Soru sormak zordur!
Yıllardır sorunları tespit etme ile alakalı birçok teknik geliştirilmiştir. 6 Sigma metodolojisinde “5 WHYs?”, RCA analizi, Fishbone analizi (Balık kılçığı), RPR problem tespiti, Barrier analizi gibi yöntemleri bunlardan bazılarıdır.
Kendi çözümüyle gelen kişinin çözmeye çalıştığı ihtiyacı/sorunu anlamak, çözümü uygulamaktan daha zordur. Peki basit birkaç soru sormak, önerilen çözümü uygulamaktan neden daha zor gelir ve neden daha az tercih edilir? İnsanın doğasında bulunan merak dürtüsü, nedense bariz görünen yolu, keşfedilmeyi bekleyen bir yola tercih etmekten alıkoymuyor. Çünkü çözüm bulmakta ustayız ve bundan zevk alıyoruz. Bariz gözüken çözüm, bizi güzel bir pazar kahvaltısı gibi kendine çekiyor. İnsan kolay/hızlı/pratik olan seçenekleri tercih eder. Kısa zamanda sonuç almak, uzun vadeli sonuçları düşünerek aksiyon almaktan daha tatmin edicidir.
Zor olan seçenek tercih edilip soru sorulduğu vakit iki taraf da konfor alanından çıkarak bulunduğu durumu sorgulamaya başlar. Soru soran bilmediği bir dünyaya adım atmayı beklerken, cevap veren de uzak durmaya çalıştığı o kapının ardındakilerle yüzleşmeye başlar. Asıl sorun oradadır aslında, hatta belki de daha derinlerde… Sorular sorarak kök nedene ulaşığtınızda çok daha farklı sorunlarla karşılaşırsınız. Aslında istenilen çözüm, yanlışı yanlışla örtmeye yarıyordur. Bozuk olan sistemi destekleyecek bir duvar daha örüyordur.
Çözüm sürecinde ilk etapta çözüm için değil bilgi toplamak için soru sorulur. Konu detaylı anlaşılır. Bağlam belirlenir. Uç durumlar tespit edilir. Kritik taraflar not alınır. Ardından tespit süreci başlar. Senaryolar ardı sıra bağlanarak aksaklığın hangi noktada ve neden kaynaklandığına ulaşılır. Ardından çözümlerden en efektif olanı uygulanır ve çözümün işe yaradığı takip edilir.
Soru sormak zordur ama alınan sonuçlar kısa vadede uyguladığınız çözümlerden daha çok gurur duyacağınız işler ortaya çıkaracaktır.
