Geçenlerde çok sevdiğim bir girişimci ile karşılaştım. Kendisini yıllar önce girişimi henüz fikir aşamasındayken tanımıştım. Çok kalabalık olduğunu düşündüğüm bir pazar olmasına rağmen, inanılmaz enerjisiyle dikkat çekiyordu. Benim için çok değerli girişimcilerden biri oldu.
Ayaküstü konuşurken yatırımcıları ile olan ilişkisi için fikir istedi. Konuştukça ne kadar yorulduğunu ve yatırımcılarının ne kadar kafasını meşgul ettiğini görmek çok üzücüydü. Yatırımcılarının bazıları değer yaratırken, diğerleri inanılmaz kafasını yoruyordu. Aralarında ki en büyük fark ise; odak noktaları ve onu anlayabilmeleri. Stratejik konularda konuşabildiği, network sağlayan, şirket kurma konusunda destek olan ve kendisine insan olarak değer verip konuşanlar açık ara fark ile öne çıkıyordu.
Yatırımcınızı nasıl seçmelisiniz ve nelere bakmalısınız?
Yatırım aldığınız kişiler ile ortak olacaksınız ve belki de önünüzdeki 5–10 yıl arasında birlikte çalışacaksınız. Buna bir evlilik ilişkisi diyebiliriz. Her iki taraf için de önemli sorumluluklar getiriyor ve boşanmak çok ama çok zor. Bu nedenlerle kimi ortak aldığınıza çok dikkat etmelisiniz. Düşünmeniz gerekenler:
- Para dışında size ne değer katabilecek? Daha önce ne tür yatırımlar yapmış, uzmanlıkları neler (size bulunduğunuz pazarda, ürününüzde, stratejik konularda veya operasyonel konuların hangisinde destek verebilir), yaptığınız işi ve modelinizi anlıyor mu?
- Yatırım almada destek olabilecek mi? Özellikle profesyonel yatırımcı ise bir sonraki yatırım sürecinde de tekrar para yatırmaları beklenir. Yatırım yapmamalarının geçerli bir açıklaması yoksa, yeni yatırımcıları korkutacak ve süreçlerinizi zorlaştıracaktır. Mutlaka size ayıracakları toplam yatırımı ve bunu nelere göre yapacaklarını sormalısınız. Kısacası size ilk yatırımdan sonra ne kadar para ayırıyorlar.
- Diğer yatırımcılar ile ilişkileri nasıl? Gelecekteki yatırımlarda başkalarını masaya getirebiliyorlar mı veya içeride olmaları diğer yatırımcıları motive ediyor mu? (Bazı yatırımcılar ile piyasada yatırım yapmak istenmeyen olabilir.)
- Yatırım ile ilgili motivasyonları nedir? Eğer çok küçük pay sahibi olan bir çok yatırımcı alıyorsanız, her birinin aynı motivasyonu hissetmesi çok zor. Böyle durumlarda, lider yatırımcınıza (lead investor) çok iş düşüyor ve bunu yönetebilir mi, dikkat edin. Tabi Türkiye’de yatırımcı sayısı az ve çok seçeneğiniz yok. Ancak, girişimcinin yerinde olsaydım, az sayıda gerçekten değer katabilecek yatırımcıyı almayı tercih ederim.
- Birlikte çalışabilecek misiniz?
- Vizyonunuzu anlıyor mu?
- Diğer yatırım yaptığı girişimcilerle konuştunuz mu?
- Pazardaki itibarları nedir, nasıl bilinirler?
Hayatımdaki en büyük mottolarımdan biri, ilişkiler kelebek gibi olmalı; sizin hayatınıza renk ve değer katarken; yük olmamalı.
Yatırımcılarınız ile ilişkilerinizde de bunu düşünmelisiniz. Önünüzde çok zor bir süreç var, bunu zorlaştıracak değil kolaylaştıracak insanlara ihtiyacınız olacak.
