Kullanıcı Deneyiminde Aksiyon Butonları Psikolojisi
Bir arayüzde kullanıcı tarafından yapılmak istenen bir aksiyon, o aksiyonun genel bağlamdaki statusu nedeniyle deneyimlendirilmemelidir. Kullanıcı deneyimi tasarımında, insan psikolojisinin yeri oldukça büyük. Konuyu daha detaylı bir şekilde psikolojik açıdan ele alalım.
Öncelikle sorunun ne olduğunu tam olarak algılayalım. Örnek vermek gerekirse, kullanıcının yapmak istediği aksiyon (örn. silme, iptal etme, çıkış yapmak vb.) doğası gereği olumsuz bir anlam taşısa da; kullanıcımız bu bağlamda bu aksiyonu kendi iradesiyle yapmak istemiş olup, aslında onun tarafında olumlu bir sürece çevirmiştir. Yani kullanıcımız günün sonunda bu işlemi bilinçli olarak yapmak isteyip bu süreci kendisi başlatmıştır. Biz arabirim tasarımcıları için süreç tam olarak burada başlıyor. Tasarlayacağımız bu aksiyon modallarında alt başlık olmalı mı yoksa sadece başlık yeterli mi? iletişim dilimiz aksiyona yönlendirici mi olmalı caydırıcı mı olmalı? gibi soruların yanı sıra en çok hata gözlemlediğim nokta ise buton kullanımları.
Gelin her birini inceleyelim.
İçerik Kullanımı
Bilgilendirici ve yönlendirici tasarımlar bana göre her zaman çok çalışır düzeydedir. Kullanıcılarımızı girdikleri senaryolarda yalnız bırakmamalı ve aşama aşama onlarla iletişim halinde olmalıyız. Bunun en güzel örneğini Airbnb’nin “ilan oluşturma” sürecinde görebiliriz. İçeriğin önemine bir başka yazıda çok daha detaylı dahil olacağız.
Modal tasarımlarımıza gelir isek; özellikle kullanıcıları harekete geçireceğimiz ve kimi zaman önemli kimi zaman önemsiz kararlar aldıracağımız modallarda onlara olabildiğince bilgi aktarmak en doğrusu olacaktır.
Geri kalan her şeyde olduğu gibi burada da tasarımsal anlamda tutarlılığımızı korumalıyız. Fakat tutarlı olmak, farklı senaryolar için B ve C planları oluşturmayı engellemez, engellememelidir.
Aksiyonun genel olarak içeriğini anlatan başlıklar, olabildiğince hap bilgilerden ve sonucu özetleyen alt başlıklardan, karmaşık olmayan yani aksiyonu açıkça belirten buton isimlendirmelerinden oluşan bir modal yapısı kullanıcı psikolojisini doğru yönlendirmede etkili olacaktır.
Aksiyon Butonları Kullanımları
Burası öyle sanıyorum ki bana göre en çok hata yapılan, kullanıcı manipule etmek ile kullanıcı deneyimini iyileştirmek arasındaki ince çizginin en çok çiğnendiği nokta.
Şöyle ki, bazen kullanıcı deneyimi tasarımı; son kullanıcının alacağı kararları manipule etmek birleştirilebiliyor. Bunun en yaygın kullanımlarını genelde e-ticaret projelerinde gözlemleyebiliyoruz. Fakat aslında bu iki yargı birbirinden çok farklıdır. Tasarımda, kullanıcıyı manipule etmek yok mudur? Elbette vardır. Özellikle kullanıcının bulunduğu senaryoyu tek bir sonuca bağlamak istediğimiz durumlarda tasarımda algı yönetimine başvurarak kullanıcıyı manipule edebiliriz, yeri gelir etmeliyiz de.
Fakat bahsettiğim örneklerde durum bundan ibaret değil. Kimi zaman şirketin, ürünün, sitenin veya uygulamanın her ne diyorsak aleyhine bir sonuç doğuracak bile olsa (satış kaybı, üye kaybı, içerik kaybı vs.) ürünü değil, deneyimi hayal etmeliyiz. Anlık yaşattığımız kullanıcı deneyiminin büyük resime baktığımızda müşteri deneyimine dönüştüğünü unutmamalıyız.
Buton kullanımlarına gelecek olursak, yapılacak olan aksiyonun genel olarak olumsuz anlam ifade ediyor olması, kullanıcının onu yapmak istemiyor olduğu anlamına gelmez. Bu sebeple, olumsuz dahi olsa aksiyon butonlarını kullanırken style guide’ımızın negatif versiyonlarını kullanmak bana göre yanlış.
Herkese selamlar, kalın sağlıcakla!
Yazdığım Diğer Yazılar
Adettendir, yazıyı yazarken sayisiz kez tekrarlarca dinledigim Sofi Tukker’in su harika sarkisini sizinle de paylasayim.
