Veri Yönetişimi Üzerine –II

Veri yönetişimine bir önceki yazı ile giriş yapmışken, en yaygın kullanımı olan DAMA çerçevesine göz atarak, uygulamada nasıl bir yol izleyebileceğimizden bahsedelim.

Uluslararası Veri Yönetim Birliği (DAMA) ’nın DMBOK V2 çerçevesi; veri, veri yönetimi ve veri ile ilişkili kaynakların kullanımı üzerinde planlama, gözetim ve kontrol faaliyetlerini kapsamaktadır. Bu çerçeve ile oluşturulacak bir veri yönetişim stratejisi, yukarıda görülen yetenek dediğimiz on bilgi alanı etrafında şekillenir. [1] Bu sayede kurumunuza verilerin toplanması, yönetilmesi, güvenliği ve depolanmasına yönelik bütünsel bir yaklaşım sağlar. Bununla birlikte insan, süreç ve teknoloji boyutlarında belirlenen çevresel unsurların her biri, bu yetenekleri tanımlamak için kullanılır.

Bilgi alanları dikkatli incelenirse bazı yeteneklerin mantıksal olarak birbirine bağlı olduğu farkedilebilir. Bu pratikte güçlük gibi görünse de çerçevenin bir rehber niteliğinde olduğu düşünülerek kurumun ihtiyaçları doğrultusunda uyarlanması mümkündür. [2] Şimdi pratikte veri yönetişim fonksiyonlarının temel bileşenlerinden bahsederek devam edebiliriz.

Kurumda veri yönetişiminin uygulanması, veri ile ilişkili fonksiyonların bir çerçeve kapsamında organizasyona dahil edilmesi anlamına gelir. Bu bağlamda çerçeve, veri yönetimini bir iş fonksiyonuna dönüştüren birbiriyle ilişkili çeşitli amaçlara hizmet eden bileşenler topluluğudur. Bu bileşenler bir veya birkaç bilgi alanını kapsayan yetkinlikleri gösteren modeller (veri yönetişimi, veri modelleme, uygulama mimarisi, veri kalitesi vb.) ile bir fonksiyonun nasıl yapılacağına rehberlik edecek dokümantasyonlardan (politikalar, standartlar, süreçler vb.) oluşan metodlardır.

Bu noktada yazının kısası makbuldür diyerek veri yönetişimi çerçevesini uygulayabilmeniz için gerekli adımları sırasıyla açıklayarak sonlandıralım:

1. Kapsam belirleme: Kapsam kuruma ve kurumdaki departmanlara ve dış paydaşlara göre değişmekle birlikte esas olan iş hedefleri ve stratejilerine yönelik ihtiyaçlardır. Bu ihtiyaçlar genel olarak yasal düzenlemelerden kaynaklanabileceği gibi kurumun değişim ve gelişimine katkıda bulunabilecek dönüşüm uygulamaları olabilir.

2. Mevcut Durum Analizi: Kapsam dahilindeki konularda kurumun yetenekleri değerlendirilerek hedeflenen durum ile arasındaki farklar belirlenir.

3. Veri stratejisi ve Yol haritası: Kurumun stratejik vizyonu belirlenerek bu vizyona ulaşmak için gereken projeler belirlenerek bütçe dahilinde önceliklendirilir, bu planlamalar doğrultusunda takip edilecek yol haritası tasarlanır.

4. Yetenekler ve Çerçeve uygulama: Gerekli yeteneklere bağlı olarak çıktılar belirlenir. Bu çıktıları üretmek için politika, standart ve süreçler gibi diğer düzenleyici belgeler oluşturulur. Yönetmeliklere uyumu kolaylaştıracak süreçleri gerçekleştirmek için roller oluşturulduktan sonra süreçlerde kullanılacak araçlar belirlenir. Veri yönetişim çerçevesini uygulamak için en iyi yaklaşım kurumun hedeflerine, büyüklüğüne ve kaynaklarına bağlı olarak değişebilir.

5. Olgunluk Değerlendirmesi ve KPI’lar: Uygulama süreci ve sonrasında anahtar performans göstergeleri (KPI) oluşturularak olgunluk değerlendirmesi yapılmalıdır. Bu performans ölçümleri sayesinde veri yönetişimi kapasitesinin ilerlemesi izlenerek gerekli gelişim planları oluşturulabilir.

Görüşlerinizi iletmeniz dileği ve bir sonraki veri yönetişimi yazımızda görüşmek üzere.

Referanslar:

1. https://www.dama.org/cpages/dmbok-images
2. DMF: A Practitioner’s Guide. https://a.co/d/bbUqauX