μουσική είναι ένας πολύ καλός τρόπος για την βελτίωση της διάθεσης μας αλλά με τη βοήθεια αυτού του πειράματος αποδείχτηκε και ο τρόπος με τον οποίο γίνεται αυτό», λέει ο Levitin. Ο λόγος για τον οποίο η μουσική αποτελεί μια τόσο ισχυρή ανάμνηση σχετίζεται με την ποιότητα του μουσικού τόνου. Η ποιότητα του μουσικού τόνου είναι διαφορετική για κάθε μουσικό όργανο, για αυτό το λόγο το βιολί ηχεί διαφορετικά από ένα φλάουτο ακόμα και αν αναπαράγεται η ίδια μελωδία.

Ο Levitin θεωρεί ότι τα διάσημα συγκροτήματα έχουν τεράστια επιτυχία όχι λόγω της ιδιαίτερης δεξιοτεχνίας τους αλλά επειδή αναπαράγουν μια συγκεκριμένη ποιότητα μουσικού τόνου η οποία παραμένει σταθερή από τραγούδι σε τραγούδι. Αυτός είναι και ο λόγος που είμαστε σε θέση να αναγνωρίσουμε τα τραγούδια από μια και μόνο νότα. Η έρευνα του Levitin έχει κλονίσει ορισμένες θεωρίες για τη μουσική. Για παράδειγμα υπάρχει μια άποψη η οποία υποστηρίζει την θέση ότι η μουσική και η μαθηματική ικανότητα ενός ατόμου είναι συνδεδεμένες. Ο Levitin πιστεύει ότι κάτι τέτοιο δεν ισχύει βασιζόμενος σε μελέτη που πραγματοποίησε με άτομα που έπασχαν από το σύνδρομο Williams, μια γενετική δυσλειτουργία η οποία προκαλεί στα άτομα νοητική καθυστέρηση. Παρόλα αυτά αποδείχτηκε ότι τα άτομα αυτά κατείχαν ασυνήθιστα υψηλά επίπεδα μουσικών ικανοτήτων. Ένα αγόρι που ανήκε στην ομάδα που μελέτησε ο Levitin και έπασχε από το σύνδρομο Williams ήταν σχεδόν ανίκανο να ανοίξει την θήκη του κλαρινέτου του αλλά από τη στιγμή που κατάφερνε να κρατήσει το όργανο στα χέρια του, τα προβλήματα του έμοιαζαν να εξαφανίζονται και ήταν σε θέση να παράγει

To insert an image, just drag and drop it onto the page

Originally published at musicandintelligence.pen.io.