İster alan adı ister başka bir nesne olsun değerlendirmesini yaparken bakacağımız unsurlardan biri de arz ve talep durumudur. Ekonomi hakkında pek bilgisi olmayanlar için arz ve talep nedir kısaca açıklayayım, arz sunmak demektir, bir malın piyasaya sunulan miktarına arz denir. Talep satın almaya istekli kişilerin sayısını belirtir. Piyasaya sunulan mal miktarı artarsa mal ucuzlar, azalırsa mal pahalılaşır. O malı satınalmaya istekli kişi sayısı artarsa mal pahalılaşır, azalırsa ucuzlar. Basit bir örnek vereyim altın herkesin sahip olmak istediği ve az bulunan bir madendir bu yüzden pahallıdır, taş ise doğada bol miktarda vardır ve pek az kimse taşa ihtiyaç duyar. Alan adı değerlendirirken de aynı durum geçerlidir. Bol miktarda varsa değeri azdır, bulunması zorsa fiyatı yüksek olur. Bu bilgilere göre bazı alan adlarını değerlendirelim;
En değerli alan adı uzantısı .com
.com alan adları tescil edilmiş alan adlarnın %43,22’sini oluşturmaktadır.154,6 million com alan adı tescil edilmiştir. com alan adı uzantısı ile 3 harfli veya 4 harfli tescile müsait, boş alan adı bulamazsınız. Ne İngilizce, ne türkçe tek kelimelik ticari değeri olan bir alan adı bulmazsınız. Bu yüzden com uzantılı isimler değerlidir. Eğer alan adı alım satımı yapacaksanız yatırımlarınızı com domaine yapın. com değerlidir ancak değerli olan herşeyi kolayca satabileciğinizi de düşünmeyin, satış konusu başka bir nakale konusu, bu konuda da ileride yazabilirim. com alan adının en değerli olduğunu alan adı işe ile ilgilenmeyenler bile biliyordur, fazla uzatmıyayım.
Net, org düşük te olsa değeri olabilir, jenerik ise alınıp satılabilir.
.net alan adları tescil edilmiş alan adlarnın 3,76 oluşturmaktadır. 13,4 million net alan adı tescil edilmiştir. org alan adları tescil edilmiş alan adlarnın %2,90’ını oluşturmaktadır, sayısı ise 10,4 milyon adet. net yada org domain aynı adlı com uzantılı alan adı değerinin çok düşüğüne satılabilir. Tescil edilen 154,6 milyon alan adının 143,2 milyonunun net uzantısı başka bir deyişle %91,34’ü tescile müsaittir. Yazının başında ne demiştik, az olan değerlidir, com alan adlarının %91,34’ü boşta iken net alan adının değerinin com a göre çok çok düşük olduğu sonucuna varabiliriz. org uzantısı için de aynı şeyleri söylemek mümkündür.
Yeni alan adlarından(ngTLD) uzak durun?
Çünkü yeni çıkan alan adı uzantıları ile tescil edilebilecek bol bol tescile müsait, boş durumda alan adı vardır. 1,246 yeni alan adı vardır ve yeni çıkan alan adları ile tescil edilen alan adları, toplamda tescil edilen alan adlarının %6,37’sini oluştururlar. Çok istisnai durumlar haricinde yeni çıkan alan adları ile isim tescil edip satamazsınız. Yeni çıkan isimlere yatırım yapmayın. Şunu düşünün; bu alan adlarında büyük bir proje gördünüz mü?
Info, biz, co, io ve diğer ülke kodlu (ccTLD) isimler hakkında
info, biz, co, io ingilizce domainlerde iş yapabilir, türkçede yapmaz, bu alan adları türkiyede pek tanınmıyor. Değerlemesi hususunda net ve org için söylediklerim info ve biz ve diğerleri için de geçerlidir, ancak maddi değeri daha düşüktür.
Tr alan adları
Şu anda alan adlarını tescil eden yetkili kuruluşa göre .tr ülke kodlu alan adlarının satışı, kiralanması ve devri yasaktır. İlgili kuruluş, alan adlarının satışı, kiralanması ve devrinin tespiti halinde ilgili alan adı sahibine ait alan adlarının tamamı iptal edileceğini belirmektedir. Ancak alan adının devri, alan adı tahsisine esas teşkil eden belgelendirilmiş hakların devri halinde mümkündür. Yani, com.tr alan adını ancak şirket veya marka devriyle alabilirsiniz, org.tr alan adını ancak ilgili organizyon yönetimini devraldıysanız alabilirsiniz, gen.tr, web.tr, info.tr gibi alan adlarını ise satamazsınız. Şimdilik alan adlarını ODTÜ(tr.nic) yönetmektedir, tr alan adı yönetimi ileride TRABIS’e geçecektir. TRABIS tamamen faaliyete geçtikten üç yıl sonra .tr alan adlarının satışı yapılabilecek, ayrıca isim.tr gibi ikinci seviye alan adları da tescil edilebilecek. İkici seviye alan adları tescile açılınca, gen.tr, web.tr gibi üçüncü seviye alan adlarının değerinin çok düşük olması beklenir.
Marka alan adları
Bir başkasının markasını almayın. O markayı satmayı hele de marka sahibine satmayı hiç düşünmeyin. Marka ihlali yapmayın, marka sahibi firma ihlale konu olan alan adını elinizden alır ayrıca başka yaptırımlarla da karşılaşabilirsiniz. Bu konuda bolca örnek vardır, bir başka makalede bu konuya da değineceğim.
Potansiyel alıcı sayısı ne kadar fazla ise fiyat o kadar yükselir
Güzel bir isim buldunuz ve hemen tescil ettirdiniz ve satmak istiyorsunuz. Yeniden satmak amacıyla satın alabilecek alan adı yatırımcısı haricinde elinizdeki alan adının potansiyel alıcıları olabilir?
Alan adınızla ilgili bir alana yeni yatırım yapacak firma veya kişi bu alan adını satın alabilir. Sektörde var olan bir firma, mevcut isminden daha iyi bir isimle devam etmek isterse, sizin elinizdeki isim firmanın mevcut isminden iyiyse, satın alabilir.
Örneğin yemek siparişi uygulaması hakkında bir isim tescil ettirdiniz bu ismi alabilecek kişi sayısı kaç olabilir? Mevcut işletme sayısı bir elin parmakları kadar, peki ileride kaç kişi yeni bir işletme ile bu sektöre girmek isteyebilir, bu kadar büyük bir yatırım yapabilir. Oldukça az. Peki, bir kitap satışı ile ilgili bir isim tescil ettirdiyseniz, piyasada mevcut yüzlerce kitap satıcısı elinizdeki alan adını satın almak isteyebilir veya sektöre girmek kolay olduğu için sektöre yeni girecek firmalar da bu alan adını satın almak isteyebilir. Bu örneklere göre yemek siparişi ile ilgili bir alan adını satmak daha zor, kitap satışı ile ilgili bir alan adını satmak daha kolay olacaktır.
