Hof ter Brugge
Het Hof ter Brugge, op de grens van de parochies van Erps en Kwerps, is een waterburcht uit de zeventiende eeuw. Het kasteeltje in een U-vorm was oorspronkelijk volledig met een gracht omringd. Deze werd in de negentiende eeuw voor een groot deel gedempt. Hof ter Brugge is een beschermd monument sinds 1993.
Tussen 1505 tot 1842 was het kasteel de eigendom van de familie de Plaine. Van 1517 tot 1694 voerden ze de titel heren van Quarebbe. De (ongetitelde) adellijke familie de Plaine kwam in de Bourgondische tijd naar de Nederlanden. De familie was afkomstig uit het dorpje Plasne (vandaar de naam) in de Franse regio Franche-Comté. Thomas de Plaine (1444–1507) werd voorzitter van de Grote Raad van Mechelen. Zijn echtgenote Jeanne Gros (gestorven 1530) kocht het Hof ter Brugge.
In oorsprong was Hof ter Brugge een middeleeuwse nederzetting die reeds vermeld werd in de twaalfde eeuw. De nederzetting was opgericht op een strategische plaats bij de overgang van de Oude Baan, een Romeinse heirbaan over de Wiesbeek. De naam ter Brugge verwijst naar die brug.
Het huidige complex gaat terug tot de zeventiende eeuw. In die eeuw woonde Vrouwe Joanna de Plaine in het Hof ter Brugge. In 1655 liet ze de barokke kapel van Onze Lieve Vrouw van Bijstand bouwen.
In 1750 trouwde Jean-François de Plaines (1717–1799), burgemeester van Leuven, Jeanne Rombouts (1713–1803). De wapenschilden de Plaines en Rombouts zijn aangebracht boven de ingangspoort van het kasteel.
Hun zoon Rutger-Théodore de Plaines van Terbruggen (1755–1842) was de laatste afstammeling van de familie de Plaines. Hij kreeg van koning Willem I in 1816 de titel van burggraaf. Hij liet zijn erfenis na aan verre neven, de baronnen Snoy. Baron Philippe Snoy (1811–1856) was burgemeester van Erps-Kwerps van 1845 tot 1854. Zijn broer Emile Snoy (1816- 1867) was dat van 1854 tot zijn overlijden.
De poorttoren met duiventil uit de achttiende eeuw is gebouwd in een stijl die verwant is met het Franse classicisme met het afwisselend gebruik van bak- en zandsteen. Op de rondboog van het poortgebouw langs de binnenzijde staat het jaartal 1643 en de tekst Château de Ter Bruggen.
De linkervleugel naast de toegangspoort deed dienst als conciërgewoning. Deze is opgetrokken in zandsteen en is met muurankers gedateerd 1640.
Rechts ligt het kasteel waarvan de kern uit de zeventiende eeuw dateert. De traditionele zandstenen trapgevel heeft kruisvensters, een van 1648 daterend rondboogdeurtje in de langsgevel en een uitbreiding uit het midden van de achttiende eeuw in Louis XV-stijl.
De westvleugel is afgebroken.
Tegenover het eigenlijke kasteel bevindt zich het wagenhuis met een uitgewerkte arcade bestaande uit korfboogvormige poortopeningen met geblokte natuurstenen omlijsting uit de achttiende eeuw.
Het Hof ter Brugge werd bekend als het ‘rattenkasteel’ uit een Nero-stripalbum van Marc Sleen.
Drs. Christiaan Janssens
Bronnen:
Jacobs J., Wekelijks nieuws uit Loven, mede beschrijvinge diër stad, Volume 20 (Leuven 1782) 268.
Genicot L.F., Van Aerschot S., De Crombrugghe A., Sansen H. & Vanhove J. : Inventaris van het cultuurbezit in Vlaanderen, Architectuur, Provincie Brabant, Arrondissement Leuven, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 1 (1971 Luik).
Wauters A., Histoire des environs de Bruxelles, 8B, 373–375.
Maes F., Oude woningen onder Erps-Kwerps, Eigen Schoon en De Brabander, 1956, 219–223.
Maes F., Leengoederen onder Erps — Eigen Schoon en De Brabander (1950) 264–269.
Vannoppen H., Honderd Kortenbergse gebouwen. Op stap door tien eeuwen verleden. (Winksele 1991) 58–59.
Vannoppen H., De geschiedenis van het dorpscentrum van Erps, een parel van Midden-Brabant, 242–273.
Vannoppen H., Het kastelendorp Erps-Kwerps, Eigen Schoon en De Brabander, (1990) 363–367.
Archief Onroerend Erfgoed Vlaams-Brabant, DB000050, Hof ter Bruggen en DG: Hof ter Bruggen en kapel met onmiddellijke omgeving, Inhoudelijke beschrijving en evaluatie met het oog op verbetering en aanpassing aan huidige comforteisen, 12/08/2009.
Originally published at https://www.akwa.be.
