Wat is nou echt “cancel culture?”
Betoog van 19 mei 2021, Paleis van Justitie, zaak Pam.
Edelachtbare. Ik heb deze zaak, waarin Max Pam en zijn advocaat Peter Plasman me van smaad betichten omdat ik een column van Max Pam racistisch heb genoemd, niet zo goed voorbereid. Daar zijn drie redenen voor.
- Ten eerste omdat ik deze zaak vrij absurd acht en niet goed begrijp dat ik me hiervoor heb te verantwoorden. Daar kom ik zo uitgebreid op terug.
- Ten tweede omdat ik last heb van wat “activism fatigue” wordt genoemd, vermoeidheid als gevolg van activisme. Ook hier kom ik zo uitgebreid op terug.
- Ten derde omdat ik het simpelweg erg druk heb. Druk met de werkzaamheden die ik verricht die — betaald en onbetaald — in mijn ogen de wereld een beetje beter maken.
Edelachtbare, ik wil graag twee zaken voorleggen.
- Allereerst het opiniestuk dat ik schreef naar aanleiding van een column van Max Pam waarin hij alvast en plein publique, met naam en toenaam, aangaf me voor de rechter te willen slepen. Dat zal ik zo voordragen.
- Ten tweede wil ik graag kort ingaan op mijn historie met en bij de Volkskrant, de krant waar Max Pam zowel de column publiceerde die ik racistisch heb genoemd als wel de column waarin hij aangaf me voor de rechter te willen slepen. Wat nu, deels, gelukt lijkt. Hierin zal ik tevens beschrijven waarom ik me in dezen geen dader, maar slachtoffer voel.
Opiniestuk 17 augustus 2020, Volkskrant.
Mijn historie met, bij en na de Volkskrant
Ik ben een kleine vier jaar actief geweest bij de Volkskrant als data slash onderzoeksjournalist. In die jaren heb ik prijswinnende artikelen mogelijk gemaakt en vele tegels gelicht. In mijn jaren bij de krant heb ik geregeld kritiek geuit op redactionele keuzes, met name waar het de opiniepagina’s betrof.
Toen ik mijn vertrek aankondigde, om aan de slag te gaan als de creatief strateeg voor de GroenLinks campagne van 2017, is er meermaals verzocht of ik niet toch wilde blijven en werd mij een hoge functie bij de krant in het vooruitzicht gesteld. Ik vertrok zonder dat de krant dat wilde.
In de jaren die daarop volgde heb ik geregeld zowel lof en kritiek geuit over de redactionele keuzes van de Volkskrant, mijn oude krant. Twitter was daarvoor mijn publieke kanaal. Al heb ik de eerste twee jaar na mijn vertrek vooral de dialoog gepoogd te zoeken en onder andere de ombudsman meermaals bericht. De reden voor Twitter was dat al het andere geen resultaat boekte. Over het algemeen geven journalisten liever kritiek dan er ontvankelijk voor te zijn, zo heb ik geleerd. Dit geldt des te sterk voor columnisten, zo heb ik geleerd.
De stevigste kritiek had in de kern te maken met een van drie van de volgende zaken:
- Extreemrechtse partijen die werden behandeld als zijnde normale partijen.
- De bagatellisering van de klimaatcrisis
- Racistische en seksistische opiniestukken.
Als gevolg van mijn kritiek zijn er door verscheidene columnisten meerdere columns verschenen over mij. Columns waar ik me amper tegen kon verweren, ook al stonden ze vol onwaarheden. Met alle gevolgen van dien.
Dat is zover gegaan dat een columnist van de Volkskrant meermaals trollenlegers op me heeft af gestuurd — hij schreef hele columns over niets anders dan “ga achter Sybren aan” — wat heeft geleid tot een serieuze doodsbedreiging. Alhoewel de naam en locatie van de dader me bekend was, kreeg ik van de politie te horen dat er “te weinig informatie was over de dader, over wie hij zou zijn en waar te vinden, om tot onderzoek over te gaan.”
Die haat was niet eenmalig. Ik heb ‘s nachts iemand aan de intercom gehad met dreigende woorden. De inmiddels welbekende “Vizier Op Links” had een website aangemaakt op mijn naam en vergaf emailadressen, … @sybrenkooistra.nl, onder extreemrechts tuig. Wie de meest hatelijke naam kon verzinnen, kreeg een emailadres. Als u nog twintig minuten heeft, kan ik u een enigszins volledig overzicht van de haat geven — het is veel.
Na aanleiding van de column van Max Pam waarin hij aangaf de rechter op te zoeken heb ik mijn Volkskrant abonnement stopgezet. Naar aanleiding van de zaak nu, en de stromen haat die ik dagelijks ontvang, heb ik mijn Twitter account stopgezet.
Ik ben op.
Ik ben op omdat de mate waarin mijn naam door het drek wordt gehaald serieuze invloed heeft op mijn werk. Het contrast van Nederland met andere landen kan wat dat betreft niet groter.
Buiten Nederland wordt ik uitgenodigd om bij te dragen aan zulke campagnes als de Duitse Groenen en de Amerikaanse democraten en sta ik soms grote internationale media te woord. Als campagneleider van de Europese Groenen en daarvoor als creatief strateeg van GroenLinks wordt mijn succes gevierd.
Binnen Nederland denken organisaties wel twee keer na voordat ze met mijn coöperatief in zee gaan. Dit heb ik bevestigd gekregen van meerdere grote Nederlandse NGO’s. Want ze zijn bang dat ze gedoe krijgen als mijn naam aan hun verbonden raakt. Of ze hebben toch twijfels bij wie ik ben, want als je me googled krijg je pagina’s vol drek voorgeschoteld. Drek van geenstijl, drek van thepostonline, drek van columnisten van vooraanstaande media.
Ik ben op omdat ik hier ben. In de rechtszaal. Omdat ik me uitspreek.
Ik ben op omdat ondanks het gretig gebruik van het woord “cancel culture” in kranten vandaag de dag, de kern niet begrepen wordt. Het zijn doorgaans de machtigen die de kwetsbaren het zwijgen opleggen, met juridische, financiële en public relations middelen, maar daar spreken we weinig over. Pas wanneer de kwetsbaren terugpraten wordt het cancel culture genoemd, en dan spreken we erover.
Ik ben op omdat ik me uit de naad werk voor een betere wereld, meer empathie, minder haat. Maar haat, teleurstelling, doodsbedreigingen en rechtszaken ontvang.
En ik ben op omdat ik me niet gewonnen wil geven. Omdat ik weet dat ik als witte man, met aanzien en werk buiten Nederland, het makkelijker heb dan de vele jonge vrouwen en mensen van kleur die de bastions van de media en politiek al lang niet meer durven te betreden. Als ik het al opgeef, wat kunnen we dan van hen verwachten. Is het niet hoog tijd dat we juist meer van hen gaan horen?
