Een gesprek met Patrick Groenewegen

Directeur Ithaka Academie

De Ithaka Academie is een particulier initiatief van ondernemers. Via een ondernemend leerplan willen ze mensen weer op weg helpen. Dat kunnen mensen zijn die boventallig raken bij grote bedrijven en op de bank terecht komen. Maar ook vluchtelingen. Of mensen die minder makkelijk meekomen in de samenleving. Als iedereen er maar ondernemend in wil gaan staan.

De naam Ithaka verwijst naar een oeroud Grieks verhaal over Odysseus, koning van Ithaka, die na veel omzwervingen eindelijk zijn huis weer terugvindt. Op zijn reis heeft hij één ding vastgehouden, en dat is zijn Ithaka vinden. Het verhaal helpt om mensen hun eigen ‘Ithaka’ te laten vinden.

Ik spreek met Patrick Groenewegen, de directeur van dit nieuwe onderwijs idee. ‘Voor mij staat vast dat iedereen meetelt. Zo kijk ik naar de wereld om mij heen. De mens, wie ben je? Niet wat ben je, of wat heb je gedaan? Ik wil veel meer weten waar je toe in staat bent, wat kun je doen. Natuurlijk heb ik dat van huis uit meegekregen, maar ik heb het ook omarmd, het idee dat een ander net zo’n mens is als ik.’

Ik lees op de website van de Ithaka Academie: ‘Het verhaal van de Ithaka Academie is die van de ondernemende geest. Hij die weet waar hij het voor doet, waar zijn hart sneller van gaat kloppen en wat hem drijft op reis te gaan. En hij blijft gaan. Ook als hij ogenschijnlijk strandt — om welke reden dan ook. En iedere keer weet hij zich weer te herinneren waarvoor hij het doet.’

Ik denk dat het sterk is dat er gerefereerd wordt aan een herinnering bij iemand, bij mij, bij de ander. Wie ben ik, wat wil ik? Ik vertel Patrick het wonderlijke verhaal van zeekrabben. Op een bepaald moment komen deze solitaire dieren onder water bij elkaar, duizenden en duizenden, een hele berg vol zeekrabben. Dat doen ze omdat als krabben fysiek verder willen groeien ze zich moeten bevrijden van hun harde schild. Maar zonder dat oude schild zijn ze ook kwetsbaar. Er zwemmen vissen rond die hen opvreten als ze de kans krijgen. Door nu juist met duizenden op een kluitje elkaar op te zitten, creëren ze ook veiligheid.

‘Dat is de Ithaka Academie voor mij, een plek waar je bescherming krijgt, waar je mag groeien in je kwetsbare situatie. Waar we waardenvrij met je mee willen kijken zonder labels. Maar waar we je ook bij je kont en kop durven beet te pakken als dat nodig is. Daarmee kan de Ithaka Academie een nieuwe springplank worden. Opnieuw durven duiken.’

‘Een voorbeeld voor mij is Spinoza en hoe hij naar de wereld keek. Hij bracht zijn offers, was onvoorwaardelijk in wat hij meende te moeten zeggen en was een dwarsdenker. Uiteindelijk werd hij, verstoten uit de joodse gemeenschap, een lenzenslijper. Da’s mooi toch, nieuwe lenzen zodat je anders kunt gaan kijken.’

‘The highest activity a human being can attain is learning for understanding, because to understand is to be free.’ — Baruch Spinoza

In Amsterdam staat een beeld van Spinoza. Op zijn mantel heeft de Nicolas Dings, de maker van het beeld, vogels aangebracht. ‘Dit zijn de ‘vreemde’ vogels die er ook mogen zijn.

Ron van Es — Work and Purpose