Kunnen we ons nog atheïsten noemen?
Atheïsme, de afwezigheid van geloof in één of meerdere goden. Het is een overtuiging die van alle tijden is, al liep je vroeger een grote kans om op de brandstapel te belanden of letterlijk je hoofd te verliezen als je die overtuiging publiek maakte. De Katholieke Kerk maakte er in onze contreien destijds immers korte metten mee.
In moderne tijden deinst nagenoeg niemand er in de Westerse samenleving nog voor terug om zijn of haar gebrek aan godsgeloof kenbaar te maken. Er zijn weliswaar uitzonderingen. Denk maar aan de Amerikaanse politiek, waar de woorden In God We Trust over de lippen van menig beleidsmaker rollen, ook al zijn die woorden hol, niet gemeend en dienen ze louter om stemmen te sprokkelen of geen stemmen te verliezen.
Ambigu
De term is echter overladen en die ambiguïteit zorgt voor verwarring. We spreken tegenwoordig over expliciet/sterk of impliciet/zwak en positief of negatief atheïsme. Vroeger beschouwden de Romeinen de christenen ook al als atheïsten omwille van hun gebrek aan geloof in de heidense goden.
Er wordt door het Nieuwe Atheïsme nog een andere connotatie gecreëerd, namelijk die van anti-religie. Als je de dag van vandaag uiting geeft aan je atheïstische overtuiging, dan wordt dat bijna de facto gezien als expliciet en strijdvaardig tegenover iedere vorm van religie. Hierdoor ontstaat een nog groter spanningsveld tussen gelovigen en niet-gelovigen, terwijl we er net alles zouden moeten aan doen om de bestaande frictie te verminderen.
Het gevaar
We gooien olie op het vuur als we geloof ridiculiseren, en zeker de Islam, al ben ik van mening dat geloof best bekritiseerd mag worden. Het is immers een keuze die je maakt, net als een politieke overtuiging. Toegegeven, geloof is misschien nog van een andere orde, gezien je over het algemeen in een geloof geboren wordt. Het staat je uiteindelijk vrij om je geloofsovertuiging te herzien, ook al wordt dat volgens sommige religieuze doctrines met de dood bestraft.
De extremisten onder de geloven zijn immers niet voor rede vatbaar. Ze zijn de pestkoppen en de kwajongens die omwille van het geweld dat ze gebruiken weinig weerwerk krijgen. We zijn het fundamenteel oneens met hun praktijken, maar zijn bang voor de gevolgen als we ons daarover uitspreken.
De vraag
Vandaar de vraag: kunnen we ons nog vrijuit atheïsten noemen? Moeten we een duidelijker onderscheid maken tussen niet-gelovig en anti-religieus zijn? Moeten we de verstandigste zijn en voorzichtiger omgaan met onze standpunten om de kloof te dichten, alvast met de gematigde gelovigen?
Ik weet het even niet meer.
