Topluluk psikolojisi, bireylerin toplumla nasıl ilişki kurdukları ile ilgili bir uzmanlık alanıdır. İnsanların topluluklarına nasıl daha aktif katkıda bulunabileceğini hiç merak ettiniz mi? Ya da toplumsal sorunların bireylerin sağlığını ve sağlıklı yaşamını nasıl etkileyebileceğini hiç düşündünüz mü? Bunlar toplum psikolojisi alanında, görülmesi gereken iki önemli konudur. (Çev: ‘Health’ sağlık diye ifade ettiğimiz teşhis ve tedavileri içeren özetle hastane süreçlerini anlatır. ‘Wellness’ ise gündelik yaşamı kapsayan ve ‘sağlıklı yaşam’ ifadesini tercih ettiğimiz konudur.)
Topluluk Psikolojisi Nedir?
Topluluk psikolojisi birçok uzmanlık alanı ile bağlantılı çok disiplinli bir uzmanlık alanıdır. Psikolojinin bir alt dalı olan bu alan içinde sosyoloji, siyaset bilimi, halk sağlığı, kültürlerarası psikoloji ve sosyal psikoloji gibi diğer disiplinlerden unsurları sentezleyen oldukça geniş ve kapsamlı bir alandır.
Bu alanda çalışan psikologlar, dünyanın dört bir yanındaki insanların yaşamlarını şekillendiren ve etkileyen kültürel, ekonomik, sosyal, politik ve çevresel etkilere bakarlar.
Topluluk psikolojisi ile yakından bağlantılı disiplinlerden bazıları toplum ruh sağlığı, kültürlerarası psikoloji, halk sağlığı, sosyal hizmetler, sosyoloji, çevre psikolojisi ve ekolojik psikolojidir.
Topluluk psikolojisinin odak noktası hem uygulamalı hem de teorik olabilir ancak çoğu zaman her ikisinin bir karışımıdır. Bazı toplum psikologları teorik konularda araştırma yaparken, bazıları bu bilgileri alıp sorunları tanımlamak ve topluluklar içinde çözümler geliştirmek için kullanırlar.
Toplum psikologlarının üzerinde çalıştığı konular şunlardır:
- Yetkilendirme
- Çeşitlilik
- Sivil katılım
- Bir topluluk duygusu oluşturmak
- Sorun önleme
- Sağlık konusunda katkılar
- Bireysel sağlıklı yaşam
Toplum psikologları, toplumsal bir yapı içinde olumlu toplumsal değişim yaratmaya çalışırlar. Bunu birinci ya da ikinci dereceden değişimler ile sağlamaya çalışırlar.
- Birinci dereceden değişim: Bir toplumsal sorunu önlemek veya düzeltmek için bireylerdeki değişiklikleri teşvik etmeyi içerir.
- İkinci dereceden değişim: Bireylerin çevrelerine daha iyi uyum sağlamaları için onları etkileyen ve sorunlara sebep olan sosyal sistemlerin değiştirilmesini içerir.
Tarihçe
1960'larda bazı psikologlar klinik psikolojinin sosyal sorunları ele alma yeteneğinden memnun değillerdi. Bu memnun olmayanlar grubunun artması ile toplum psikolojisi ortaya çıkmaya başladı. Bugün, birçok kişi 1965 yılında yapılan Swampscott Konferansı’nda gerçekleşen psikologların bir toplantısını çağdaş toplum psikolojisinin resmî başlangıcı olarak kabul ediyor.
Bu toplantıya katılanlar, psikolojinin ruh sağlığı ve refahını ele almak için topluma ve toplumsal değişimine daha fazla odaklanması gerektiği sonucuna varmışlardır.
O zamandan beri bu alan büyümeye devam etti.
Amerikan Psikoloji Derneği, Topluluk Araştırmaları ve Eylem Derneği’nin (SCRA) 27. Bölümü toplum psikolojisi konusuna ayrılmıştır. Amerikan Toplum Psikolojisi Dergisi, Toplum Psikolojisi Dergisi ve Toplum ve Uygulamalı Sosyal Psikoloji Dergisi de dahil olmak üzere çeşitli akademik dergiler de bu konuya yoğunlaşmıştır.
İş Yerinde Topluluk Psikolojisi
Bu mesleğin doğası gereği, bu alanda çalışan insanlar genellikle bir dizi görevi yerine getirir ve bir dizi farklı rol üstlenirler. Bir toplum psikoloğunun yapabileceği bazı şeyler şunlardır:
- Bir topluluk içindeki sorunların araştırılması ve bireysel ihtiyaçların değerlendirilmesi
- Dezavantajlı veya haklarından mahrum bırakılmış bireylerin yerel topluluklarıyla daha fazla bağlantılı hissetmelerine yardımcı olacak yollar bulmak
- Azınlık grupları arasındaki sosyal sorunları anlamak
- Eylem odaklı toplum temelli programların geliştirilmesi, uygulanması ve değerlendirilmesi
- Bireyler ve toplum grupları arasında ilişkiler kurmak
- Katılımı ve çeşitliliği teşvik etmek için kuruluşları, devlet kurumlarını ve toplulukları değerlendirmek
Toplum psikologları eğitim kurumları, diğer devlet kurumları, kar amacı gütmeyen gruplar, toplum örgütleri ve özel danışmanlık gibi çeşitli alanlarda istihdam edilebilir.
Eğitim sistemi içinde, toplum psikologları genellikle kolejlerde ve üniversitelerde ders vermek ve özgün araştırmalar yapmak üzere çalışırlar. Bir devlet kurumunda, yerel, eyalet ve federal hükümetler için sağlık ve insan hizmetlerinde çalışabilirler. (Çev: Türkiye’de 2022 yılında yukarıda belirtilen kuruluşlarda psikologlar çalışıyor olmalarına rağmen ‘toplum psikoloğu’ ünvanının kullanımına dair henüz bir bilgiye ulaşamadık.)
İlgili Alanlar
İnsanlar bazen toplum psikolojisini başka alanlarla karıştırırlar. Sosyal hizmetler, kültürlerarası psikoloji ve sosyal psikoloji gibi ilgili alanlar sıkça toplum psikolojisi ile karıştırılırlar. Toplum psikolojisinin ilgili alanlarla pek çok benzerliği olsa ve çoğu zaman bu disiplinlerden yararlansa da bazı önemli ayrımlara dikkat etmek önemlidir.
Klinik Psikoloji ile Karşılaştırıldığında
Örneğin; toplum psikolojisi, klinik psikoloji gibi eylem ve problem çözme üzerine odaklanmıştır. Bununla birlikte, klinik psikoloji bireysel problemleri çözmeye daha fazla odaklanma eğilimindeyken, topluluk psikolojisi altta yatan ve bu sorunlara sebep olan sosyal sorunları anlamaya adanmıştır.
Sosyal Hizmet ile Karşılaştırıldığında
Toplum psikolojisi ayrıca, sosyoloji ve sosyal psikoloji gibi ilgili alanlara çok benzeyen davranışları ve insanların topluma nasıl uyduğunu anlamak için bütüncül, sistem tabanlı bir yaklaşım benimser. Toplum psikolojisi, sorunları çözmek, gerçek dünya çözümleri oluşturmak ve hemen harekete geçmek için psikolojik ve sosyal bilgiyi uygulamaya daha fazla odaklanma eğilimindedir.
Halk Sağlığı ve Danışmanlığı ile Karşılaştırıldığında
Halk sağlığı ve ruh sağlığı danışmanlığı gibi, toplum psikolojisi de sorunların önlenmesine, sağlık ve refahın teşvik edilmesine odaklanmıştır. Aynı zamanda çok güçlü bir araştırma odaklı bileşene sahiptir. Topluluk psikologları genellikle özgün araştırmalar yapar, teorik çerçeveler geliştirir ve daha sonra bu bilgiyi doğrudan kamu ve özel topluluklar içinde uygularlar.
Gördüğünüz gibi, toplum psikolojisi bir dizi başka disiplinle örtüşüyor. Ancak, kendine özgü ve önemli katkıları da var.
Bu alanın temel amaçları, toplumları içindeki insanları güçlendirmek, sosyal değişimi ve çeşitliliği teşvik etmek, birey ve toplum refahını teşvik etmek ve düzensizliği önlemek için yeni yollar yaratmaktır.
Eğitim Gereksinimleri
Çoğu toplum psikoloğu, psikoloji alanında en az bir yüksek lisans veya doktora derecesine sahiptir. Bazı topluluk psikolojisi programları mevcuttur ancak diğer öğrenciler toplum psikolojisi konularına odaklanarak disiplinler arası bir derece veya genel bir derece kazanmayı tercih etmektedir.
Kendini geliştiren bir toplum psikoloğunun alması gereken kurslardan bazıları şöyle sıralanabilir:
- Sosyal davranış
- Araştırma yöntemleri
- İstatistik
- Halk sağlığı
- Örgütsel gelişim
- Hibe projeleri yazımı
- Önleme programlarının geliştirilmesi
- Gelişim psikolojisi
- Sosyoloji
- Sosyal sorunlar
- Toplumsal gelişim
Toplum psikolojisinde eğitim ve öğretim hem araştırma hem de uygulamaya odaklanır. Yüksek lisans öğrencileri, araştırma yöntemleri ve sosyal istatistiklerin yanı sıra eylem odaklı topluluk programları geliştirerek bu bilgilerin nasıl pratik kullanıma sunulacağı konusunda kapsamlı eğitim alırlar.
Maaşlar
Toplum psikologlarının maaşları, eğitim düzeylerine ve nerede çalıştıklarına bağlı olarak değişir. ABD Çalışma İstatistikleri Bürosu, psikologlar için ortalama yıllık ücretin 2018'de yıllık 79.000 doların biraz üzerinde olduğunu bildirdi.
Verywell’den Bir Sonsöz
Toplum psikologları, bireylerin ve toplulukların sağlığını ve sıhhatini korumada önemli bir rol oynamaktadır. Programlar tasarlamak ve müdahale gerektiğinde bunları uygulamaya çalışarak toplum psikolojisinden fayda üretilir. Bu meslek erbabı insanların tam potansiyellerine ulaşmak için ihtiyaç duydukları kaynaklara erişebilmelerini sağlamaya yardımcı olurlar.
“Community Psychology Explores How Individuals Relate to Society” adlı bu yazı Luna DAO çeviri ekibi tarafından sizler için Türkçe’ye çevrilmiştir.
Luna DAO, içlerinden gelen merak ve sorumluluk hissi ile, kendilerini ve toplumu geleceğin DAO teknolojilerine hazırlamak için bir araya gelmiş bireylerden oluşan merkeziyetsiz bir topluluktur. Topluluğun her bir üyesi, istediği takdirde kendi tercih edeceği ekiplere katılarak, bu ve bunun gibi kaynakların sizlere ulaşmasına istediği miktarda katkı sağlayabilir.
Sizleri de bu gururun bir parçası olarak görmekten mutluluk duyarız.
Çevirenler: kaya.uluer#9133
Editörler: feyzalp#1268, Enes Ç.#5296
