Macintosh İşletim Sistemi (Mac OS), Apple Şirketi tarafından Apple Macintosh serisi bilgisayarlara kurulacak ve çalıştırılacak şekilde tasarlanmış bir işletim sistemidir (OS). 1984'te piyasaya sürülen, o zamandan beri birden fazla farklı sürüm olarak piyasaya sürülen bir grafik kullanıcı arayüzü (GUI) işletim sistemidir. Şimdi gelin Macintosh işletim sisteminin tarihçesine yakından bakalım.
Başlangıçta Mac OS, Sistem Yazılımı olarak biliniyordu.
1984, Sistem 1 vardı. İlk Mac piyasaya sürüldüğü zaman bizler için Sistem 1 devrim niteliğinde bir işletim sistemiydi. Grafiksel bir kullanıcı arayüzü kullanan ilk popüler tüketici işletim sistemiydi. Apple Lisa’yı 1984’te bir GUI ile piyasaya sürmüştü, ancak çok pahalıydı (9.995$, 2020 yılı dolarında yaklaşık 26.000$’a eşdeğeri.) yavaştı ve 5 MB sabit disk sürücüsüyle birlikte güvenilmez disketler kullanılıyordu. Lisa ilk çıktığı iki yılda sadece 10.000 adet sattı.
Sistem 1’den Sistem 4’e (1984), yol boyunca birkaç geliştirme sundu. Mesela, Sistem 2 birden fazla klasör ve ekran görüntüsü getirirken, Sistem 2.1, Apple Hard Disk 20 MB (megabayt) için destek ekledi. Sistem 3, 800K başlangıç sürücüleri, tarayıcılara, yazıcılara ve depolamaya bağlantı için SCSI, AppleShare (erken ağ oluşturma ve dosya paylaşımı) getirdi.
Sistem 5 ve 6 Apple, Sistem 5 ile işletim sistemi yükseltmeleri için ücret almaya başladı. Sistem 6 ayrıca Motorola 68030 CPU ve 1.44MB SuperDrive disketi için destek getirdi. System 4.1, Motorola 68020 CPU’yu, genişletme yuvalarını ve Macintosh II’nin renkli ekranını desteklemesiyle dikkat çekiciydi. Ayrıca, klavyeleri, fareleri ve diğer cihazları bağlamak için uzun yıllar kullanılan Apple Desktop Bus’ı da destekledi.
Sistem 7 ve Mac OS 7.6, tüm orijinal sistem sürümleri arasında, Sistem 7’nin en uzun ömürlü olduğu bilinmekte. Önceki sürümlere göre büyük bir geliştirmeydi, daha fazla kararlılık, sanal bellek desteği MultiFinder aracılığıyla ortak çoklu görev ve AppleScript komut dosyası dili sunuyordu. AppleScript, günümüzün Automator’ının bir parçasıdır ve işletim sistemi ile uygulamaya işlevlerini otomatikleştirmenin bir yolunu sunuyor. Bu sıralarda Apple, Mac serilerinde PowerPC işlemcileri kllanmaya başladı. Mac OS 7.6 ile Apple, üçüncü taraf Mac klonlarında Mac işletim sistemi için tam destek sağlamaya çalışırken “Sistem” tanımını kaldırdı.
Mac OS 8, Steve Jobs, NeXT şirketinden Apple’a döndükten sonra Apple, Mac OS 8’i piyasaya sürdü. Başlangıçta Mac OS 7.7 olarak adlandırılması gerekiyordu. Jobs, yasal bir boşluktan yararlanmak ve üreticileri klonlamak için üçündü taraf lisansını durdurmak için yeniden adlandırdı. Mac OS 8 oldukça popülerdi, çünkü öncelikle Mac kullanıcıları Sistem 7’nin yerini alacak bir şey arıyorlardı. Gerçek çoklu iş parçacığı ortaya çıktı ve dosya sistemi işlemelerinin arka planda gerçekleşmesine izin verildi. Mac OS 8, APFS geldiğinde macOS’ta sürüm 13 “High Sierra”ya kadar kullanılan dosya sistemi olan HFS+’ı tanıttığından, muhtemelen en önemli değişiklik Mac dosya sistemindeydi.
Mac OS 9 Son “Klasik” Mac işletim sistemi: Steve Jobs Apple’da göreve geri döndüğünde, şirket eski işletim sistemlerini değiştirmek için ciddi bir şekilde çalışmaya başladı. Jobs, NeXT’deyken NeXTSTEP adlı UNIX tabanlı bir işletim sistemine geçişe öncülük etmişti ve Apple şirketi satın aldığında Mac OS X’in temellerini de getirdi. 1999’da Apple, son klasik Mac işletim sistemi olarak Mac OS 9’u piyasaya sürdü. Daha önceki AirPort kablosuz ağ desteğini geliştirdi. Mac’e anında dosya şifrelemesini getirdi ve önceki sürümlerden çok daha iyi USB sürücülerine sahipti. Mac OS 9’un kalıcı mirası geliştiricilere Mac OS X’in bazı özelliklerini gelmeden önce benimseme yeteneği sağlıyordu. Bu, Mac OS X geçişini çok daha kolay hale getirdi; dosya sistemi için API’ler içeriyordu ve uygulamaların Mac OS X’te yerel olarak çalışmasına izin vermek için Carbon kitaplığını bir araya getirdi.
MAC OS X
Mac OS işletim sisteminin en büyük güncellemelerinden biri olan MAC OS X Apple, yirmi yıl önce 24 mart 2001’de Mac OS X 10.0 “Cheetah”ı piyasaya sürdü. Bu, Mac işletim sisteminin OS X 10.8 “Mountain Lion” boyunca süren “cat” sürümlerinin ilkiydi. O zamandan önce Apple, OS X 10.9 “Mavericks” ile başlayan ve macOS 11 “Big Sur” ile devam eden California’dan yer adlarını kullanmaya başladı.
1. Mac OS X 10.0 (Cheetah)
24 Mart 2001: Aqua arayüzü Mac OS X Cheetah ile doğdu. Tamamen yeni bir görsel deneyim sağlayan 2D ve 3D grafik desteğiyle grafik arayüzlerin evriminde büyük bir adım oldu. Grafik geliştirmeleri Cheetah’ı çok yavaşlattı ve bu da Apple’ın bir sonraki sürümde odağı görsel deneyimden performansa kaydırmasına neden oldu.
2. Mac OS X 10.1 (Puma)
25 Eylül 2001 : Fark etmiş olabileceğiniz gibi, Apple’ın işletim sistemlerinin ilk nesline hayvanların adı verildi. Puma, sağlam bir performans artışı ve basitleştirilmiş CD ve DVD yazma, Finder’daki yeni özellikler ve daha kapsamlı yazıcı desteği gibi birkaç işlevsel iyileştirme ile geldi.
3. Mac OS X 10.2 (Jaguar)
23 Ağustos 2002 : Mac OS X’in üçüncü sürümü Finder’a arama ekledi. Jaguar ayrıca QuickTime için MPEG-4 desteği, bir dizi gizlilik özelliği ve İlk kez, Erişilebilirlik API’ı Evrensel Erişim olarak adlandırıldı. Bu sürümle birlikte doğan uygulamalardan bazıları bugün bile Mac’te bulunmaya devam ediyor.
4. Mac OS X 10.3 (Panther)
24 Ekim 2003 : Safari ile Tanışın! Apple tarafından yapılan ilk resmi web tarayıcısı, Mac’te Internet Explorer’ın yerini aldı. Bunun dışında Panther, Font Book, Xcode geliştirmeleri ve daha fazlasını içeren 150'den fazla yeni özellik eklendi.
5. Mac OS X 10.4 (Tiger)
29 Nisan 2005 : Apple’ın beşinci işletim sisteminin piyasaya sürülmesi. Tiger oldukça büyük bir güncellemeydi. Spotlight arama, Automator, VoiceOver ve yaklaşık 200 başka iyileştirme içeriyordu. Bu süre zarfında Apple, Tiger’ı Intel çipli Mac’lerde çalışan ilk sistem yapan Intel’in işlemcilerine de geçti.
6. Mac OS X 10.5 (Leopard)
26 Ekim 2007 : Mac’i en çok değiştiren sistemlerden biri olan Leopard geliyor. Bu sefer, Mac’in masaüstü, Dock, yeni bir menü çubuğu ve Yığınlar ile önemli ölçüde değişiyor. Time Machine, Spotlight geliştirmeleri ve 64-bit uygulamalar için destek de geliyor.
7. Mac OS X 10.6 (Snow Leopard)
İki yıllık bir bekleyiş Mac kullanıcıları için işletim sisteminin görünümünü çok fazla değiştirmeyen ancak işletim sisteminin performansını ve kararlılığını artıran Snow Leopard’ı getirdi. Snow Leopard, yalnızca Intel Mac’lerde çalışan ilk işletim sistemiydi, daha büyük miktarlarda RAM için geliştirilmiş 64 bit desteği, daha iyi çoklu çekirdek desteği ve OpenCL aracılığıyla büyük ölçüde geliştirilmiş GPU performansı içeriyordu.
Snow Leopard ile çok dikkat çeken bir şey, önceki sürümlere kıyasla temiz bir kurulumdan sonra işletim sisteminin ne kadar disk alanı boşalttığıydı. Finder çok daha duyarlıydı, Time Machine yedeklemeleri daha hızlıydı ve Önizleme uygulaması günümüzdeki yeteneklerinin çoğunu kazandı.
8. Mac OS X 10.7 (Lion)
Apple, Lion ile iOS’tan Mac OS’ye çok sayıda faydalı geliştirme getiriyor. Başlatma paneli, çoklu dokunma hareketleri ve daha fazlası. İlginç bir şekilde, birçok kişi Mac OS X 10.7'yi aşağı kaydırdığınızda içeriği yukarı hareket ettiren sözde “doğal kaydırma” nedeniyle eleştirdi. O zamanlar, Windows’un yaptığı gibi içeriğin aşağı doğru hareket etmesi daha doğal görünüyordu.
9. OS X 10.8 (Mountain Lion)
Notes, Reminders ve Messages gibi büyük uygulamalar iOS’tan geliyor ve Mac’i günlük rutininizi yönetmek için daha rahat bir noktaya dönüştürüyor. Mountain Lion’daki en önemli güncelleme, güncellemeleri bildiren ekran afişleriyle Bildirim Merkezi’dir.
10. OS X 10.9 (Mavericks)
10 numaralı işletim sistemi, büyük ölçüde parola şifreleme ve depolamaya odaklanan bir dizi gizlilik özelliğini kullanıma sunuyor. Bu, iCloud Anahtarlığının geldiği zamandır. Ayrıca OS X 10.9, ilk kez yeni Haritalar, iBooks ve Etiketler’in yanı sıra, kullanıcıların doğrudan bildirimlerden yanıt vermelerine izin vererek Bildirim Merkezi’ni yükseltir.
11. OS X 10.10 (Yosemite)
Son yılların en büyük tasarımı. İnce yazı tipleri ve yeni renk şemaları gibi küçük şeylerden iOS tasarımına daha iyi uyan düz grafik tasarıma doğru büyük değişime kadar.
12. OS X 10.11 (El Capitan)
El Capitan, büyük bir performans artışı nedeniyle önceki işletim sisteminden daha hızlı, daha iyi ve daha güçlü. Örneğin, uygulamaların eski sistemlere göre %40 daha hızlı açılmasını sağlar. Ayrıca bu, Split View’un çift bölmesinin ortaya çıktığı ve Mac’te pencereleri yönetmek için yeni olanaklar sunduğu yıldır.
13. macOS 10.12 (Sierra)
Sierra ile birlikte Apple “macOS” ismine geçiyor. Yine, Apple Watch ile bir Mac’in kilidini açmak gibi daha fazla iOS avantajı geliyor. Ayrıca, depolamaya ayrıntılı bir genel bakış ve disk alanını nasıl boşaltacağınıza ilişkin öneriler içeren yeni bir Depolama Optimizasyonu özelliği de bulunmaktadır. Ve Siri özelliği eklenmiştir.
14. macOS 10.13 (High Sierra)
macOS High Sierra, HEIC adlı yeni bir video standardı ve önceki dosya sistemi HFS+’ya geliştirilmiş bir alternatif olan Apple Dosya Sistemine (APFS) geçiş eklemiştir. Bunun dışında Safari, Mail ve Fotoğraf’ta birkaç iyileştirme.
15. macOS 10.14 (Mojave)
İşte o zaman işler kararır. Karanlık Mod demek istiyoruz! Mac kullanıcıları, Dinamik Masaüstü özelliği sayesinde artık ekranın renkleriyle birlikte hareket ederek gündüz ve gece rutinlerinde hareket edebilirler. Hisse Senetleri, Haberler ve Ev de dahil olmak üzere iOS’tan gelen daha fazla uygulama vardır.
16. macOS 10.15 (Catalina)
macOS Catalina, iTunes’un ölümünü işaret ederek Apple’ın medya içeriği için en iyi hedefini Müzik, Podcast’ler ve Filmler olmak üzere üç özel uygulamaya ayırdı. Apple, iOS ve macOS’u, bir iPad ekranını Mac’inize bağlamanıza ve geliştiricilerin iOS uygulamalarını macOS’a taşıma becerisine olanak tanıyan bir özellik olan Sidecar ile uyumlu hale getirmeye devam ediyor.
17. macOS 11 (Big Sur)
11.0. Apple’ın M1 Mac’lerine büyük bir tasarım değişikliği ve geçiş getiren macOS Big Sur, akılda kalanlardan biri. Bu, iOS uygulamalarının yerel olarak Mac’te Evrensel uygulamalar olarak adlandırılan çalıştırılmasına izin veren ilk işletim sistemidir.
18. macOS 12 (Monterey)
macOS Monterey, akışınızı otomatikleştirmek için farklı uygulamalarla hızlı eylemler ayarlama yeteneği olan Kısayolları getiriyor. Bunun dışında, Mac ve iOS cihazlarınız arasında doğal bir geçiş olan Evrensel Kontrol vardır (örneğin, imlecinizi Mac ve iPad arasında hareket ettirebilirsiniz); sekme grupları ve bir dizi harika FaceTime geliştirmesiyle yeniden tasarlanan Safari.
19. macOS 13 (Ventura)
Ve en son güncel sürüm olan macOS Ventura, Stage Manager adı verilen büyük bir arayüz değişikliğiyle geliyor. Görevler ve çalışma alanları arasında geçiş yapmak için harika bir yol olduğu için birçok kullanıcı Stage Manager’ı varsayılan yapacaktır. Esasen, Stage Manager aktif pencereleri ekranın sol tarafına yerleştirilmiş yığınlar halinde otomatik olarak düzenler.
Kaynakça:
https://eshop.macsales.com/blog/72782-20-years-of-mac-os/
https://setapp.com/how-to/full-list-of-all-macos-versions
https://tr.wikipedia.org/wiki/Macintosh
https://tr.theastrologypage.com/macintosh-operating-system
