Faalvaardigheid - geintje zeker?
Inmiddels kunnen we er niet meer omheen. Het begon als een geintje, maar dat is het al lang niet meer: faalvaardigheid is ernst, faalvaardigheid staat op de kaart! Shit!!!
Het geintje begon met het schoppen tegen negatieve begrippen als ontlezing, aandachtsstoornis, faalangst. Helemaal in de lijn van het in onderwijsland een tijdje bijzonder populaire Omdenken, dachten wij alle gevestigde begrippen eens even om te noemen. Lekker positief, maar wèl doordacht. Ontlezing wordt verlezing (er wordt juist veel meer gelezen, alleen de lezers weten niet zo goed hoe ze moeten omgaan met wat ze gelezen hebben of ze kiezen niet het juiste om te lezen, eigenlijk hebben we het hier over aandacht - maar dat is weer een heel ander verhaal), aandachtsstoornis wordt aandachtskracht (je bent juist super goed in het richten van je aandacht, je richt hem alleen op de verkeerde plek), faalangst wordt faalvaardigheid (goed falen is niets om bang voor te zijn, soms moet je het alleen wat beter leren).
Collega Jörgen en ik begonnen te pas en te onpas het begrip ‘faalvaardigheid’ in te zetten: geweldig tijdens vergaderingen en verhitte gesprekken aan de lunchtafel in de personeelskamer. In het begin vroeg het nog wel eens wat toelichting (van fouten maken leer je, alleen soms weet je niet zo goed hoe je dat moet doen, of je bent zelfs bang om fouten te maken, waardoor je jezelf eigenlijk tekort doet), maar ineens begon het begrip te resoneren in onderwijsland.
Vaardigheden zijn al langer hot omdat vaardigheden je wendbaar maken en inzetbaar zijn op meerdere gebieden. Daarnaast is formatief toetsen trending, geen cijfers maar constructieve feedback op wat je laat zien. En wat dacht je van differentiëren? Ook al zo’n prachtig nieuw begrip voor iets wat we eigenlijk al 100 jaar instinctief aan het doen zijn. Maar let op: het interessantste moment om feedback te geven of om te beginnen met differentiëren is eigenlijk…? Precies! Het moment dat iemand faalt! Er lukt iets niet? Hoera! Nu kan het leren beginnen!
Pas op het moment dat leerlingen en docenten hardop en publiekelijk durven te falen, ontstaat er de rijkst mogelijke leeromgeving. De docent laat zijn kwetsbaarheid zien, maar tegelijk ook zijn wendbaarheid door op zoek te gaan naar informatie of een andere aanpak. Daardoor ziet de leerling dat falen geweldig is, leerzaam en soms ook bijzonder grappig, en dat geeft moed, dat inspireert. Zodra de leerling hardop durft te falen, kan de docent zijn expertise laten zien en (daar komt ie) maatwerk bieden dat aansluit op de persoonlijke onderwijsbehoefte en belevingswereld van de leerling!
Je ziet het: #faalvaardigheid is de sleutel. Samen falen, is samen stralen. De tijd is rijp: laten we vanaf nu, om met de vrienden van Kleppen Dicht! te spreken, onze klep opentrekken en ‘glorieus falen’!
