Alışkanlıklar Kimliğinizi Nasıl Biçimlendirir?
Kötü alışkanlıkları oluşturmak bu kadar kolayken, iyileri oluşturmak neden bu kadar zordur?
Sağlıklı beslenmek, egzersiz yapmak, günlük tutmak, erken uyanmak gibi iyi alışkanlıklar kazanmak ve bu alışkanlıkları sürdürmek yoğun çaba ve yüksek motivasyonla bile zor gelebilir.
Sigara içmek, ertelemek, dağınıklık gibi istenmeyen alışkanlıklar hayatımıza yer ettiğinde bırakması çok zor gibi görünür.
Alışkanlıklarımızı değiştirmek, yanlış yönde değiştirmeye çalışmaktan dolayı zorlayıcı olabilir.
1. Sonuçlarınızda değişiklik: Elde etmek istediğiniz şeydir.
2. Süreçlerinizde değişiklik: Alışkanlıklarınızı sistemlerinizi değiştirmekle ilgilidir.
3. Kimliğinizde değişiklik: Bu katman en derin katmandır, inançların önyargıların ve varsayımların çoğu bu katmanla ilgilidir.
Bütün değişimin katmanları kendine göre faydalıdır. Sorun değişimin istikametidir.
Çoğu insan alışkanlıklarını değiştirme sürecinde ne elde etmek istediğine odaklanarak başlar bu da bizi sonuca dayalı alışkanlığa götürür. Alternatifi ise kimliğe dayalı alışkanlıklar inşa etmektir. Bu yaklaşım kim olmak istediğimizi odaklanmamızı sağlar.
Hedef kitap okumak değil okuyan bir bireye dönüşmek, hedef abur cubur yememek değil sağlıklı bir insan olma isteği olmalıdır. Gerçek davranış değişikliği kimlik değişikliğidir. Kimliğinizin belli yönüyle gurur duyarsanız onunla bağlantılı alışkanlıkları sürdürmeye o kadar motive olursunuz. Düzenli spor yapmakla gurur duyarsanız bu alışkanlığı korumak için çaba harcarsınız. Egzersizi kimliğiyle bütünleştiren bir insanın için kendini antrenman yapmaya ikna etmeye gerek kalmaz.
Davranışlarımız genellikle kimliğimizin yansımasıdır. Araştırmalar kişinin, kimliğinin belli bir yönüne inandığı zaman o inanca uygun bir şekilde davranma olasılığı arttığını gösteriyor.
Kimlik değişimi lehinize işlediği zaman güçlü bir kişisel gelişim sağlayabilir. Ancak aleyhinizi işlediği zaman kimliği değiştirmek zorlayıcı olabilir. Çoğu insan hayatın içinde bilişsel bir uyku halinde, kimlikleriyle bağlantılı normları körü körüne takip eder.
Sabah asla erken kalkamam.
İsim hafızam kötü.
Teknolojide berbatım.
Zamanla “ Ben böyle biriyim yapacak bir şey yok.” gibi söylemlerin altına sığınarak kendimizi bu kalıpların içinde güvende hissederiz. Kendisinin en iyi versiyonunu ortaya koymaya çalışan insanlar inançlarını, normlarını sürekli gözden geçirmelidir ve kimliğini en üst seviyeye taşıyıp genişletmelidir. Peki kimliğimiz tam olarak nasıl biçimleniyor? Kimliğiniz size iyi gelen yönlerinizi nasıl vurgular? Size kötü gelen yönleri nasıl siler?
Kimliğinizi Değiştirmenin 2 Adımlı Süreci
Kimlik kelime anlamı tekrarlı varoluştur. (Latincede oluş anlamına gelen essentitas tekrarlı anlamına gelen identidem kelimelerinden türemiştir.) Alışkanlıklarımız kimliğimizi somutlaştırma şeklimizdir. Her gün ders çalışarak çalışkan bir insan kimliğini somutlaştırmış olursunuz, her gün 1 paket sigara içiyorsanız bağımlı olduğunuzu somutlaştırmış olursunuz. Alışkanlık edinme süreci kendiniz olma sürecidir. Attığınız her adım dönüşmek istediğiniz insan için bir oydur. Oylar biriktikçe yeni kimliğinizin kanıtları da birikir.
Peki ya var olan kimliğimizden memnun değilsek?
Değişim 2 adımlı bir süreçtir:
- Olmak istediğiniz insan türüne karar verin.
- Bunu küçük kazanımlarla kendinize ispatlayın.
Neyi temsil etmek istiyorsunuz? Prensip ve değerleriniz neler? Kim olmak istiyorsunuz?
Bu sorular karşısında insan nereden başlayacağını bilemeyebilir, ama ne tür sonuçlar isteyeceğini bilir. Maaşımı ikiye katlamak istiyorum, 20 kilo vermek istiyorum. Bu gibi sonuçlardan geriye doğru giderek, o sonuçlara ulaşabilecek insana ulaşmalısınız. Örneğin, “ Nasıl bir insan yeni bir dil öğrenebilir?” Muhtemelen istekli ve istikrarlı bir insan. Odak noktamız dil öğrenmekten(sonuca dayalı), istekli ve istikrarlı bir insan olmaya(kimliğe dayalı) kaysın.
Olmak istediğimiz insan türünü anladıktan sonra, arzu ettiğimiz kimlik için küçük adımlar atmalıyız. Örneğin; Sağlıklı bir şekilde kilo vermek isteyen insan ne yapar? sorusunu kendine rehber edinmiş bir insan bu doğrultuda küçük adımlar atarak hedefe ulaşabilir. Sağlıklı bir insan yürür mü yoksa taksiye mi biner? sağlıklı bir insan salata mı yer yoksa, hamburger mi yer? gibi sorular sağlıklı insan kimliğine bürünmek için atacağı küçük adımları oluşturur.
Kendinizle ilgili inançlarınızı değiştirecek güce sahipsiniz, sonuçta kimliğiniz taşa kazınmadı. Her zaman seçme sansınız var. Alışkanlıklar, olmak istediğiniz insana dönüşmenize yardımcı olduğu için önemlidir. Kendimizle ilgili en derin inançlarımızı geliştirmenize aracılık eden kanallardır.
Kaynakça:
