Blokzincir İşleyişi; Temel Kavramlar, Kullanım Alanları ve Gelecek
Yetgen & Paribu Hub işbirliğinde gerçekleştirilen Blokzincir Temelleri Eğitim Programı’nın ikinci haftasını geride bırakmış bulunuyoruz. Toplamda dört hafta sürecek olan bu eğitim programının ikinci haftasında Cemil Şinasi Türün hocamız, “Blokzincir İşleyişi; Temel Kavramlar, Kullanım Alanları ve Gelecek” başlıklı oturumumuzu gerçekleştirdik. Sevgili Cemil Şinasi Türün hocamızdan öğrendiklerimi özetleyip, kendi yorumlarımla birlikte sizlerle paylaşmak istiyorum.
PARA
Bu haftaki oturumumuza dünyadaki en önemli takas aracı olan paradan bahsederek başladık. Paranın yaratılış tarihi oldukça eski zamanlara dayanmaktadır. İlk para, M.Ö. 7. yüzyılda Lidya Krallığı’nda kullanılan doğal bir alaşımdan yapılan sikkelere dayanıyor. Daha sonra, para, farklı medeniyetlerde farklı şekillerde üretilerek geliştirildi. Günümüzde para, farklı madenlerin yanı sıra kağıt para, kredi kartları ve dijital para gibi çeşitli biçimlerde mevcuttur.
Para, bir ekonomide veya piyasalarda mal ve hizmetlerin değişiminde kullanılan bir araçtır. İnsanlar, tarih boyunca takas etmek için kullanılan doğal bir öğe veya madeni para gibi nesneler kullanmışlardır. Para eskiden gümüş, altın, değerli bir maden veya eşya olurken şimdi ise bir kağıt parçası veya bankadaki sayılardan oluşmaktadır. Paranın icat edilmesinin nedeni, takas işlemlerinin zorluğu ve zaman almasıdır. İnsanlar, takas işlemi yapmak için ihtiyaç duydukları mal veya hizmetin tam karşılığını sahip olmadıklarında, bu işlem gerçekleşmezdi. Ayrıca, takas işlemleri sırasında, mal veya hizmetlerin değişim değerleri konusunda anlaşmazlıklar yaşanabiliyordu. Paranın icat edilmesi, bu sorunları çözmek için bir araç sağladı. Para, değişim aracı olarak kullanılarak, mal veya hizmetlerin doğrudan takası yerine, para aracılığıyla değişimi sağlandı. Bu, takas işlemlerini hızlandırdı ve kolaylaştırdı.
Gerçekten de paranın icat edilmesine ihtiyacımız var mıydı?
Gerçekten de paranın icat edilmesine ihtiyacımız vardı. Para, ekonomik faaliyetleri daha verimli hale getirdi ve ticaretin gelişmesine katkı sağladı. Ayrıca, para sayesinde, mal veya hizmetlerin değerleri daha kesin bir şekilde ölçülebildi ve anlaşmazlıkların çözülmesi kolaylaştı.
Teknolojinin gelişmesiyle birlikte dünyada değişiyor ve bu değişimden paralarda etkileniyor. Fiziksel paraların kullanımı, hala birçok ülkede yaygın olsa da, günümüzde dijital para birimleri ve diğer elektronik ödeme yöntemleri daha popüler hale gelmiştir. Bunun birkaç nedeni vardır:
- Hız ve Kolaylık: Dijital para birimleri ve diğer elektronik ödeme yöntemleri, fiziksel para birimlerinden daha hızlı ve kolaydır. Örneğin, bir kişi dijital cüzdanı kullanarak bir ürünü satın alabilir ve ödemesini birkaç saniye içinde tamamlayabilir. Ayrıca, fiziksel paraların taşınması, sayımı ve saklanması gibi zorluklarla karşılaşmak yerine, dijital para birimleri kolayca saklanabilir, gönderilebilir ve alınabilir.
- Güvenlik: Fiziksel para birimleri, sahtecilik ve hırsızlık riskleriyle karşı karşıya kalabilir. Bu nedenle, banknot ve madeni paraların güvenliği sağlamak için bazı önlemler alınması gerekiyor. Öte yandan, dijital para birimleri ve diğer elektronik ödeme yöntemleri, güvenliği sağlamak için farklı teknolojiler kullanır. Örneğin, kripto para birimleri, şifreleme teknolojisi kullanarak işlemlerin güvenliğini sağlar.
- Ölçeklenebilirlik: Dijital para birimleri, ölçeklenebilirlik açısından da daha iyi bir seçenektir. Fiziksel para, işlemleri gerçekleştirmek için daha fazla zaman ve kaynak gerektirirken, dijital para birimleri işlemleri daha hızlı ve daha az maliyetle gerçekleştirebilir.
Dijital para ve Kripto para nedir?
Kripto para ve dijital para, ikisi de dijital olarak kullanılan para birimleridir ancak aralarında bazı farklar vardır.
Dijital para, geleneksel para birimlerinin elektronik biçimde kullanılmasıdır. Dijital para, banka hesaplarından, kredi kartlarından ve çevrimiçi cüzdanlardan kolayca kullanılabilir. Örneğin, PayPal veya Apple Pay gibi uygulamalar dijital para kullanımına örnektir.
Kripto para ise, merkezi bir otorite olmaksızın işlem yapmak için kullanılan bir dijital para birimidir. Kripto para birimleri, blok zinciri teknolojisi kullanılarak üretilir. Bu teknoloji, tüm işlemlerin kriptografik olarak güvence altına alınmasına ve kaydedilmesine olanak tanır. Kripto para birimleri, Bitcoin, Ethereum, Ripple ve Litecoin gibi birçok farklı türde mevcuttur.
Kripto para ve dijital para arasındaki bir diğer fark, kripto para birimlerinin genellikle anonim olarak kullanılabilmesidir. Bu, bir kullanıcının kimliğini gizleyerek işlem yapabilmesi anlamına gelir. Ancak, dijital para birimleri genellikle kişilerin kimliklerini doğrulamalarını gerektirir. Kripto para birimlerinin ve dijital para birimlerinin işlem teknolojileri de farklıdır. Dijital para birimleri, genellikle bankaların ve finansal kuruluşların kontrolündeki merkezi bir işlem ağı üzerinden çalışır. Kripto para birimleri ise, dağıtık bir işlem ağı üzerinde çalışır ve işlemler blok zincirinde kaydedilir. Bu, kripto para birimlerinin merkezi bir otoriteye bağımlı olmadan çalışabileceği anlamına gelir.
Sonuç olarak, kripto para ve dijital para birimleri, dijital olarak kullanılan para birimleridir ancak farklı teknolojilerle işlev görürler. Dijital para birimleri genellikle merkezi bir otorite tarafından kontrol edilen işlem ağları üzerinde çalışırken, kripto para birimleri dağıtık bir işlem ağı üzerinde çalışır ve işlemler blok zinciri teknolojisiyle kaydedilir.
Bitcoin’in Başarısı, Şifreleme ve Satoshi
Günümüzde ismini ve sayısını bilmediğimiz binlerce kripto para var. Fakat dünyada en yaygın kullanılan ve bilinen Bitcoin nasıl olur da diğerlerinden daha popüler hale geldi.
Bitcoin’in başarısı, birkaç faktörden kaynaklanmaktadır:
- Merkezi olmayan yapı: Bitcoin, merkezi olmayan bir sistem kullanarak işlem yapar ve bu nedenle diğer finansal sistemlerden farklıdır. Bu, kullanıcıların işlemlerini gerçekleştirmeleri için aracıya ihtiyaç duymadan doğrudan birbirleriyle işlem yapmalarına olanak tanır.
- Anonimlik: Bitcoin işlemleri, kullanıcıların anonim kalmasını sağlayan şifreleme teknolojisi kullanılarak gerçekleştirilir. Bu, işlemlerin kimlik bilgilerinin açığa çıkarılmadan gerçekleştirilmesini sağlar.
- Güvenlik: Bitcoin işlemleri, blokzincir teknolojisi kullanarak gerçekleştirilir ve bu, işlemlerin değiştirilmesinin veya geri alınmasının neredeyse imkansız olduğu anlamına gelir. Bu, Bitcoin işlemlerinin güvenliğini artırır.
- Sınırlı arz: Bitcoin, sınırlı bir arzı olan bir dijital para birimidir. Bu, Bitcoin’in değerini artıran bir faktördür çünkü sınırlı arz, talep arttıkça fiyatı artırmaya eğilimlidir.
- Değer saklama aracı olarak kullanılabilmesi: Bitcoin, diğer para birimlerine kıyasla değer saklama aracı olarak da kullanılabilir. Bu, yatırımcıların ve tüketicilerin Bitcoin’e güvenmelerine ve onu bir yatırım aracı olarak kullanmalarına olanak tanır.
Bu faktörlerin bir kombinasyonu, Bitcoin’in başarısını sağlamıştır. Bitcoin, diğer para birimlerine kıyasla daha güvenli ve anonim bir ödeme yöntemi olarak kabul edilir ve sınırlı arzı, değerini artırır. Ayrıca, Bitcoin’in merkezi olmayan yapısı ve blokzincir teknolojisi kullanımı, kullanıcıların güvenliği ve işlem güvenliğini arttırmayı başardı.
Şifreleme ve Satoshi
Şifreleme sorunu, kriptografinin temel problemlerinden biridir. Bu sorun, güçlü bir şifrelemenin sadece anahtarın sahibi tarafından çözülebileceği bir şifreleme yöntemi oluşturmakla ilgilidir. Şifreleme sorunu, özellikle dijital para birimleri gibi kriptografi kullanan teknolojiler için çok önemlidir.
Satoshi Nakamoto, Bitcoin’i oluştururken, şifreleme sorunu ile ilgili bir yaklaşım benimsedi. Bitcoin, her kullanıcının özel anahtarını koruması gerektiği bir sistemdir. Özel anahtar, Bitcoin hesabının sahibinin bilgisayarında depolanır ve işlem onaylama gibi kritik işlemler için kullanılır. Satoshi, özel anahtarların korunması için çeşitli önlemler aldı ve kullanıcıların özel anahtarlarını güvenli bir şekilde saklamalarını sağlamak için cüzdanlar kullanmalarını önerdi.
Ayrıca, Satoshi, merkezi bir otoritenin yokluğunda güvenli bir işlem ağı sağlamak için blokzincir teknolojisini kullandı. Blokzincir, her işlemi kaydeder ve her kullanıcının işlem geçmişini herhangi bir merkezi kurum olmadan takip etmesini sağlar. Böylece, şifreleme sorunu ile ilgili güvenlik riskleri en aza indirgenir ve herhangi bir merkezi otoriteye ihtiyaç duyulmadan işlemlerin güvenliği sağlanmış olur.
Metaverse
Oturumumuzda sonlara doğru yaklaşırken değerli Cemil Şinasi Türün hocamız Metaverse’den bahsetti. Hocamız takriben 2012 senesinde ekibiyle yaptığı “Yoğurtistan” isimli çalışmasını bizlere gösterdi. Bu oldukça ilgi çekici ve takdir edilmesi gereken bir çalışmaydı. Çünkü o senelerde insanlar daha metaverse, blokzincir vs. kavramlarını pek bilmiyorken hocamız ve ekibi böyle bir çalışma gerçekleştirmişlerdi.
Metaverse, sanal ve gerçek dünyaların birleştiği bir dijital evrendir. Bu evrende, insanlar avatarlarını kullanarak sanal dünyada etkileşime girebilir, dijital varlıklar alıp satabilir, sanal işletmeler kurabilir ve hatta sanal mülkler satın alabilirler.
Metaverse, blokzincir teknolojisi ve kripto para birimleri gibi dijital teknolojiler kullanılarak oluşturulur. Blokzincir teknolojisi, her işlemi kaydeder ve herhangi bir merkezi otoriteye ihtiyaç duymadan işlemlerin güvenliğini sağlar. Kripto para birimleri ise, sanal dünyada kullanılan para birimleridir ve dijital varlıkların alım satımı gibi işlemler için kullanılır.
Metaverse, birçok farklı sektörde kullanılabilir, örneğin sanal eğitim, sanal turizm, sanal oyunlar, sanal konserler ve hatta sanal iş görüşmeleri gibi alanlarda kullanılabilir. Metaverse, insanların gerçek dünyada yapamayacakları şeyleri yapmalarına, farklı deneyimler yaşamalarına ve yeni iş fırsatlarına erişmelerine olanak tanıyan heyecan verici bir teknolojidir.
Yetgen & Paribu Hub işbirliğinde gerçekleştirilen Blokzincir Temelleri Eğitim Programı’nın ikinci haftasının özetini yazmış bulunuyorum. Üçüncü hafta özetinde görüşmek üzere…
