Bilgisayar Ağlarında Önemli Portlar ve Hizmetler: İnternetin Arka Planında Çalışan Anahtarlar
Medium da ilk yazımda bilgisayar ağlarındaki önemli port ve servisleri sizlere anlatmaya çalışacağım. İlk önce port kavramını size anlatarak başlamak istiyorum.
PORT Nedir?
Port, bir bilgisayarın veya cihazın dış dünya ile iletişim kurmak için kullandığı kapıdır. Daha basit anlatmak gerekirse eğer bilgisayarlar arası iletişimi sağlayan ve bu iletişim sırasında köprü görevi görerek iletişimi sağlamaya yarar sağlayan bir teknolojidir. Temelde fiziksel ve sanal olarak ikiye ayrılırlar.
Fiziksel portlar cihazın üzerinde gerçek olarak bulunan donanım kaynaklarıdır ve bağlantı kabloları yardımıyla cihaza direkt olarak bağlayabildiğimiz giriş/çıkış noktalarıdır. Cihazımızın arkasına baktığımızda belli başlı bazı portlar olduğunu görebiliriz. Bunlar HDMI, Ethernet, USB ya da daha farklı portlar olabilir. Örneğin, bir USB kablosu ile bir yazıcıya bağlandığımızda bilgisayarımızın USB portu ile yazıcının USB portu arasında bir fiziksel bağlantı kurabiliriz.
Sanal portlar ise biraz daha soyut bir kavramdır. Her sanal port bir cihazın veya uygulamanın belirli bir görevini yerine getirmek üzere kullanılan yazılım tabanlı özel ağ kapılarıdır. Bu sanal kapılara pozitif bir rakam verilir ve buna da port numarası denir. Port numarası 0’ dan başlayarak 65535’ e kadar uzanan bir aralıktır. Örneğin web tarayıcılarımızın kullandığı 443 ya da 80 portu ( şuan çoğu güvenilir web sitesi 443 HTTPS’ i kullanır) web sitelerine erişmemizi sağlar. Portlar sayesinde bilgisayar ve diğer cihazlar hangi hizmete ya da uygulamaya yönlendirileceklerini bilirler. Aşağıda en çok kullanılan port numaralarını ve kullanılan ağ protokollerini görebilirsiniz.
Kısacası port, bir bilgisayar ağının veya cihazın, belirli bir hizmete veya uygulamaya erişmek veya iletişim kurmak için kullandığı numaralı bağlantı noktalarıdır.
Şimdi bir diğer konumuza gelecek olursak anlattığımız port kavramında çalışan servisler nelerdir ve ne amaca hizmet ederler bunlara değinmek istiyorum.
ÖNEMLİ PORT VE SERVİSLER
İlk önce konuyu hiç bilmeyen ve benim şuan yazımı okuyarak konu hakkında bilgi sahip olacaklar için bir açıklama yapmak istiyorum. Önemli port ve servisler derken, ilk başta en çok karşınıza çıkabilecek ve ilerleyen zamanlarda da bilmenizin sizin için yararlı olabileceği kısımlardan bahsettim. Şimdi devam edebiliriz :)
22SSH (SECURE SHELL)
SSH default olarak 22. portta çalışan bir protokoldür. Bilgisayarlar arasında şifrelenmiş bir bağlantı sağlayarak uzaktaki sunucuya güvenli bir şekilde erişimemizi sağlar. Genellikle internete ihtiyaç vardır fakat aynı ağdaki cihazlar ile de SSH bağlantısı kurabilirsiniz.
21FTP (FİLE TRANSFER PROTOCOL)
FTP default olarak 21. portta çalışan bir protokoldür. İnternete bağlı iki bilgisayar arasında dosya transferini sağlayan bir iletişim protokoldür. FTP, dosyaları bir bilgisayardan diğerine taşımak veya paylaşmak için yaygın olarak kullanılan güvensiz ve eski bir protokoldür.
22SFTP (SECURE FİLE TRANSFER PROTOCOL)
SFTP default olarak 22. portta çalışan bir protokoldür. Şimdi nasıl yani 22. portta çalışan iki tane protokol var, bu nasıl oluyor” derseniz eğer: SFTP, SSH protokolünün üzerine inşa edilmiş bir protokoldür. SFTP güvenli dosya transferi için kullanılır. SFTP ile dosya transferinde veriler şifrelenmiş güvenli bir şekilde aktarılır.
23 TELNET (TELECOMMUNICATION NETWORK)
TELNET default olarak 23. portta çalışan bir protokoldür. Çok kullanıcı bir makineye uzaktaki başka bir makineden bağlanmayı sağlar. Eski bir bağlantı protokolü olduğu gibi aynı zamanda veriler şifrelenmez bu yüzden de güvensiz bir protokol olarak bilinir. Yani ağımızı dinlemek isteyen herhangi biri verilerimizi görebilir. Telnet yerine SSH daha güvenli bir tercih olacaktır.
25 SMTP (SİMPLE MAİL TRANSFER PROTOCOL)
SMTP default olarak 25. portta çalışan bir protokoldür. Bir posta göndermek için sunucu ile istemci arasındaki iletişimi sağlayan bir protokoldür. E-posta iletiminin temel protokolüdür ancak SMTP yalnızca gönderme işlevini üstlenir ve e-posta alımı için IMAP veya POP3 kullanılır.
110 POP3 (POST OFFİCE PROTOCOL, VERSİON 3)
POP3 default olarak 110. portta çalışan bir protokoldür. E-posta alımı için kullanılan bir iletişim protokolüdür. POP3; e-posta istemcilerinin, kullanıcıların posta kutularındaki e-postaları indirmek için e-posta sunucularıyla iletişim kurmasını sağlar. Bu protokol, kullanıcıların e-postalarını yerel bilgisayarlarına veya e-posta istemcilerine indirmelerine olanak tanır ve bu e-postaların sunucudan silinip silinmemesini seçmelerine izin verir. Eski bir protokoldür günümüzde IMAP gibi daha gelişmiş e-posta protokolleri kullanılmaktadır.
143 IMAP (INTERNET MESSAGE ACCESS PROTOCOL)
IMAP default olarak 143. portta çalışan bir protokoldür. E-posta alımı için kullanılan bir iletişim protokolüdür. IMAP, e-posta istemcileri ile e-posta sunucuları arasında iletişim kurarak kullanıcılara e-posta hesaplarına erişim sağlar. IMAP, kullanıcının e-posta sunucusunda depolanan e-postaları yönetmesini ve çeşitli cihazlar arasında e-postaları senkronize etmesini sağlar.
80 HTTP (HYPERTEXT TRANSFER PROTOCOL)
HTTP default olarak 80. portta çalışan bir protokoldür. Web tarayıcıları ve web sunucuları arasındaki hypertext dediğimiz metin, resim, video ve diğer web içeriği gibi verilerin iletimini sağlayan güvensiz bir protokoldür. Güvensizliğin sebebi veriler iletilirken şifrelenmiyor olmasıdır. HTTP güvenli hali HTTPS’ dir.
443 HTTPS (SECURE HYPERTEXT TRANSFER PROTOCOL)
HTTPS default olarak 443. portta çalışan bir protokoldür. Web siteleri arasındaki veri iletimini güvenli hale getiren bir iletişim protokolüdür. HTTPS; HTTP ile aynı temel işlevi yerine getirir, ancak verilerin şifrelenmiş bir şekilde iletilmesini sağlar. Bu sayede kullanıcıları, web sitesi ile sunucu arasındaki iletişimi izlemek veya çalmak gibi kötü niyetli eylemlerden korur.
53 DNS (DOMAIN NAME SERVER)
DNS default olarak 53. portta çalışır. İnternet üzerindeki web sitelerinin insanlar tarafından IP (Internet Protocol) adreslerinin ezberlenmesi zor ve imkansız olacağı için bunu bizim yerimize DNS yapar yani internetin “telefon rehberi” olarak düşünülebilir. DNS, kullanıcıların web tarayıcılarına girdikleri alan adlarını IP adreslerine çözer ve doğru web sitesine ulaşmamızda bize bir basamak olur.
ICMP (INTERNET CONTROL MESSAGE PROTOCOL)
Son olarak da size ICMP protokolünden bahsedip yazımı bitiricem. Port numarası niye yok burada diye sormuş olmalısınız fakat ICMP port numarası kullanmaz. ICMP, IP (Internet Protocol) üzerinde çalışan bir protokol olduğu için, ICMP paketleri IP paketlerinin bir parçası olarak iletilir. Bu nedenle, ICMP paketleri özel bir port numarasına ihtiyaç duymazlar ve kendilerine ayrılmış bir portları yoktur. Daha detaylı bilgi öğrenmek isterseniz eğer Kader Gültekin’in medium yazısını aşağıya bırakıyorum.
Ping hangi port üzerinde çalışır? | by kadergultekin | Medium
ICMP, ağdaki cihazların durumunu izlemek, hata bildirimleri göndermek ve çeşitli ağ sorunlarını tanımlamak için kullanılır. ICMP protokolünü ayrıca Ping olarak da bilinir. Peki ping nedir dersek eğer bir bilgisayarın veya cihazın başka bir bilgisayara “Merhaba, beni duyabiliyor musunuz ?” dememizi ve sunucudan karşı bir yanıt alıp alamadığımızı test etmemizi sağlar. Ping, ICMP paketlerini kullanarak çalışır.
Şuanlık benim size anlatacaklarımın sonuna gelmiş bulunmaktayız umarım yazım size faydalı olabilmiştir. Daha farklı kaynaklardan okumak isterseniz eğer aşağıya bazı bağlantılar bırakacağım umarım hoşunuza gider. Diğer bir yazımda görüşmek üzere :)
What is a computer port? | Ports in networking | Cloudflare
50 Common Ports You Should Know (tutorialspoint.com)
