Kültür olarak ortaklık kurmaya, yazılı anlaşma yapmaya, iyi günleri hayal ederken zor zamanların da bizi bekleyebileceğini öngörmeye ve bunlara kendimizi hazırlamaya alışık değiliz.
Belki de bu yüzden sürdürebilir başarılar, uzun soluklu projeler ülkemizde nadiren karşımıza çıkıyor.
Son zamanlarda girişimcilik maratonuna hasbelkader beraber başlamış gruplarda zamansız ayrılmalar, iş hayatında, özellikle de ülkemizde gayet normal olan krizlerde abartılmış alevlenmeler gözlemliyorum. Sonuç olarak, güzel girişimlerin, heyecanla kurulmuş ekiplerin, harcanmış enerji, para ve en önemlisi zamanın heba olduğunu görüyorum. Bozulan ilişkiler, zarar gören dostluklar da cabası.
Ortaklarınızla aranızda yazılı bir ortaklık sözleşmesi var mı?
Bir avukat tarafından da hazırlanabilecek bu anlaşma aslında her ekibin bir araya gelip birkaç saatte ortaya çıkarabileceği bir doküman. İleriki süreçlerde birçok baş ağrısını hızlı bir şekilde önlemenizi sağlayacağı için ne kadar erken yaparsanız o kadar iyi. Emin olun, bu konuları konuşmak bile ortaklar olarak birbirinizi daha iyi tanımanızda ve aranızdaki bağın güçlenmesinde yardımcı olacaktır.
Konuşulması gereken başlıklardan aklıma ilk gelenleri aşağıda özetliyorum. Bu listeye daha birçok soru eklenebilir, umuyorum iyi bir başlangıç noktası olacaktır.
Ortaklıktan ve bu girişimden beklentileriniz nedir?
Bu çok basit ve, yine bu sebeple olsa gerek, çoğu zaman atlanılan bir soru. Şartlar çoğu zaman ilk gün öngördüğünüz şekilde gelişmeyecek, bu sebeple bazı genel konularda görüş birliğini sağlamış olarak yola çıkmak lazım:
Bu girişimden ne bekliyorsunuz?
- Hangi miktarda?
- Ne zaman?
- Beklentileriniz gerçekleşmezse ne yapacaksınız?
Sizin için başarı nedir?
- Ciro mu, çalışan sayısı mı, müşteri memnuniyeti mi?
- Satıp çıkmak mı?
- Ne zaman?
Peki ya başarısızlık kriteri…
- Ne zaman, ne olduğunda/olmadığında durmayı, iş planınızı değiştirmeyi, gerekirse bir sonraki projeye başlamayı düşüneceksiniz?
Bu girişim başarılı olmazsa ne yapacaksınız?
- Girişimci misiniz? Yoksa deneyip de görelim, olmazsa eski hayatıma geri dönerim, diye mi bakıyorsunuz bu olaya? Bunun cevabı evet ise, hiç başlamayın.
Hangi imkanlara sahipsiniz?
Kendiniz ve ortaklarınızdan beklentileriniz hakkında birçok varsayımda bulunarak kolları sıvıyorsunuz.
Bu varsayımları mümkün olduğu kadar net ve ölçülebilir bir şekilde ortaya koyun.
- Ne kadar ‘nefesiniz’ var? Nefes derken sadece para değil, zaman ve enerjiden de bahsediyorum.
- Ortaklarınıza taahhütleriniz nedir? Şartlar değişir öngörüler tutmazsa, ihtiyaç daha fazla veya imkanlarınız tahmininizden daha kısıtlı olursa ne yapacaksınız?
- Ortaklarınızdan beklentileriniz, sizin masaya getirdikleriniz neler? Bunlardan bir kısmı gerçekleşmezse ne olacak, aranızdaki dengeler değişecek mi? Neye göre?
- Bu ortaklık dışında hangi sorumluluklarınız var?
- Çok basit ama çok önemli bir soru daha — nasıl çalışırsınız? Çalışmayı sevdiğiniz ortam, mekan, saatler neler?
Çıkış
Çıkış sadece yatırım almak, yeni ortak sokmak veya şirketin bir kısmını/tümünü satmak olarak algılanmamalı. Bunlara ek olarak ortaklardan bir tanesinin herhangi bir sebeple çalışmayı bırakması da düşünülebilir
- Yeni bir ortak almayı ne zaman öngörüyorsunuz? Bu ortak hangi özelliklere haiz olacak, hangi şartlarda bu şirkete girecek?
- Ortakların operasyondan ayrılma şartları neler? Hisseleri ne olacak, bunlara bağlı olarak hangi haklara sahip olacaklar?
- Kendi isteği ile ayrılan ve diğer ortaklar tarafından ayrılması istenen ortak arasında nasıl bir fark olacak?
- Sağlık veya ailevi sebeplerden dolayı bir ortağın ayrılması gerekirse nasıl bir yöntem kullanacaksınız?
- Yola çıktıktan 1 ay sonra ayrılan ortak ile 1 yıl sonra ayrılan ortak arasında fark olacak mı? Ya 3 yıl sonra?
VC’de sorular tükenmez
Maksat bu ve akla gelebilecek diğer soruları ortaklarınızla yolun başında konuşmak ve anlaştığınız noktaları yazılı bir şekilde kayda geçmek.
Bu ülke risk alan, yetinmeyip deneyen, soru soran insanlara güzel imkanlar sunuyor.
Büyük ve sürdürebilir başarılara imza atmak için ise mutlaka sağlam temeller üzerine kurulan bir yapıya ihtiyacınız var.
AK
Originally published by ali karabey at 212.vc on April 24, 2013
