Portekiz Hakkında Genel Bilgiler-7

Sağlık, Eğitim

Sağlık

2015 yılındaki İnsani Gelişim Raporuna göre Portekiz halkının ortalama ömrü 81,3 yıldır. Ülkedeki ölüm sebepleri, diğer Avrupa ülkelerinde olduğu gibi bulaşıcı olmayan hastalıklardan olmaktadır. Portekiz dünyadaki sağlık sistemi sıralamasında Birleşik Krallık, Almanya veya İsveç gibi ülkelerin önünde yer alarak 12. sıradadır.

Portekizli sağlık sistemi üç ortak sistemle karakterize edilir: Ulusal Sağlık Hizmeti (Serviço Nacional de Saúde, SNS), belirli meslekler için özel sosyal sağlık sigortası (sağlık alt sistemleri) ve gönüllü özel sağlık sigortası. SNS ulusal ve uluslararası geçerlik kapsamındadır. Nüfusun %25’i özel sağlık alt sistemlerine tabidir, %10 özel sağlık sigortası ve %7 ise müşterek sağlık fonlarına tabidir.

Serviço Nacional de Saúde — Ulusal Sağlık Hizmeti, SNS

Sağlık Bakanlığı, SNS’yi yönetmenin yanı sıra sağlık politikasının geliştirilmesinden sorumludur. Beş bölgesel sağlık idaresinden, ulusal sağlık politikası hedeflerinin uygulanmasından, kılavuzların ve protokollerin geliştirilmesinden ve sağlık hizmetinin denetlenmesinden sorumludur. Sorumluluğun dağıtılması çabaları, finansal ve yönetim sorumluluğunu bölgesel düzeye kaydırmayı amaçlamıştır. Bununla birlikte, uygulamada; bölgesel sağlık idarelerinin bütçe belirleme ve harcama konusundaki özerkliği, birincil bakım ile sınırlı kalmıştır.

SNS ağırlıklı olarak genel vergilendirme yoluyla finanse edilmektedir. İşveren (devlet dâhil) ve çalışan katkıları, sağlık alt sistemlerinin ana finansman kaynaklarını temsil etmektedir. Ayrıca, hastanın doğrudan ödemeleri ve gönüllü sağlık sigortası primleri de büyük bir paya sahiptir.

2015 yılında toplumun %13,09’u diyabet probleminin yaşadığı ve kişi başına düşen maliyetin 2011 amerikan doları olduğu tahmin edilmektedir. Madeira, Avrupa’daki solunum hastalıklarından ölümün gerçekleştiği en yüksek orana sahip bölgedir. 2015 verilerine göre her 100.000 kişiden 151’i bu sebepten dolayı ölmüştür.

Eğitim

Ülkede eğitim sistemi 4 evreye ayrılmıştır: Okul öncesi eğitim (6 yaşın altındakiler için), temel eğitim (3 aşamadan (4+2+3) oluşan toplumda 9 yıldan oluşan zorunlu eğitim), orta öğretim (3 yıl, 2010’dan itibaren zorunlu), yükseköğretim (iki seçeneği olup üniversite ve politeknik okullarında alınmaktadır). Üniversite, fakültelere ayrılarak düzenlenmiştir. Enstitü ve okul terimleri, Portekiz yükseköğretim kurumlarındaki özerk alt birimleri ifade etmektedir.

Yetişkin okuryazarlık oranı %99 seviyesindedir. İlkokul kayıtları oranı %100’dür. Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı’nın (PISA) 2015 sonuçlarına göre; Portekizli 15 yaşındaki bir öğrenci okuma, matematik ve fen bilgisi açısından değerlendirildiğinde OECD ortalamasının (493 ortalama) önemli ölçüde üzerinde çıkmıştır. 501 puanla Norveç, Polonya, Danimarka ve Belçika’da yer alan öğrenciler ile aynı seviyedirler. Portekizli öğrencilerin PISA sonuçları, ABD, Avusturya, Fransa ve İsveç gibi birçok gelişmiş batı ülkesinden önde olup gelişmeye devam etmektedir.

Orta öğretimden sonra öğrencilerin %40’ı üniversite eğitimine devam etmeye karar vermektedir. Bu durum ABD’de %50, OECD ortalaması %35 dolayındadır. Ülke uluslararası eğitimde en çok tercih edilen ülkeler arasında gelmektedir. 2005 verilerine göre yükseköğretimde kayıtlı hem iç hem uluslararası öğrenci sayısı 380.937 olarak belirtilmiştir.

Portekiz’de üniversiteler 1290 yılından itibaren yer almaktadır. En eski üniversite Lizbon’da kurulmuş olup şu an Coimbra’da faaliyetine devam etmektedir. Tarihsel açıdan Portekiz İmparatorluğuna bakıldığında; en eski mühendislik okulunu (Real Academia de Artilharia, Fortificação e Desenho — Rio de Janeiro) 1792’de, en eski tıp okulunu (Escola Médico-Cirúrgica — Goa) 1842’de Asya’da kurmuştur. Günümüzde en büyük üniversitesi Lizbon Üniversitesi’dir.

Coimbra Üniversitesi

Bolonya süreci kriterleri, 2006'dan beri Portekizli üniversiteler ve politeknik enstitüler tarafından uygulanmaktadır. Devlet üniversiteleri öğrenci alırken “Numerus clausus” olarak adlandıralan rekabetçi bir sistem ile öğrencilerini kabul etmektedir ve bunun için ulusal bir veri tabanı oluşturulmuştur. Bununla beraber her üniversite harici alım için boş kontenjanlara sahiptir. Bu kontenjanlar uluslararası öğrenciler, eski öğrencilerin tekrar kaydı, Lusophone ülkeleri öğrenciler, diğer okulların onur dereceleri öğrencileri, yetişkinler (23 yaş üzeri) ve sporcular vb. için kullanılmaktadır. Bu konuda her öğretim kurumu kendi prensiplerini uygular.

Portekiz’de devlet okullarında eğitim masraflarının büyük kısmı kamu tarafından karşılanmaktadır. Yine de öğrenciler bir öğrenim harcı öderler. Akşam okullarından ve part-time öğrencilerden masraflar kısmen alınır. Okul bu ücretleri yenilikler ve eğitim kalitesinin korunması için kullanır.

Portekizli yetkililer, Portekiz yükseköğrenim ve araştırmasının etkinliğini daha da geliştirmek ve arttırmak için Massachusetts Teknoloji Enstitüsü ve diğer ABD kurumlarıyla işbirliği anlaşmalarına girmiştir.

Politeknik Enstitü Kavramı

Politeknik, Portekiz’in yüksek öğrenim sisteminin iki alt sisteminden biri olup diğeri ise üniversite eğitimidir. Politeknik yükseköğrenimi daha çok pratik ağırlıklı bir eğitim sağlar ve mesleğe yöneliktir, üniversite yükseköğrenimi ise güçlü bir teorik temele sahiptir ve araştırma odaklıdır. Özel veya kamu kurumu şeklinde olabilir. Politeknik okulları lisans ve yüksek lisans dereceleri vermektedir. Doktora dereceleri üniversite yükseköğrenim kurumlarına tahsis edilmiştir. Bu okullar eğitim, yönetim, teknoloji, sağlık, tarım alanlarının yanında muhasebe, hemşirelik ve okul öncesi eğitim alanlarında yükseköğretim vermektedir. Politeknik okullar tıp, hukuk, mimarlık gibi üniversite yükseköğrenim kurumları tarafından verilen alanlarda eğitim vermez.

20 tane devlet politeknik okulu vardır. .Bu okullar daha çok bölge sakinlerinin ihtiyaçlarına yönelik eğitim vermektedir. Bu sebeple bu okullara girişlerde bölge sakinleri avantajlara sahiptir. Bu okullar, bölgesellik açısından önemli olduğundan ABD’deki kolej mantığı ile benzerlik göstermektedir.

Portekiz’deki Yüksek Öğrenim Kurumları

1- Üniversiteler

Devlet

· ISCTE — Lisbon University Institute

· University of the Azores

· University of Algarve (includes polytechnic schools)

· University of Aveiro (includes polytechnic schools)

· University of Beira Interior

· University of Coimbra

· University of Évora (includes polytechnic schools)

· University of Lisbon

· University of Madeira (includes polytechnic schools)

· University of Minho (includes polytechnic schools)

· Universidade Nova de Lisboa

· University of Porto

· University of Trás-os-Montes and Alto Douro (includes polytechnic schools)

Uzaktan Eğitim veren üniversiteler

· Universidade Aberta

Özel Üniversiteler

· Autonomous University de Lisboa

· Catholic University of Portugal (includes polytechnic schools)

· Universidade Europeia

· Fernando Pessoa University (Porto and Ponte de Lima) (includes polytechnic schools)

· Lusíada University (Lisbon, Porto and Vila Nova de Famalicão)

· Lusófona University (Lisbon and Porto) (includes polytechnic schools)

· Universidade Portucalense Infante D. Henrique (Porto)

Özel Enstitü ve Okullar

· CESPU — Cooperativa de Ensino Superior Politécnico e Universitário (Gandra, Penafiel and Vila Nova de Famalicão) (includes polytechnic schools)

· Escola Superior Artística do Porto

· Escola Superior de Actividades Imobiliárias (Lisbon)

· Escola Superior Gallaecia (Vila Nova de Cerveira)

· Escola Universitária Vasco da Gama (Coimbra)

· Instituto Superior de Ciências da Saúde Egas Moniz (Almada) (includes polytechnic schools)

· Instituto Piaget (Almada, Silves, Vila Nova de Gaia and Viseu) (includes polytechnic schools)

· Instituto Superior de Gestão

· Instituto Superior Manuel Teixeira Gomes (Portimão)

· Instituto Superior Miguel Torga (Coimbra)

· Instituto Superior de Serviço Social do Porto

· Instituto Superior da Maia

· Instituto Superior de Gestão e Administração de Leiria

· Instituto Universitário de Ciências Psicológicas, Sociais e da Vida (Lisbon)

2- Politeknik Enstitüler

Devlet Politeknik Enstitüleri ve Okulları

· Polytechnic Institute of Beja

· Polytechnic Institute of Bragança

· Polytechnic Institute of Castelo Branco

· Polytechnic Institute of Cávado and Ave

· Polytechnic Institute of Coimbra

· Polytechnic Institute of Guarda

· Polytechnic Institute of Leiria

· Polytechnic Institute of Lisboa

· Polytechnic Institute of Portalegre

· Polytechnic Institute of Porto

· Polytechnic Institute of Santarém

· Polytechnic Institute of Setúbal

· Polytechnic Institute of Tomar

· Polytechnic Institute of Viana do Castelo

· Polytechnic Institute of Viseu

· Escola Superior de Hotelaria e Turismo do Estoril

· Escola Náutica Infante D. Henrique

· Escola Superior de Enfermagem de Coimbra

· Escola Superior de Enfermagem de Lisboa

· Escola Superior de Enfermagem do Porto

Özel Politeknik Enstitüleri ve Okulları

· Academia Nacional Superior de Orquestra (Lisbon)

· Atlântica — Escola Universitária de Ciências Empresariais (School of Management Sciences, Health, IT & Engineering) (Oeiras)

· Escola Superior de Negócios Atlântico (Atlântico Business School) (Vila Nova de Gaia)

· Conservatório Superior de Música de Gaia

· Escola Superior de Artes e Design (Matosinhos)

· Escola Superior Artística de Guimarães

· Escola Superior de Educação de Almeida Garrett (Lisbon)

· Escola Superior de Educação de João de Deus (Lisbon)

· Escola Superior de Educação de Paula Frassinetti (Porto)

· Escola Superior de Educadores de Infância Maria Ulrich (Lisbon)

· Escola Superior de Saúde do Alcoitão (Alcoitão, Alcabideche)

· Escola Superior de Saúde Atlântica (Oeiras)

· Escola Superior de Saúde da Cruz Vermelha Portuguesa (Lisbon)

· Escola Superior de Saúde de Santa Maria (Porto)

· Escola Superior de Tecnologias e Artes de Lisboa

· Instituto de Estudos Superiores de Fafe

· Polytechnic Institute of Maia

· Instituto Português de Administração de Marketing (Lisbon and Porto)

· Instituto Superior de Administração e Gestão (Porto)

· Instituto Superior de Administração e Línguas (Funchal)

· Instituto Superior de Ciências da Administração (Lisbon)

· Instituto Superior de Ciências Educativas (Lisbon and Penafiel)

· Instituto Superior de Ciências Empresariais e do Turismo (Porto)

· Instituto Superior de Ciências da Informação e da Administração (Aveiro)

· Instituto Superior de Comunicação Empresarial (Lisbon School of Business Communication)

· Instituto Superior D. Dinis (Marinha Grande)

· Instituto Superior de Entre Douro e Vouga (Santa Maria da Feira)

· Instituto Superior de Novas Profissões (Lisbon)

· Instituto Superior de Paços de Brandão

· Instituto Superior Politécnico Gaya (Vila Nova de Gaia)

· Instituto Superior Politécnico do Oeste (Torres Vedras)

· Instituto Superior de Tecnologias Avançadas de Lisboa (Lisbon and Porto)

· ISAVE — Instituto Superior de Saúde (Amares)

· Instituto Superior de Educação e Ciências (Lisbon)

· ISLA — Instituto Politécnico de Gestão e Tecnologia (Vila Nova de Gaia)

· ISLA — Instituto Superior de Gestão e Administração de Santarém

· Escola Superior de Enfermagem Dr. José Timóteo Montalvão Machado (Chaves)

· Escola Superior de Enfermagem São Francisco das Misericórdias (Lisbon)

· Escola Superior de Enfermagem de São José de Cluny (Funchal)

· Escola Superior de Saúde Norte da Cruz Vermelha Portuguesa (Oliveira de Azeméis)