Raspberry Pi İlk Kurulumu
İçerik..
1. Raspberry Pi OS Kurulumu
2. Raspberry Pi Monitör İle Kurulumu
3. Rapberry Pi Monitörsüz Kurulumu
4. Ekler
Raspberry Pi OS Kurulumu
Raspberry Pi mini bir bilgisayar olduğu için öncelikle hafızasına bir işletim sistemi kurmamız gerekiyor. Burada Raspberry Pi’ye özel geliştirilmiş Raspberry Pi OS işletim sisteminin kurulumunu anlatacağız.
Öncelikle işletim sistemini Raspberry Pi’nin hafızasına yazacak araç olan Raspberry Pi Imager’i indiriyoruz. Buradan bilgisayarınızın işletim sistemine göre indirebilirsiniz.
Programı çalıştırdıktan sonra gelen ekrandan sırayla işletim sistemi ve kurulacağı diski seçiyoruz. İşletim sistemi olarak bu yazıda Raspberry Pi OS (32-bit) seçilmiş ve denenmiştir. Doğru diski seçtiğimizi kontrol edip write tuşuna basıyoruz. Karşınıza diskin içindeki bütün verilerin silineceği uyarısı gelecek Evet diyerek onaylıyoruz ve yazma işlemini başlatıyoruz.
Write Succesful penceresi geldiğinde yazma işlemi tamamlanmış demektir. Continue tuşuna tıklayarak yazma işlemini bitiriyoruz. SD Kartı bilgisayardan çıkarıp tekrar taktığımızda aşağıdaki gibi görünüyor.
Not: SD Kart yerine USB Bellekte kullanabilirsiniz. Fakat USB bellek ilk kurulumda sadece 3+ modellerinde çalışmaktadır. Daha fazla bilgi için buraya bakın.
Eski yöntemle kurulum için *Ek1'e bakın. (*Ekleri sayfanın en altında bulabilirsiniz.)
Buradan sonraki aşamalar için harici bir monitör gerekmektedir. Eğer elinizde harici bir monitör yoksa monitörsüz kurulum kısmına geçebilirsiniz.
Raspberry Pi Monitör İle Kurulumu
İçerik..
1. HDMI İle Monitöre Bağlama
2. İlk Kurulum Ayarlarının Yapılması
3.VNC (Uzaktan Kontrol) Programının Kurulması
1 Raspberry Pi bilgisayarını çalıştırmak için – normal bir bilgisayar gibi – HDMI çıkışından bir monitör ve ayrıca USB çıkışlarından fare ve klavye bağlamamız gerekiyor. Ardından Raspberry Pi’ye güç verip çalıştırabiliriz.
2 Raspberry Pi’ye güç verdikten sonra bizi “Welcome to Raspberryi Pi Desktop” ekranı karşılıyor. Ardından Dil ve Ülke seçimini gerçekleştirdikten sonra şifre belirliyoruz. Son olarak ağa bağlanıyoruz ve güncellemeleri kontrol ediyoruz. Restart tuşuna basıp yeniden başlattıktan sonra kurulum tamamlanmış oluyor.
3 Bu aşamada Raspberry Pi’yi sorunsuzca kullanabilirsiniz. Fakat projelerde Raspberry Pi’yi sabitledikten sonra klavye, fare, HDMI kablosu gibi çevre birimlerini takıp çıkarmak sorun olabiliyor. Bu problemi Raspberry Pi’ye uzaktan bağlanarak çözeceğiz. Uzaktan bağlanmak için TeamViewer, VNC Viewer gibi birçok program bulunmaktadır. Biz burada VNC Viewer kurulumunu anlatacağız. Raspberry Pi’nin içinde dahili olarak bulunduğu gibi aynı zamanda aynı ağ üzerinde bağlantı kurarak daha hızlı kontrol etmemizi sağladığı için burada VNC Viewer’ı tercih ettik.
Raspberry ana menüsünden Tercihler alt menüsündeki “Raspberry Pi Configuration”a tıklıyoruz. Açılan ekranda “Interfaces” sekmesine geçip VNC’yi aktifleştiriyoruz. Ardından yukarıda beliren VNC Viewer simgesine tıklayıp IP adresimizi öğreniyoruz.
Raspberry Pi’ye bağlanacağımız bilgisayardan VNC Viewer’ı açıyoruz. IP adresini girdikten sonra bize kullanıcı adı ve şifre soracak. (Burada kullanıcı adı eğer değiştirmemişseniz “pi” olarak tanımlanmıştır.) Yazıp onayladıktan sonra artık bilgisayarınızdan Raspberry Pi’ye bağlanabilirsiniz.
Ekstra Bilgiler
Raspberry Pi her ağa bağlandığında aynı IP adresini almayabilir. Bu durumda her seferinde tekrardan Rapberry Pi’ye monitörle bağlamak işimizi zorlaştıracaktır. Bunun için Raspberry Pi’ye static IP ataması yapacağız, yani IP adresini sabitleyeceğiz.
Ekranın sağ üstünde bulunan bağlantı simgesine sağ tıklayıp “Wireless & Wired Network Setting”i seçiyoruz. Raspberry Pi’ye eğer wifi ile bağlanıyorsak açılan ekranın Configurate satırında interface ve wlan0'ı seçip aşağıdaki seçeneklerden IPv4 Address satırına istediğimiz IP adresini yazıyoruz. (Seçtiğiniz IP adresinin modeminize/ağınıza uygun olmasına dikkat edin.)
Eğer Raspberry Pi’ye ethernet ile bağlanıyorsak açılan ekranın Configurate satırında interface ve eth0'ı seçip aşağıdaki seçeneklerden IPv4 Address satırına istediğimiz IP adresini yazıyoruz. (Seçtiğiniz IP adresinin modeminize/ağınıza uygun olmasına dikkat edin.)
Herhangi bir sıkıntı olması durumunda ayarları manuel olarak yapmak için buradan yardım alabilirsiniz..
Rapberry Pi Monitörsüz Kurulumu
İçerik:
1 Ethernet ile bağlanma ve IP bulunması
2 SSH izninin alınması
3 Putty bağlantısı
4 VNC bağlantısı
Bu aşamada ethernet kablosu kullanılacaktır. Eğer bir ethernet kablonuz yoksa manuel olarak Wi-Fi ile bağlantı sağlamak için *Ek 2'ye bakın. *Ekleri sayfanın en altında bulabilirsiniz.
Normal bir bilgisayarı kullanabilmek için nasıl ki monitörden görüntü alıyorsak, Raspberry Pi’yi kullanabilmek için de monitörden görüntü almaya ihtiyacımız var. O halde gidin ve bir monitör bulun … Tabi ki şaka :D Çalışmalarımız esnasından her zaman bir monitör bulamayabiliyoruz. Bu durumda Raspberry Pi’ye alternatif yollardan bağlanarak görüntü alabiliriz. Örneğin VNC Viewer ile uzaktan bağlantı yaparak bağlanabiliriz.
1 Bunun için ilk olarak Raspberry Pi’ye güç verdikten sonra bilgisayar ile Raspberry Pi’yi ethernet kablosuyla aynı ağa(modeme) bağlıyoruz. Şimdi Raspberry Pi’ye bağlanmak için IP adresini bulmamız gerekecek. Bu işlem için Fing adlı uygulamayı kullanacağız. Bu uygulamayı buradan indirebilirsiniz.
Fing’i açınca bizi aşağıdaki pencere karşılıyor. Bu pencerede Your Current Network Başlığı altında bağlı olduğunuz ağın See All Devices butonuna basıyoruz. Açılan sayfada Reflesh tuşuna basarak taramayı başlatıyoruz ve taramanın ardından listeden Pi’nin IP adresini buluyoruz.
NOT:
Eğer çevrenizde bağlanabileceğiniz bir ağ yoksa Raspberry Pi’yi ethernet ile direkt olarak da bilgisayarınıza bağlayabilirsiniz. Yine Fing ile tarama yaptığınızda Raspberry Pi’nin IP adresi görünecektir. Eğer Raspberry Pi’nin IP adresi görünmez ise Raspberry Pi’ye manuel olarak IP adresi atamamız gerekiyor. Detaylı bilgi için *Ek 3'e bakın.Ayrıca Fing’in mobil uygulamaları daha kolay ve hızlı tarama çözüm sunuyor. Google Play veya AppStore üzerinden bunları elde edebilirsiniz. Fing’i kullanamadığınız durumlar için ise alternatif olarak Advanced IP Scanner adlı programı kullanabilirsiniz. Detaylı bilgi için *Ek 4'e bakın.
*Ekleri sayfanın en altında bulabilirsiniz.
Raspberry Pi’ye VNC Viewer üzeriden bağlanmak için VNC Wiever’ı yine Raspberry Pi üzerinden etkinleştirmemiz gerekiyor. Fakat bizim sıkıntımız zaten Pi’ye erişimimizin olmaması. Bu aşamada Pi’ye farklı bir yoldan erişim sağlayıp VNC Viewer’a erişim izni vereceğiz. Bunun için SSH Protokolünü kullanacağız. SSH Protokolü ile Linux ve MacOS’un terminal pencerelerinden direkt olarak bağlantı sağlayabiliyoruz fakat Windows için Putty adlı programı kullanacağız. Putty’i indirmek için buraya tıklayın.
2 Pi’ye SSH üzerinden erişebilmemiz için SSH iznini yine Pi üzerinden etkinleştirmemiz gerekiyor. Fakat Pi’ye hala erişimimiz olmadığı için bunu alternatif bir yoldan yapacağız. Öncelikle Pi’deki SD Kartı çıkarıp bilgisayarımıza takıyoruz. Karşımıza “boot” ve “rootfs” adında iki adet disk geliyor.(Windows bilgisayarlarda “rootfs” yerine “SDHC”de yazabilir.). boot diskine girip SSH isimli boş bir dosya oluşturmamız gerekiyor. Bunun için Başlat menüsünde arama bölümüne “Powershell” yazıp çalıştırıyoruz. Ardından çıkan pencereye aşağıdaki kodu yapıştırıyoruz.
New-Item -Path 'E:\SSH' -ItemType File““!!DİKKAT!!””
Yukarıdaki ifadede yer alan kodda “E” kısmı “boot” diskinin harfidir. Sizin bilgisayarınıza göre değişiklik gösterebilir.
3 SD Kartı tekrar Raspberry Pi’ye takarak Pi’ye güç veriyoruz. (Uyarı: Pi başladıktan sonra eğer işlem başarılı olmuşsa oluşturduğumuz SSH adlı doyayı siler. Eğer sonradan bakıp bulamazsanız nerede bu demeyin :) ) Şimdi Pi’nin terminal ekranına SSH ile bağlanmak için Putty’i açıyoruz. Bizi aşağıdaki gibi bir ekran karşılıyor. “Host Name (or IP adress)” yazan kısma Pi’nin IP adresini yazıyoruz ve “Connetion type” kısmından da SSH’ı seçiyoruz. Ardından Open’a basıyoruz ve karşımıza bir güvenlik uyarısı çıkıyor. “Evet”e bastıktan sonra karşımıza Pi’nin terminal ekranı çıkıyor. Burada bizden kullanıcı adı ve şifre girmemizi istiyor. Varsayılan olarak Raspberry Pi’nin kullancı adı “pi” şifresi “raspberry”dir. Giriş yaptıktan sonra karşımıza gelen terminal ekranına aşağıdaki kodu yazıyoruz.
sudo raspi-configEnter’a bastıktan sonra karşımıza Pi’nin temel ayarları çıkıyor. Klavyenin ok tuşlarını kullanarak 5. Interfacing Options’a giriyoruz. Karşımıza çıkan seçeneklerden öncelikle SSH’a gelip Enable’yi seçerek SSH’ın etkinleştirilmesini kalıcı hale getiriyoruz. Ardından tekrar 5. Interfacing Options’a giriyoruz. Bu kez VNC’ye gelip Enable’ı seçiyoruz ve artık VNC’yi etkinleştirdik.
4Son olarak Raspberry Pi’ye bağlanacağımız bilgisayardan VNC Viewer’ı açıyoruz. IP adresini girdikten sonra bize kullanıcı adı ve şifre soracak. (Burada kullanıcı adı ve şifre eğer değiştirmemişseniz sırasıyla “pi” ve “raspberry”olarak tanımlanmıştır.) Yazıp onayladıktan sonra artık bilgisayarınızdan Raspberry Pi’ye bağlanabilirsiniz.
Ekstra Bilgiler
Raspberry Pi’ye ilk bağlandığımız zaman ekran çalışamayacağımız kadar çok küçük gözükecektir. Bunu daha rahat çalışabileceğimiz bir boyuta götürmek için Raspberry ana menüsünden “Prenferences” Sekmesi altındaki “Raspberry Pi Configuration’a” tıklıyoruz. Açılan sayfada “Resolution” satırının karşısındaki “Set Resolution” seçeneğine tıklıyoruz. Çıkan sayfadan istediğimiz ekran genişliğini seçiyoruz. Buraya kadar seçenekler gayet basit, fakat buradan sonra karşımıza ufak bir sıkıntı çıkıyor. Kaydet butonu ekran çözünürlüğü dışında kalıyor. :( Bu sıkıntıyı klavyede iki ufak hile yaparak çözüyoruz. Ekran çözünürlüğünü seçip OK’a bastıktan sonra başka hiçbirşey yapmadan üç kere TAB tuşuna basıp Enter’a basıyoruz. Ardından Raspberry Pi’yi yeniden başlatmak gerektiğini söyleyen bir uyarı çıkıyor. Onaylayıp yeniden başlatıyoruz ve yeni ekran çözünürlüğümüz hayırlı olsun. :)
Ekler
Ek 1 : Raspberry Pi OS Manuel Kurulumu
İçerik..
1. Raspbian İşletim Sisteminin İndirilmesi
2. SD Kartın Formatlanması
3. İşletim Sisteminin SD Karta Yazılması
Daha önceden 3 aşamada SD Kart üzerine gerçekleşen Raspberry Pi OS kurlumu, Raspberry’nin yayınladığı bir araç ile iki tıkta yapılabilecek hale geldi. Daha önceleri sistem aşağıdaki gibi işliyordu.
1 Öncelikle işletim sistemini buradan indirmemiz gerekiyor. Siteye girdiğimizde bizi 3 farklı dosya karşılıyor. Biz ilk olan yani “ Raspbian Buster with desktop and recommended software” yazan dosyayı dosyayı indireceğiz.
2 Raspbian işletim sistemini kurmadan önce, kuracağımız SD kartı formatlamamız gerekiyor. Bunun için “SD Kart Formatter” programını kullanacağız. Programı buradan indirebilirsiniz.
Programı çalıştırdığımızda aşağıdaki gibi bir görüntüyle karşılaşıyoruz. SD Kartı seçtikten sonra Format’a tıklıyoruz. Program bizi içindeki bütün dosyaların silineceği konusunda uyarıyor, Evet diyoruz ve biçimlendirme işlemi başlıyor. Başarılı yazısı gelince Tamam’a tıklayıp 3. aşamaya geçiyoruz.
3 Son olarak İşletim Sisteminin SD karta yazılması kalıyor. Burada da “Win32 Disk Imaginer” programını kullanacağız. Programı buradan indirebilirsiniz.
Programı çalıştırdığımızda bizi aşağıdaki gibi bir ekran karşılayacak. Image File sekmesinden işletim sistemini seçtikten sonra device sekmesinden SD Kartı seçiyoruz. Ardından Write tuşuna basıp işlemin tamamlanmasını bekliyoruz. Başarılı yazısını görünce Tamam’a basıp işlemi tamamlıyoruz.
Not: SD Kart yerine USB Bellekte kullanabilirsiniz. Fakat USB bellek ilk kurulumda sadece 3+ modellerinde çalışmaktadır. Daha fazla bilgi için buraya bakın.
İndirilecekler;
Ek 2 : Raspberry Pi Manuel Olarak Ağa Bağlanma
Raspberry Pi’ye kablosuz olarak bağlamak için Wi-Fi’ı etkinleştirmemiz gerekiyor. Fakat Pi’ye henüz erişimimiz olmadığından dolayı etkinleştirmeyi manuel olarak oluşturacağız. Bunun için ilk olarak Raspbian işletim sistemini kurduğumuz SD Kartı bilgisayarımıza takıyoruz. Karşımıza “boot” ve “rootfs” adında iki adet disk geliyor. (Windows bilgisayarlarda “rootfs” yerine “SDHC”de yazabilir.) “boot” diskinin içine wpa_supplicant.conf isimli bir dosya oluşturmamız gerekiyor. Bunun için Başlat menüsünde arama bölümüne “Powershell” yazıp çalıştırıyoruz. Ardından çıkan pencereye aşağıdaki kodu yapıştırıyoruz.
New-Item -Path 'E:\wpa_supplicant.conf' -ItemType File““!!DİKKAT!!””
Yukarıdaki ifadede yer alan kodda “E” kısmı “boot” diskinin harfidir. Sizin bilgisayarınıza göre değişiklik gösterebilir.
Şimdi “boot” diskinde oluşturduğumuz wpa_supplicant.conf isimli dosyayı bulup “Birlikte Aç” seçeneğinden “Not Defteri” uygulamasını seçerek dosyayı açıyoruz. Açılan dosyanın içerisine aşağıda bulunan kodu -içeriğini kendimizde göre düzenleyerek- yapıştırıyoruz.
Aşağıdaki kodda country kısmına bağlantı yaptığınız ülkenin 2 harfli kodunu girmeniz gerekiyor. Türkiye’den bağlantı yapacak kişilerin bu kısımda herhangi bir düzeltme yapmalarına gerek yok. İkinci olarak ssid kısmında tırnakların arasına bağlanacağınız ağın adını ve psk kısmında ise yine tırnakların arasına bağlanacağınız ağın şifresini girmeniz gerekiyor.
country=TR #Buraya 2 harfli Ulke Kodunu Yaziyoruz
ctrl_interface=DIR=/var/run/wpa_supplicant GROUP=netdev
network={
ssid="AGINIZIN_ADI"
psk="AGINIZIN ŞIFRESI"
key_mgmt=WPA-PSK
}Bu aşamadan sonra yazdıklarımızı kaydedip, SD kartı tekrardan Pi’ye takıyoruz ve güç veriyoruz. Raspberry Pi başlangıçta oluşturduğumuz dosyayı görür, içinde yazdığımız kodları uygular ve ardından oluşturduğumuz dosyayı siler. Herhangi bir sıkıntı oluşması durumunda daha detaylı bilgi için burayı inceleyebilirsiniz.
Ek 3 : Raspberry Pi’ye Manuel Olarak IP Atanması
Bu yöntem sadece Ethernet üzerinden gerçekleştirilen bağlantılar için geçerlidir. Raspberry Pi Etherneti algılamadan boot edilmez. Arayüze erişmek için kullanılabilir. Arayüze erişince arayüz üzerinden IP ataması tekrar yapıp bu işlemlerin silinmesi gerekir.
Raspberry Pi bazen IP taramalarında görünmeyebiliyor veya tarama yapamayacağımız bir ağa bağlanmış olabiliyor. IP adresinin bulunamadığı durumlarda Pi’ye manuel olarak IP atayabiliyoruz.
Bunun için ilk olarak SD kartı bilgisayarımıza takmamız gerekiyor. Ardından görünen disk veya disklerden boot isimli diskin içinde cmdline isimli dosyayı buluyoruz. Notepad (veya herhangi bir metin düzenleyicisi) ile açıyoruz. Dosyanın içinde yazan metinde rootwait yazılı yeri bulup hemen sonrasına aşağıdaki komutu kendimize göre düzenledikten sonra ekleyip kaydetmemiz gerekiyor.
Örnek:
rootwait ip=192.168.1.2::192.168.1.3Kaydettikten sonra Raspberry Pi’ye IP ataması yapmış oluyoruz. Şimdi Pi’ye bağlanacağımız bilgisayara IP ataması yapmamız gerekiyor. Bu işlem çeşitli işletim sistemlerine göre farklılık göstermektedir. Burada Windows için yapılışı anlatılacaktır.
Başlat Menüsü > Ayarlar > Ağ ve İnternet > Wi-Fi veya Etherneti seçin.
Açılan sayfada İlgili Ayarlar başlığı altında bulunan Bağdaştırıcı Seçeneklerini Değiştir’i seçin.
Kullandığınız bağlantının üzerine çift tıklayarak seçin ve ardından açılan pencereden İnternet Protokolü Sürüm 4 seçeceğinin üzerine çift tıklayarak seçin.
Açılan pencerede Aşağıdaki IP adresini kullan seçeneğini seçerek ilgili yerleri aşağıdaki gibi doldurun.
IP Adresi : 192.168.1.3
Alt ağ maskesi : 225.225.225.0
Varsayılan ağ geçidi : 192.168.1.2Tamam diyerek açılan pencereleri kapattıktan sonra manuel olarak IP atanması tamamlanmış demektir.
Ek 4 : Advanced IP Scanner Kullanımı
Fing’in çalışmadığı durumlarda alternatif olarak Advanced IP Scanner’i kullanabilirsiniz. Uygulamayı buradan indirebilirsiniz.
Advanced IP Scanner’ı açınca aşağıdaki gibi bir görüntüyle karşılaşıyoruz. Burada tarama bloğuna Pi’nin IP adresini bulmak için arama yapacağımız aralığı yazıyoruz. (Basit ev modemlerinde bu aralık genellikle 192.168.1.1–255 aralığındadır. Bunun için direkt tarama bloğunun üstündeki IP tuşuna basabilirsiniz.) Ardından tarama bloğunun üstündeki Tara butonuna basıyoruz ve taramanın ardından listeden Pi’nin IP adresini buluyoruz.
