ARPANET’ten Günümüz İnternetine
İnternetin Öncesi: ARPANET’in Doğuşu
Şu anda İnternet olarak bildiğimiz devasa iletişim ağının oluşumundan önce, DARPA (Defense Advanced Research Projects Agency) tarafından finanse edilen bir akademik araştırma projesi hayat bulmuştu: ARPANET. Bu proje başlangıçta Utah Üniversitesi’ni Kaliforniya’daki birkaç araştırma merkeziyle birleştirmek amacıyla kurulmuştu. ARPANET, iletilen verileri daha etkin bir şekilde yönetmek için elektronik araçlar kullanarak “package switching” adı verilen yeni bir iletişim yöntemi geliştirdi. Bu yaklaşım, verileri küçük “paketler” halinde böler ve daha hızlı iletilmelerini sağlar. ARPANET’in amacı sadece iletişimi geliştirmek değildi; aynı zamanda bilgi işlem kaynaklarının daha verimli kullanılmasını sağlamak ve akademik araştırmaların paylaşımını kolaylaştırmaktı. Örneğin, bilgisayar bilimcileri, pahalı kaynakları diğer akademik kuruluşlarla paylaşmak için ARPANET’i kullanmayı planlıyordu.
ARPANET’in Genişlemesi: 1970'ler
ARPANET, 1970 yılında hızla büyümeye başladı. Yılın sonunda, Harvard ve MIT gibi önemli kurumlar da dahil olmak üzere toplam 13 düğüme ulaşmıştı. Her bir düğümün, “Interface Message Processor” adı verilen bir router’a sahip olduğunu görmekteyiz.
ARPANET’in Küresel Genişlemesi
ARPANET’in başarısıyla birlikte, ağın kapsamı hızla genişlemeye başladı. Birkaç yıl sonra, ARPANET diğer ülkelere de yayıldı ve gerçek anlamda küresel bir erişim ağı haline geldi. Bu genişleme, ABD’deki düğümleri Hawaii, Norveç ve Londra gibi ülkelerle bağlayan uydu bağlantıları sayesinde sağlandı. 1973 yılına gelindiğinde, toplamda 40'a yakın düğüm bulunuyordu ve ARPANET için yeni uygulamaların geliştirilmesine başlandı. Örneğin, e-posta gibi önemli bir iletişim aracı olan elektronik posta, aynı zamanda ‘@’ sembolünün kullanımını icat eden mühendis Ray Tomlinson tarafından 1971 yılında ARPANET için geliştirildi. Diğer bir önemli uygulama ise ARPANET kullanıcılarının birbirlerine dosya göndermelerini sağlayan Dosya Aktarım Protokolü (FTP) idi. Bu yenilikler, ARPANET’in işlevselliğini ve kullanışlılığını artırdı, aynı zamanda İnternet’in temellerini oluşturdu.
ARPANET’in Genişlemesi ve Usenet’in Doğuşu (1982)
1980 yılında, ARPANET’in en dikkate değer uygulamalarından biri olan Usenet faaliyete geçti. Usenet, tüm ARPANET üyelerinin katılabildiği çevrimiçi bir tartışma platformuydu. Bu platformda, fikirler, tarifler ve görüşler düzenli olarak paylaşılıyordu. Usenet, günümüzdeki sosyal medya platformlarının öncüsü konumundaydı ve Twitter, Facebook gibi platformların ortaya çıkmasından önce, insanların çevrimiçi etkileşimde bulunabilecekleri bir alan sağlıyordu. Bu dönemde ARPANET, çoğunlukla federal fonlara bağlı olan akademik kuruluşlar tarafından kullanılan yaklaşık 100 düğümden oluşuyordu.
ARPANET’in Dönüşümü: İnternetin Doğuşu
1982'de ARPANET, önemli bir dönüm noktasına ulaştı ve resmen İnternet’e dönüştü. Bu aşamada, ARPANET’in ABD ordusu tarafından yönetilmesi sona erdi ve ağın merkezi olmayan bir yapıya geçilmesi kararlaştırıldı. Yani, farklı ağlar artık tek bir gözetmenin değil, farklı kuruluşların yönetimi altında olacaktı. Ancak bu değişim için, çeşitli ağların belirlenen bir dizi standarta uygun olarak çalışması gerekiyordu. Bu dönüşüm sürecine “İnternet” adı verildi. İnternetin geleceğini güvence altına almak için, ordu, bilgisayar bilimcileri Robert Kahn ve Vint Cerf’ten yeni ağ standartları oluşturmalarını istedi. Bu çalışma, günümüzde TCP/IP olarak bilinen bir protokole dönüştü. 1 Ocak 1983'te ARPANET, bugün bildiğimiz İnternet’in temelini oluşturan TCP/IP’ye geçti. Bu yeni standartlar seti, yeni ağların İnternet’e daha kolay bağlanmasını sağladı. ARPANET, 1990 yılında hizmet dışı bırakıldı ve modern İnternet, 40.000'den fazla farklı ağdan oluşan bir yapıya evrildi.
İnternetin Küreselleşmesi: 1993 Yılında Bir Dönüm Noktası
İnternet, 1993 yılında küresel bir fenomen haline geldi. Bu dönemde, yaygın olarak kullanılan bir İnternet uygulaması olan Usenet’teki bilgi akışını ayrıntılarıyla gösteren bir harita, bu küreselleşme sürecini açıkça ortaya koyuyordu. Bu dönemde Usenet, İnternet kullanıcılarının küresel bir topluluk haline gelmesine ve iletişim ağının sınırlarını aşmasına katkı sağladı.
İnternetin Özelleştirilmesi ve Rekabetçi Pazar Yapısı
İnternetin özelleştirilmesi süreci 1994 yılında gerçekleşti. Bu dönemde, ticari kuruluşlar uzun mesafeli trafik taşıma hizmetlerini sunmaya başladılar ve bu, hükümet tarafından finanse edilen NSFNET’in hizmet dışı bırakılmasına izin verdi. NSFNET, önceden İnternetin temel omurgasını oluşturan bir ağdı ancak artık bu alanda ticari sektörün rol almasına izin verildi.
Bu değişimdeki temel amaç, tek bir kuruluşun İnterneti kontrol etmesini önlemek ve bunun yerine rekabetçi bir pazar yapısı oluşturmaktı. Böylece, İnternet hizmetlerinin çeşitliliği artacak ve kullanıcılara daha iyi hizmetler sunulabilecekti.
Haritalar, bu sürecin sonucunu göstermektedir. İlk dört hizmet sağlayıcının kendi ağlarını nasıl kurduğunu açıkça ortaya koymaktadır. Bu sağlayıcılar arasında UUNet, AT&T, Sprint ve Level 3 gibi büyük şirketler bulunmaktadır. Günümüzde ise bu önde gelen şirketlerin yanı sıra daha birçok firma, İnternetin altyapısını oluşturmakta ve geliştirmektedir. Bu durum, İnternetin yaygın kullanımının ve teknolojik gelişiminin desteklenmesine katkı sağlamıştır.
