ΟΙ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ

Οι θεραπευτικές ιδιότητες της μουσικής είναι γνωστές εδώ και χιλιάδες χρόνια. Η αρχαιότερη καταγραφή εφαρμοσμένων ιατρικών πρακτικών είναι οι Αιγυπτιακοί πάπυροι Kahun. Εδώ γίνεται αναφορά στο θεραπευτικό αποτέλεσμα ενός συγκεκριμένου μαγικού τραγουδιού (ξόρκι: ο περίφημος εξορκισμός, δηλαδή η απαλλαγή από τα κακά πνεύματα που, κατά την κοινή πεποίθηση, προκαλούσαν τις διάφορες σωματικές και ψυχικές ασθένειες. Η πρακτική του εξορκισμού βρίσκει εφαρμογή έως και σήμερα, αν και σε πολύ μικρότερη κλίμακα).

Η χρήση της μουσικής για θεραπευτικούς σκοπούς είναι διαπολιτισμικά κοινή, όπως μαρτυρούν ιστορικά γραπτά διαφόρων πολιτισμών όπως η Κίνα, η Αίγυπτος, η Ινδία, η Ιταλία και η Ελλάδα. Ανάμεσα στον 9ο και 14ο αιώνα, οι θεραπευτικές ιδιότητες της μουσικής αναδείχθηκαν από πολύ γνωστούς επιστήμονες όπως ο Abu Nasr al Farabi, Ibn Sina κ.α.

Ο φιλόσοφος, κοσμολόγος και μουσικός al Farabi (873–950), στο έργο του “Μεγάλο Βιβλίο για τη Μουσική” παρατηρούσε: “Η μουσική προωθεί την καλή διάθεση, την ηθική εκπαίδευση, τη συναισθηματική σταθερότητα και την πνευματική ανάπτυξη. Είναι χρήσιμη για τη σωματική υγεία. Όταν η ψυχή δεν είναι υγιής, το σώμα ασθενεί. Η καλή μουσική, η οποία θεραπεύει την ψυχή, επαναφέρει την καλή υγεία στο σώμα.”

Ακολουθώντας, ο σημαντικός επιστήμονας ιατρός Ibn Sina (980–1037) συμβούλευε: “Έχεις πονοκέφαλο; Χαλάρωσε σε ένα λουλουδένιο κρεβάτι, ή σε μια κελαρυστή πηγή, ή προσκάλεσε έναν μουσικό να έλθει και να παίξει έτσι ώστε να αποκοιμηθείς με τους ευγενικούς ήχους του dutar (ή dotar ή doutar, Πέρσικο έγχορδο όργανο, με δύο χορδές)”

Από τα τέλη του 18ου αιώνα, οι επιστήμονες ξεκίνησαν τις έρευνες για τις χημικές μεταβολές που προκαλεί η μουσική στο ανθρώπινο σώμα. Έτσι, πιστοποιήθηκε πια και πειραματικά ότι η μουσική έχει την ιδιότητα να επιδρά στο κυκλοφορικό και αναπνευστικό σύστημα με την αυξομείωση των καρδιακών παλμών.

Η Μουσικοθεραπεία εδραιώθηκε και τυπικά ως ξεχωριστός κλάδος υγείας ακριβώς με τη λήξη και του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου στις Ηνωμένες Πολιτείες. Κατά τη διάρκεια των πολεμικών συρράξεων, πολλοί μουσικοί, επαγγελματίες ή ερασιτέχνες, καλούνταν να συνδράμουν εθελοντικά στην προσπάθεια αναπτέρωσης του ηθικού των τραυματισμένων στρατιωτών. Έτσι, οργανώνοντας μικρά μουσικά δρώμενα στα νοσοκομεία, με τη συμμετοχή, πολλές φορές και των ίδιων των τραυματιών, κατόρθωναν να αμβλύνουν το σωματικό και τον ψυχικό πόνο. Το εγχείρημα είχε τόσο θετικά αποτελέσματα, ώστε προσωπικό των νοσοκομείων ζήτησε την πρόσληψη των μουσικών αυτών. Τότε γεννήθηκε η ανάγκη πληρέστερης κατάρτισής τους, που οδήγησε στην ίδρυση της πρώτης Πανεπιστημιακής Έδρας Μουσικοθεραπείας. Αυτό έγινε στο Πανεπιστήμιο του Michigan, το 1944.

Η Μουσικοθεραπεία βοηθά στη συναισθηματική και σωματική εξισορρόπηση, στην αποδέσμευση του άγχους, στην πνευματική διαύγεια, στην ανάπτυξη κινητικών, διανοητικών και επικοινωνιακών δεξιοτήτων, ακόμα και στις περιπτώσεις αναπτυξιακών ή μαθησιακών προβλημάτων. Από τη Μουσικοθεραπεία επωφελείται μια μεγάλη γκάμα ηλικιών, όπως παιδιά, έφηβοι, ενήλικες και ηλικιωμένοι.

Μουσικοθεραπεία είναι το βοηθητικό επάγγελμα υγείας που χρησιμοποιεί τη μουσική, αλλά και γενικότερα τον ήχο, προκειμένου να βελτιώσει ή και να διατηρήσει τη φυσική/σωματική και ψυχική κατάσταση του θεραπευόμενου. Η μουσικοθεραπεία έχει αξιοσημείωτα αποτελέσματα στη ρύθμιση του αναπνευστικού συστήματος, στον έλεγχο του άγχους, τη διαχείριση του πόνου, την ομαλή ενδομήτρια ζωή, την κύηση και τον τοκετό, και σε άλλες πλείστες περιπτώσεις.

Καταλυτικός παράγοντας επιτυχούς έκβασης των μεθόδων της μουσικοθεραπείας είναι η διαπροσωπική σχέση του μουσικοθεραπευτή με τον ασθενή του. Οι στόχοι που κάθε φορά τίθενται, αλλά και οι μέθοδοι που κάθε φορά χρησιμοποιούνται στη μουσικοθεραπεία, προσαρμόζονται στις ανάγκες του θεραπευομένου.

Ο Μουσικοθεραπευτής αντιλαμβάνεται σε ποια συναισθηματική, ψυχική και σωματική κατάσταση βρίσκεται ο ασθενής, παρατηρώντας την ανταπόκρισή του σε διαφορετικά κάθε φορά ερεθίσματα (ηχητικά και μουσικά). Σταδιακά, προσαρμόζει τη θεραπευτική διαδικασία της μουσικοθεραπείας στην ιδιοσυγκρασία, τις προτιμήσεις και τις ανάγκες του ασθενούς. Οι θεραπευτικές συνεδρίες της μουσικοθεραπείας μπορεί να περιορίζονται στην ακρόαση, ή και να επεκτείνονται στην ενεργητική συμμετοχή του ασθενούς στη διαδικασία μέσω της σύνθεσης, του αυτοσχεδιασμού, της νοητικής εικονοπλασίας ακούγοντας ηχητικά ή μουσικά αποσπάσματα, την ανάλυση στίχων κ.α.

Είναι σημαντικό για τη μουσικοθεραπεία να γνωρίζουμε ότι δεν υπάρχει μαγική και καθολική “συνταγή” στά ενδεικνυόμενα μουσικά ή ηχητικά ερεθίσματα. Δεν υπάρχει μουσικό τεμάχιο “πανάκεια”, π.χ. για τον έλεγχο του άγχους. Η θεραπεία είναι πλήρως εξατομικευμένη. Κάθε φορά συνυπολογίζονται από το Μουσικοθεραπευτή πολλαπλές παράμετροι, όπως είναι το περιβάλλον του θεραπευόμενου, τα μουσικά ερεθίσματα που δέχεται, η συναισθηματική του κατάσταση την περίοδο της θεραπείας κ.λ.π. , προκειμένου να βρεθεί η κατάλληλη θεραπευτική πορεία. Ο θεραπευόμενος μέσω της μουσικοθεραπείας, δε χρειάζεται να γνωρίζει μουσική, θεωρητικά ή παίζοντας κάποιο μουσικό όργανο, προκειμένου να επωφεληθεί από τη θεραπεία.

Originally published at klapatas.wordpress.com on May 23, 2015.