Test Case Hazırlamada Uzman Olmak İçin Temel Unsurlar

Recep ALICI
8 min readJan 15, 2024

--

Yazılım geliştirme sürecinin temel taşlarından biri, etkili test case’lerin oluşturulmasıdır. Test case’ler, yazılımın işlevselliğini ve performansını değerlendirmek için kritik öneme sahiptir. Kaliteli bir test case, yazılım hatalarını tespit etmenin ötesine geçer ve kullanıcıların gerçek dünya senaryolarında yazılımın nasıl performans gösterdiğini doğru bir şekilde yansıtır. Bu nedenle, test case’lerin, yazılımın güvenilirliği, kullanılabilirliği ve genel başarısı üzerinde doğrudan bir etkisi vardır. İyi tasarlanmış bir test case seti, yazılım geliştirme ekiplerine, ürünlerinin kalitesini artırma ve pazar gereksinimlerine hızlı bir şekilde uyum sağlama fırsatı sunar. Bu yazıda, etkili test case’lerin nasıl oluşturulacağına ve yazılım kalite süreçlerine nasıl katkıda bulunduklarına dair kilit etkenleri inceleyeceğiz.

Açıklık ve Anlaşılırlık

Bu etken, test caselerinin yazılımın belirli bir özelliğini veya işlevini test etme amacını, uygulama adımlarını ve beklenen sonuçları net bir şekilde ifade etmesi gerektiğini vurgular. Test caselerinin açık ve anlaşılır olması, testi yürüten kişilerin ne yapmaları gerektiğini ve neyi beklemeleri gerektiğini kolayca anlamalarını sağlar. Böylece, test süreci daha verimli ve etkili hale gelir.

Örnek: Bir CRM yazılımında, müşteri bilgilerinin güncellenmesi işlemi için test case hazırlıyorsanız, test adımları, neyin test edileceği ve sonuçtan ne beklendiği net bir şekilde belirtilmelidir.

Bu test case, testin neyi amaçladığını, hangi adımların takip edilmesi gerektiğini ve sonucun ne olması gerektiğini net bir şekilde belirtir. Bu sayede, testi yapan kişi, her adımı açıkça anlayabilir ve testin sonucunu doğru bir şekilde değerlendirebilir. Açıklık ve anlaşılırlık, test sürecinin her aşamasında netlik sağlayarak, yanlış anlamaları ve hataları azaltmaya yardımcı olur, böylece test sürecinin doğruluğu ve güvenilirliği artar. Bu yaklaşım, testlerin yalnızca teknik olarak değil, aynı zamanda işlevsel olarak da doğru şekilde yürütülmesini sağlar, böylece yazılımın gerçek dünya senaryolarında beklenen performansı gösterip göstermediğini doğru bir şekilde değerlendirme imkanı sunar.

Ölçülebilirlik

Test caselerin başarı veya başarısızlık durumlarını belirlemek için somut, ölçülebilir kriterler içermesi gereklidir. Bu kriterler, testin sonucunun subjektif yorumlara dayanmamasını ve nesnel bir şekilde değerlendirilmesini sağlar. Ölçülebilirlik, test sonuçlarının net, tutarlı ve karşılaştırılabilir olmasını garantiler.

Örnek: Bir oyun uygulamasında, oyunun yüklenme süresinin 5 saniyeden az olması gibi kesin bir kriter belirlenir.

Bu test case, oyun uygulamasının performansını ölçülebilir bir şekilde değerlendirmeyi sağlar. Eğer test sonucunda sayfa yükleme süresi 5 saniyeden fazla çıkarsa, bu durum web sayfasının performansında iyileştirme gerektiğini gösterir ve geliştiricilere bu konuda net bir geri bildirim sunar. Ölçülebilir kriterlerin belirlenmesi, test sürecinin objektifliğini artırır ve somut verilere dayalı kararlar alınmasını sağlar. Bu yaklaşım, yazılım geliştirme sürecindeki performans iyileştirmeleri ve hata düzeltmeleri için güvenilir bir temel oluşturur.

Tekrarlanabilirlik

Test caselerinin tekrarlanabilir olması, aynı testin, aynı koşullar altında birden fazla kez uygulandığında tutarlı sonuçlar vermesi anlamına gelir. Bu, testlerin güvenilirliğini artırır ve elde edilen sonuçların rastlantısal olmadığını, gerçek bir durumu yansıttığını gösterir. Tekrarlanabilir testler, yazılımın farklı versiyonları veya güncellemeleri arasında karşılaştırma yapmayı da kolaylaştırır.

Örnek: Bir veritabanı yönetim sisteminde, aynı sorgunun her çalıştırıldığında aynı sonuçları vermesi beklenir.

Bu test case, farklı günlerde veya farklı test ortamlarında uygulandığında da aynı sonucu vermelidir. Eğer test sonuçları tutarsız çıkarsa, bu durum sistemin güvenilir olmadığını veya potansiyel bir hatanın varlığını gösterebilir. Tekrarlanabilirlik, yazılımın kararlılığını ve güvenilirliğini doğrulamada önemli bir faktördür ve yazılım geliştirme sürecindeki kalite kontrol standartlarının korunmasına yardımcı olur.

Gerçek Dünya Senaryolarını Yansıtma

Bu etken, test caselerinin yazılımın gerçek dünya koşullarında nasıl kullanılacağını doğru bir şekilde yansıtması gerektiğini vurgular. Test caseleri, gerçek kullanıcıların yazılımı nasıl kullanacağını, hangi işlevlerin en çok kullanılacağını ve kullanıcıların karşılaşabileceği potansiyel sorunları dikkate almalıdır. Bu yaklaşım, yazılımın gerçek kullanım senaryolarına uygunluğunu test etmeyi ve yazılımın kullanıcı ihtiyaçlarını karşılayıp karşılamadığını değerlendirmeyi sağlar.

Örnek: E-ticaret sitesinde, bir kullanıcının ürün arama ve sepete ekleme işlemlerinin gerçek kullanıcı davranışlarına uygun şekilde test edilmesi.

Bu test case, gerçek bir kullanıcının uygulamayı nasıl kullanabileceğini yansıtır ve yazılımın bu senaryoda doğru çalışıp çalışmadığını doğrulamaya yardımcı olur. Gerçek dünya senaryolarını yansıtan test caseleri, yazılımın kullanıcı beklentilerini ve ihtiyaçlarını karşılayıp karşılamadığını değerlendirmede kritik bir rol oynar.

Kapsamlılık

Test caseleri, yazılımın tüm önemli işlevlerini ve olası kenar durumlarını (edge cases) kapsamalıdır. Bu, yazılımın farklı senaryolarda nasıl performans gösterdiğini anlamak için kritik öneme sahiptir. Kapsamlı test caseleri, yazılımın beklenmedik durumlarla nasıl başa çıktığını ve çeşitli kullanım koşullarında ne kadar güvenilir olduğunu değerlendirmeye yardımcı olur.

Örnek: bir dosya yükleme işlevi için hem küçük hem de büyük dosyaların yüklenmesi, farklı dosya formatları ve hatalı dosyaların nasıl işlendiği gibi durumlar test edilmelidir.

Bu test case, dosya yükleme işlevselliğinin farklı senaryolarda nasıl performans gösterdiğini kapsamlı bir şekilde test eder. Kapsamlı testler, yazılımın geniş bir kullanım yelpazesinde nasıl çalıştığını anlamada önemli bir rol oynar ve geliştiricilere, yazılımın farklı durumlarda nasıl iyileştirilebileceği konusunda değerli bilgiler sağlar.

Uygulanabilirlik

Test caseleri, mantıklı ve uygulanabilir olmalıdır. Bu, testlerin aşırı karmaşık olmaması ve pratikte gerçekleştirilebilir olması anlamına gelir. Uygulanabilirlik, testlerin gerçek kullanım senaryolarını taklit etmesini ve yazılımın farklı kullanıcılar ve durumlar için nasıl performans gösterdiğini değerlendirmeyi sağlar.

Örnek: Bir mobil sağlık uygulamasında, hem kentsel hem de kırsal alanlardaki farklı ağ hızlarında uygulamanın işlevselliğinin test edilmesi.

Bu test case, uygulamanın gerçek dünya kullanım senaryolarında nasıl performans gösterdiğini değerlendirmeye yardımcı olur. Testin basit ve uygulanabilir olması, yazılımın farklı kullanıcılar ve ağ koşullarında karşılaşabileceği gerçek durumları yansıtır. Uygulanabilirlik, test sürecinin gerçek kullanım durumlarına uygun olmasını ve yazılımın geniş bir kullanıcı kitlesine hizmet edebilmesini sağlar.

Mantıksal Akış

Test caseleri, mantıklı ve anlamlı bir sıra takip etmelidir. Her adım, bir sonraki adım için gerekli koşulları hazırlamalı ve testin genel amacına katkıda bulunmalıdır. Mantıksal akış, test sürecinin anlaşılabilir ve takip edilebilir olmasını sağlar, ayrıca testin etkinliğini ve doğruluğunu artırır.

Örnek: Bir online kayıt formunda, kullanıcıların önce kişisel bilgilerini girmesi, sonra güvenlik sorularını yanıtlaması ve son olarak kaydı onaylaması gibi adımların mantıklı bir sıra izlemesi.

Bu test case, kullanıcı kayıt işleminin her adımını mantıklı bir sırayla takip eder ve sürecin başından sonuna kadar her adımın doğru işleyip işlemediğini kontrol eder. Mantıksal akış, test caselerinin kullanıcıların gerçek dünya senaryolarında nasıl hareket edeceğini doğru bir şekilde taklit etmesini sağlar ve yazılımın kullanıcı deneyimini iyileştirmeye yönelik kritik bilgiler sunar. Ayrıca, her adımın birbirine mantıklı bir şekilde bağlanması, test sürecinin anlaşılabilir ve takip edilebilir olmasını sağlar, böylece testin etkinliği ve doğruluğu artar.

Bağımsızlık

Test caselerinin birbirinden bağımsız olması, bir testin sonucunun diğer testler üzerinde herhangi bir etkisi olmaması anlamına gelir. Bu, her test case’in kendi başına, diğer testlerden bağımsız olarak değerlendirilebilmesini sağlar. Bağımsız testler, test sonuçlarının birbirine karışmasını önler ve her bir testin net ve güvenilir sonuçlar vermesini sağlar.

Örnek: bir ürün ekleme işlevinin testi, veritabanındaki diğer ürünlerden ve urun uzerindeki farkli işlevlerden bağımsız olmalıdır.

Bu test case, diğer ürünler veya işlevlerle etkileşime girmeden, yalnızca ürün ekleme işlevini test eder. Eğer test, diğer ürünlerle bir etkileşim gösteriyorsa, bu durum bağımsızlık ilkesine aykırı olur ve testin tasarımında bir gözden geçirme gerektirebilir. Bağımsızlık, her testin kendi başına değerlendirilebilmesini ve her bir işlevin doğru çalışıp çalışmadığının net bir şekilde anlaşılmasını sağlar. Bu yaklaşım, test sürecinin netliğini ve güvenilirliğini artırır ve yazılımın farklı işlevlerinin birbirini olumsuz etkilemeden çalıştığından emin olunmasına yardımcı olur.

Taşınabilirlik

Test caselerinin taşınabilir olması, onların farklı ortamlarda, donanım ve yazılım konfigürasyonlarında geçerli ve etkili olması anlamına gelir. Bu, yazılımın çeşitli platformlarda, cihazlarda ve işletim sistemlerinde nasıl performans gösterdiğini test etmeyi ve doğrulamayı içerir. Taşınabilirlik, yazılımın geniş bir kullanıcı kitlesine uygun olmasını ve çeşitli ortamlarda sorunsuz çalışmasını sağlar.

Örnek: bir web uygulamasının testleri, farklı tarayıcılar ve işletim sistemlerinde gerçekleştirilmelidir.

Bu test case, uygulamanın farklı kullanıcı ortamlarında nasıl performans gösterdiğini değerlendirmeye yardımcı olur. Taşınabilirlik, uygulamanın farklı tarayıcı ve işletim sistemlerindeki uyumluluğunu ve genel erişilebilirliğini test ederek, yazılımın daha geniş bir kullanıcı kitlesine hitap etmesini sağlar. Bu yaklaşım, yazılımın piyasada daha geniş bir başarıya ulaşmasına ve çeşitli kullanıcı ihtiyaçlarını karşılamasına yardımcı olur.

Güncellenebilirlik ve Bakım Kolaylığı

Yazılım dünyası sürekli değişim ve gelişim içindedir. Bu nedenle, test caseleri de yazılımın evrilen ihtiyaçlarına uyum sağlayabilecek şekilde tasarlanmalı ve kolayca güncellenebilir olmalıdır. Test caselerinin bakımı kolay olmalı, böylece yazılımın yeni versiyonları veya güncellemeleri çıktığında, test caseleri hızlı ve etkili bir şekilde güncellenebilir. Bu yaklaşım, sürekli değişen yazılım gereksinimlerine hızlı bir şekilde adapte olmayı ve test süreçlerinin güncel kalmasını sağlar.

Örnek: Diyelim ki bir mobil bankacılık uygulaması için bir dizi test case yazılmıştır. Bu testler, para transferi, hesap bakiyesi sorgulama ve fatura ödeme gibi işlevleri kapsıyor olsun. Uygulama geliştiricileri, yeni bir özellik olan “sesli komutla para transferi” işlevini eklediğinde, mevcut test caseleri bu yeni işlevselliği kapsayacak şekilde güncellenmelidir.

Bu, mevcut test caselerine yeni adımlar eklemek veya tamamen yeni test caseleri oluşturmak anlamına gelebilir. Ayrıca, uygulamanın kullanıcı arayüzü değişirse, bu değişiklikleri yansıtmak için ilgili test caselerinin güncellenmesi gerekecektir. Güncellenebilirlik ve bakım kolaylığı sayesinde, bu tür değişiklikler kolay ve hızlı bir şekilde test caselerine entegre edilebilir, böylece test süreçleri yazılımın güncel durumunu doğru bir şekilde yansıtır. Bu yaklaşım, test sürecinin etkinliğini ve yazılımın kalitesini sürekli olarak korumaya yardımcı olur.

Sonuç

Test case’lerin etkin bir şekilde tasarlanması ve uygulanması, yazılım geliştirme sürecinin başarısında kritik bir role sahiptir. Açıklık ve anlaşılırlık, ölçülebilirlik, tekrarlanabilirlik, doğruluk, kapsamlılık, uygulanabilirlik, mantıksal akış, bağımsızlık, taşınabilirlik, güncellenebilirlik ve bakım kolaylığı gibi etkenler, güçlü ve güvenilir test süreçlerinin temelini oluşturur. Bu etkenlerin her biri, yazılımın farklı yönlerini ele alır ve geliştiricilere, yazılımın gerçek dünya koşullarında nasıl performans göstereceğine dair değerli içgörüler sunar.

Sonuç olarak, bu etkenlere odaklanmak, yazılımın kalitesini artırır, hataların erken aşamada tespit edilmesini sağlar ve nihayetinde kullanıcı memnuniyetini ve yazılımın piyasadaki başarısını artırır. Etkili test case yazımı, sadece teknik bir beceri değil, aynı zamanda yazılımın kalitesini ve güvenilirliğini artırmak için stratejik bir yaklaşımdır. Bu nedenle, her yazılım geliştirme ekibi, test süreçlerini ve kullanılan test case’leri sürekli olarak gözden geçirmeli ve geliştirmelidir. Bu yaklaşım, sürekli değişen teknoloji dünyasında rekabet avantajı sağlamak ve yüksek kaliteli yazılım çözümleri sunmak için elzemdir.

--

--