MANTIKSAL SIRALAMA HATASI

Eris Bey
2 min readNov 13, 2018

--

Mantıksal sıralama hatası yaparsanız, mantıksız olan bir çok şeyi farketmeden mantıklı sınıfına dahil etmiş olursunuz. Nasıl mı?

Hayatınızdan çok basit örnekler ile bu durumu anlamak oldukça basittir ama eğer kontrol etmiyorsanız beyninizin de hata yapması oldukça olasıdır...

Sistem çok basit işliyor aslında.

Formül şu :

Mantıksız bir önermeyi (henüz mantığı belirlenmemiş) alıp, başka bir mantık önermesi üretirseniz, yani ona dahil ederseniz, yeni üretilen mantık önermesini sorgulamak gereksizdir. Daha doğrusu mantıksızdır.

Örneğin ; "Şeytan zart diye osurur."

Şimdi bu önermeyi mantıksal olarak sorgulamak için önce "Şeytan" kısmını koşulsuz kabul etmek gerekir.

Yani şunu demelisiniz :

"Şeytan çok mantıklı, hiçbir sorun yok ama ben osuruğa takıldım, çok mantıksız ya."

Yani farketmeden, mantıksız bir önermeyi mantıksız bulduğunuz için, içindeki başka bir mantıksız önermeyi mantıklı kabul etmiş oldunuz.

Yani size şöyle desem,

"Arkadaşlar hiç melekler çok alkol alınca sarhoş olur mu? Saçmalamayın, öyle saçma şey olmaz."

Bakın bilinç altınıza, melek aslında mantıklı ama alkol alıp sarhoş olması akla uygun değil gibi bir düşünce yolladım.

Eğer size, "Melekler alkol alınca sarhoş olur mu?" gibi bir mantık önermesi sunarlarsa, bu önermeyi direkt yok sayıp önce melek kavramına odaklanmak zorundasınız.

"Melek var da onun alkol problemi mi sorun oldu?" gibi bir sorgulama daha doğrudur.

Şimdi şeytan zart diye osurur diyince, olayı gaz seviyesine indirirseniz, şeytanı da gerçeklik seviyesine çıkarmış olursunuz.

Çünkü garip olan osurması değil, şeytanın varlığıdır. Varsa neden osurmasın? Oldukça mantıklı olurdu...

Şimdi dinlerde geçen birçok iddiayı neden ciddiye almadığımı umarım biraz anlamışsınızdır.

Onları çürümeye çalışmak, istemeden başka bir mantıksızlığı kabul etmem demektir.

"Peygamber Ay'ı ikiye böldü" iddiasını sorgularsam; tanrıyı, dini, peygamberi baştan kabul etmem gerekir.

Çünkü benim için Ay ikiye bölünse bile, bu durum tanrı, din, paygamber gibi olguları geçerli ve mantıklı yapmaz.

Ama ciddiye alır sorgularsam, tanrı, din, paygamber üçlüsünü olası gördüğüm anlamına gelir.

İşte burada ateizm ve non-teizm yol ayrımı çıkıyor karşımıza. Tanrı sorun değil, ben ondan sonraki kısmı, yani dinleri sorgularım derseniz, bu asla ateizm olmaz, saf non-teizmdir.

Dinler önemli değil, önce tanrı olası olsun dini sorgulamak kolay diyorsanız da bu ateizm olur.

Zaten tanrı gibi bir kavram mümkün olsa, dini neden sorgulama ihtiyacı duyayım ki? Öyle absürt bir varlık var olabiliyorsa, bizimle dalga geçmesi, kandırması, eğlenmesi, kendini tatmin etmesi, şaşırtması, kitap yollayıp yalan söylemesi oldukça olasıdır.

Şimdi savunma olarak "Tanrı yalan söylemez" diyenler olacak. Bu "Şeytan zart diye osurur" örneği ile eşdeğerdir.

Yani tanrının varlığı mantıklı, olası ama yalan söylemesi mantıksız ☺️ Zaten şeytanın osurması da çok mantıksız ama şeytan acayip mantıklı ☺️

Ben bunlara "ikincil mantık sorunları" diyorum. Bunları sorgulamak için, içlerinde barındırdıkları diğer (ilksel) mantık sorunları giderilmelidir.

Yani önce bana şeytanın varlığını, bunun için de önce tanrının varlığını mantıklı olarak ispat edin ki, şeytanın osurma meselesi sorgulanacak kadar değerli olsun.

Eris Bey

--

--

Eris Bey

Büyük gerçekler, küçük şüpheler bütünüdür.