İş Yerinde Cinsiyet Eşitliği ve Biz

WEF (Dünya Ekonomik Forumu) tarafından 2006 yılından bu yana düzenli olarak sunulan Global Gender Gap (Küresel Cinsiyet Eşitsizliği) Raporu’nun 2022 yılı verileri yayımlandı.

146 ülkenin yer aldığı rapora göre şu andaki mevcut ilerleme hızına göre küresel cinsiyet eşitsizliği uçurumunun kapatılması yaklaşık olarak 132 yıl alacak. Bu veri, 2021 raporunda yer alan tahmine (136 yıl) kıyasla dört yıllık bir iyileşmeyi temsil ediyor fakat küresel krizler (pandemi, savaşlar, göç vb.) farkın yeniden artması ihtimalini etkiliyor.

Kadınlar sağlık ve eğitim konularında daha fazla temsil edilirken, STEM (Bilim, teknoloji, mühendislik, matematik) alanlarında ise yetersiz temsil ediliyor. Cinsiyet farkı en fazla bu iki alanda görülmeye devam ediyor.

146 ülkenin yer aldığı raporda cinsiyet eşitliği index’i sıralamasında Türkiye 124. olarak yer alıyor.

Rapordan anlaşıldığı üzere Türkiye cinsiyet eşitliği bağlamında oldukça geride. Peki kadın ve erkeklerin istihdamında bu denli bir eşitsizliğin sebebi nedir derseniz bu soruya verilebilecek tek bir yanıt yok. Kadın iş gücüne daha az değer verilmesi, sektördeki ayrışmalar, gelenekler, toplumsal cinsiyet temelli önyargılar/ kalıplar, kadınların çocuk bakımı sorumluluğunun çok büyük bir kısmını üstlenmesi ve doğrudan ayrımcılık gibi çeşitli nedenler cinsiyete dayalı eşitsizliğe yol açan en temel sebepler diyebiliriz.

Atılması gereken en önemli adım ise cinsiyet eşitliğinin sağlanması için bunu yalnızca bir kavram olarak bilmeyip aktif olarak uygulanabilir, iletilebilir ve ölçümlenebilir bir yapı haline getirmektir.

İş yerinde toplumsal cinsiyet eşitliğini nasıl uygulayacağımızı bilmeden önce bunun ne anlama geldiğini anlamalıyız. Basit bir ifadeyle, işyerinde cinsiyet eşitliği; çalışan kadınlar, trans bireyler, erkekler ve farklı cinsiyet kimliklerine sahip diğer bireyler için eşit fırsatlar ve haklar anlamına gelir. Bunu sağlamanın ise birçok yolu var yapacağınız küçük değişimler ile bile çok büyük etkiler yaratabilirsiniz.

Bir birey/ şirket olarak neler yapabilirim diyorsanız?

• Cinsiyetçi söz ve kalıp yargılarını kullanmayarak daha kapsayıcı bir dil kullanmaya özen gösterin. Örneğin; adam gibi, sözünün eri, adam başına, adam akıllı, bilim adamı/ kadını, bayan, delikanlı, fikir babası, anadil, kız gibi, kadınlar naziktir bu tür işleri yapamazlar, erkekler ağlamaz vb. gibi belli bir özelliğin/ durumun cinsiyete atfedildiği cinsiyetçi söz ve tutumlardan uzak durun. Daha fazlasına linkten erişebilirsiniz.
• Mülakat sorularınızı kontrol edin. Birinin medeni haklarını sorgulayabilecek, başvurulan pozisyonlarla hiçbir ilgisi olmayan sorulardan (kadın adaylara evlenme ya da hamile kalma planları olup olmadığını sormak vb.) kaçının.
• İş yerinizdeki kadın erkek çalışan oranını analiz edin.
• Cinsiyete dayalı ücret farkına HAYIR deyin.
• Cinsiyete dayalı tacize karşı sıkı tedbirler alın. Kadınlara ve LGBTI+ bireylere yönelik cinsiyet ayrımcılığı oluşturan açıklamalar/ davranışlar yapılmasını engelleyerek ayrımcılıktan uzak bir şirket kültürü oluşturun.
• Eşit öğrenme ve gelişim fırsatları sağlayın.
• Pozitif cinsiyetçilik (Reverse Sexism) yapmayın. Kadın çalışanlar düşük performans gösterdiğinde pozitif veya korumacı cinsiyetçilik göstererek sorunu çözmeden kapatmayın. Bir yönetici olarak, düşük performans da dahil olmak üzere işinizin tüm yönlerine eşit muamele uygulamalısınız. Cinsiyet eşitliğinin gerçek anlamının herkese eşit davranmak olduğunu unutmayın.
• Kadınlara liderlik rolleri vermekten çekinmeyin. (Fortune’de yer alan CEO’ ların yalnızca %5’i kadındır.)
• Daha küçük projeleri sadece kadınlara atfetmeyin. Bunun yerine, bireylere deneyim ve beceriye dayalı görevler atayın.
• Çalışanlarınızdan düzenli olarak geri bildirimler alın ve iyileştirmelerde bulunun.
• İş yerinizde toplumsal cinsiyet meseleleri, çeşitlilik, ayrımcılık ve kadın hakları üzerine oturumlar düzenleyerek çalışanlarınızın farkındalığını arttırmayı hedefleyin.

2022' yi iyisiyle kötüsüyle geride bırakırken sanırım hepimizin dileği daha adil bir dünya hayali. Adil bir dünya için bireylerin üstüne düşen çok görev var. Evet çok ama yapabileceğimiz küçücük değişimler bile daha adil bir dünya yaratma hayalimize bizleri adım adım yaklaştırabilir. Kimsenin ayrıştırılmadığı, oldukları gibi kabul edildiği, insanların elinde olmayan olanaklardan dolayı kaybedildiği değil elindekiler ile daha da çoğaldığı bir yıl diliyorum.

“Before God, we are all equally wise, and equally foolish.”

Albert Einstein.

Seneye görüşürüz demeden bitirmek olmaz :) Seneye görüşürüz…