ความเชื่อวันลอยกระทง สืบสานประเพณีอันงดงามของไทย

ประวัติความเป็นมาของวันลอยกระทง

ความเชื่อวันลอยกระทง มีที่มาหลายตำนาน หนึ่งในตำนานที่เล่าขานกันมาอย่างแพร่หลาย คือ ตำนานพระพุทธปฏิหาริย์ที่ทรงแสดงไว้ที่ริมแม่น้ำนัมมทานทีในประเทศอินเดีย โดยทรงปราบพระยามารและเหล่าเสนามารที่มารบกวนการปฏิบัติธรรมของพระองค์ ด้วยพระปฏิหาริย์ของพระพุทธองค์ ทำให้แม่น้ำนัมมทานทีสว่างไสวไปด้วยแสงแห่งพระพุทธศาสนา ชาวบ้านจึงได้จัดประเพณีลอยกระทงขึ้น เพื่อเป็นการบูชาพระพุทธองค์และแสดงความเคารพต่อพระพุทธศาสนา

อีกตำนานหนึ่งที่เล่าขานกันมา คือ ตำนานพระนางนพมาศ ซึ่งเป็นพระมเหสีของพระร่วงเจ้าแห่งกรุงสุโขทัย พระนางนพมาศทรงเป็นผู้ที่มีความสามารถในการเล่นพิณเป็นอย่างยิ่ง ในคืนวันเพ็ญเดือน 12 พระนางนพมาศได้ทรงเล่นพิณอยู่ริมแม่น้ำ พร้อมกับร้องเพลงเป็นการสรรเสริญพระจันทร์และพระคงคา ทำให้พระอินทร์ต้องประทับพระทัย จึงได้ทรงบันดาลให้เกิดฝนตกลงมาอย่างหนัก จนทำให้แม่น้ำล้นตลิ่ง พระร่วงเจ้าจึงได้ทรงมีพระราชดำริให้จัดทำกระทงขึ้น เพื่อนำไปลอยในแม่น้ำ เพื่อเป็นการขอขมาพระแม่คงคา และขอพรให้ฝนตกต้องตามฤดูกาล

ความเชื่อวันลอยกระทง

ความเชื่อวันลอยกระทง มีหลากหลายความเชื่อตามแต่ละท้องถิ่น เช่น

• ความเชื่อที่ว่าการลอยกระทงเป็นการบูชาพระแม่คงคา เทพธิดาแห่งน้ำ ตามความเชื่อของศาสนาฮินดู
• ความเชื่อที่ว่าการลอยกระทงเป็นการบูชาพระพุทธบาท ที่ประดิษฐานอยู่ริมแม่น้ำนัมมทานทีในประเทศอินเดีย
• ความเชื่อที่ว่าการลอยกระทงเป็นการลอยเคราะห์ลอยโศกไปกับสายน้ำ
• ความเชื่อที่ว่าการลอยกระทงเป็นการขอขมาพระแม่คงคา ที่ได้ใช้แม่น้ำลำคลองประโยชน์ต่างๆ
• ความเชื่อที่ว่าการลอยกระทงเป็นการขอพรสิ่งศักดิ์สิทธิ์ ให้ประสบความสำเร็จในชีวิต
• ความเชื่อที่ว่าการลอยกระทงเป็นการแสดงความเคารพและระลึกถึงบรรพบุรุษ

วิธีลอยกระทงที่ถูกต้อง

การลอยกระทงที่ถูกต้อง ควรปฏิบัติตามขั้นตอนดังนี้

1. ประกอบกระทงจากวัสดุธรรมชาติ เช่น หยวกกล้วย ใบตอง ดอกไม้ ผลไม้ ขนมหวาน เป็นต้น หลีกเลี่ยงการใช้กระทงที่ทำจากโฟมหรือวัสดุที่ไม่ย่อยสลาย ซึ่งจะสร้างมลภาวะให้กับแหล่งน้ำ
2. ใส่ธูปเทียนลงในกระทง และจุดธูปเทียนให้เรียบร้อย
3. ตั้งจิตอธิษฐานขอพรสิ่งศักดิ์สิทธิ์
4. ลอยกระทงลงแม่น้ำลำคลอง ขอให้ลอยกระทงในบริเวณที่ปลอดภัย ไม่กีดขวางการสัญจรทางน้ำ และไม่ทำลายสิ่งแวดล้อม