Deneyimsel Öğrenme Teorisi

Learning is the process whereby knowledge is created through the transformation of experience — (Kolb, 1984, p. 38).

Deneyimsel Öğrenme Teorisi, David ve Alice Kolb ’un 20. yy düşünürlerinin çalışmalarını sentezleyerek inşa ettiği, insan öğrenmesi ve gelişimi teorilerinde merkezi oluşturan bir kavramdır. Küresel uygulamada kolektif deneyimlerle yenilenmeye ve zenginleşmeye devam eden, 21. yy eğitim ihtiyaçlarına cevap veren bir tasarımdır. Deneyim temelinde ideal öğrenme sürecini tanımlarken performansın iyileştirilmesini, öğrenmeyi ve gelişmeyi destekler.

Deneyimsel Öğrenme Modelinde deneyimi kavrama modu olarak Somut Deneyim ve Soyut Kavramsallaştırma, deneyimi dönüştürme modu olarak Yansıtıcı Gözlem ve Aktif Uygulama tanımlanmaktadır. Dört ana adım bir döngü üzerinde tasvir edilmiştir; bu, ideal öğrenme döngüsüdür.

Image by Author

1. Somut Deneyim (Concrete Experience) — CE
2. Yansıtıcı Gözlem (Reflective Observation of the New Experience) — RO
3. Soyut Kavramsallaştırma (Abstract Conceptualialization) — AC
4. Aktif Uygulama (Active Experimentation) — AE

Öğrenme, deneyimin dönüştürülmesi yoluyla bilginin yaratıldığı süreçtir. İstisnai durumların dışında başlama noktası Somut Deneyim olarak ifade edilmiştir. Uygulama tekrar ve devam eden bir öğrenim sürecidir.

Somut edinimde, tecrübelerden ve insanlarla etkileşimden farkındalık oluşur. Yansıtıcı gözlemde, derinlikli incelemeler ve farklı perspektiflerden irdelemeyle bilişsel süreç anlamlandırılır. Soyut kavramsallaştırmada, mantıksal analiz ve durumun düşünsel anlayışıyla bilgilere erişim sağlanır. Aktif deneyimde riskler alınır, eyleme geçilir ve oluşan kavramlar yeni durumlarda test edilir. Bu uygulamayla kişi kendine yeni bir deneyim katar ve döngü devam eder.

Öğrenme sürecinde öğrenenin merkezde olduğunu fark etmişsinizdir. Teori, bireyler arasındaki farklılıklara dayanarak öğrenme sürecinin de farklılık göstereceğini vurgular ve öğrenme stilleri kavramını ortaya atar.

1. Değiştirme (Diverging)
2. Özümseme (Assimilating)
3. Birleştirme (Converging)
4. Yerleştirme (Accommodating)

Image by Author

Model, bireysel farklılıkları bir zenginlik olarak kabul eder, değişen bilgiyi alma ve zihne yerleştirme yöntemi olarak tanımlar. Yerleştirme yoluyla öğrenmeye yatkın bir birey somut deneyimlerle öğrenir ve aktif olarak deneme yapar. Değiştirmeye yatkın bir birey somut deneyimlerle elde ettiklerini yansıtıcı gözlem yoluyla yeni fikirler oluşturmada kullanır. Özümseyerek öğrenen bir birey soyut kavramlarla algıladığı bilgiyi yansıtıcı gözlem ile işler. Birleştirmeyle öğrenen birey ise soyut kavramlar yoluyla algıladıklarını aktif deneyimlerle test eder.

Bu dört öğrenme stilleri için oluşturulan terminoloji matrisi;

Image by Author

Matris üzerinde öğrenme korelasyonlarına bakıldığında Yerleştirmeye yatkın bir öğrenen, problem çözmede sezgisel deneme yanılma durumuna meyillidir. Kişi, teori ve planlar gerçeklere uymadığı takdirde o plan ve teorileri terk eder. Değiştirmeye yatkın bir öğrenen daha duygusal ve hayalcidir, hissederek ve izleyerek öğrenir. Öğrenen düşünceleri biçimlendirirken kendi duygu ve düşüncelerini dikkate alır. Birleştirme stiliyle öğrenen birey daha az duygusal, mantıklı, faydacı ve organizedir. Kişi sosyal ve bireyler arası konulardan ziyade problem çözme ve teknik konularda başarılıdır. Özümseyen stiliyle öğrenen birey pratik uygulamalardansa sembolik tanımlara daha yatkındır. İzleyerek ve kavramlar yoluyla düşünerek öğrenir, analitik modellerle ilgilenir.

Deneyimsel öğrenme, sizi bir öğrenci olarak kendinizi anlamaya davet eder ve kendi öğrenme ve gelişiminizin sorumluluğunu üstlenmeniz için size güç verir. Deneyimsel öğrenmede tam öğrenme için öğrenme stillerinde denge sağlanmalı ve bütüncül öğrenme tamamlanmalıdır. Bu bağlamda, kuramı yaşam boyu öğrenme sürecinizde kullanabileceğiniz bir formül, yol gösterici olarak yanınızda bulundurabilirsiniz.

Kaynaklar

Eğitmenin Öğrenmeye Derin Bakışı El Kitapçığı. Yönderle Akademi.

Healey, M., Jenkins, A. (2007). Kolb’s Experiential Learning Theory and Its Application in Geography in Higher Education. Journal of Geography, 99(5), 185–195.

Güleç, İ., Çelik, S., Demirhan, B. (2012). Yaşam Boyu Öğrenme Nedir? Kavram ve Kapsamı Üzerine Bir Değerlendirme. Sakarya University Journal of Education, 2(3), 34–48.

Üst, S., Bayraktaroğlu, S., Narter, Ç. (2017). Tasarım Fakülteleri için Bir Tanıtım Önerisi: Deneyimsel Öğrenme. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 8(13), 221–234.

Deneyimsel Öğrenme - DeM

Pedagogy of Experiential Education

Kolb's Learning Styles and Experiential Learning Cycle