İş Kanıtı mı Hisse Kanıtı mı? Hangisi Çevre İçin Daha İyi?

Bu makale “Oasis Foundation” Türkiye lokalizasyon projesi kapsamında çevirilmiştir. Makalenin orjinaline aşağıdaki bağlantı üzerinden ulaşılabilir: https://medium.com/oasis-protocol-project/proof-of-work-vs-proof-of-stake-which-is-better-for-the-environment-d6ca69a61411

Dünyanın çevreye daha duyarlı hale gelmesiyle birlikte, kripto alanındaki son gelişmeler de benzer şekilde kripto para birimlerinin çevre üzerindeki etkisine doğru kaymış durumda. Toplulukta devam eden tartışmalardan biri, İş Kanıtı (PoW) konsensus mekanizmasının çevreyi nasıl etkilediği ile Oasis blokzinciri teknolojisi kullanılan konsensus mekanizması olan Proof of Stake (PoS) arasındaki farklar ile ilgilidir.

Bu tartışma bir süredir devam ediyor olsa da, konuyu yeniden ısıtan Tesla CEO’su Elon Musk’ın iyi bir amaç için atılmış bu tweet’iydi . Tweet, Bitcoin madenciliği için fosil yakıtların kullanımıyla ilgili endişelerini içeriyordu ve bu duyarlılık, endüstri çevresinde hararetli tartışmalara yol açtı. Musk, ilk yorumlarından sadece birkaç gün sonra, kripto para birimlerinin çevresel etkisini daha iyi anlamak, mevcut ve gelecekteki çözümlerin nasıl oluşturulabileceğini duymak için önde gelen Bitcoin madencileriyle bir araya geldi.

Bu yazıda İş Kanıtı (PoW) ve Hisse Kanıtı (PoS) çalışma prensiplerine, nasıl fark yarattıklarına ve her birinin çevremizi nasıl etkilediğine göz atacağız. Amacımız, bu sürecin nasıl geliştiğini ve blokzincir teknolojisinin yaşadığımız dünyayı değiştirmeye nasıl devam edeceğini iyi bir şekilde kavramaya çalışmaktır.

Konsensus Mekanizmalarını Anlamak

Blokzinciri konsensus mekanizmaları, dağıtım süreçleri arasında tek bir veri değeri veya tek bir ağın durumu üzerinde instenilen anlaşma zeminine ulaşmak amacıyla çalışır. Başka bir deyişle, bir blokzincirindeki işlemlerin yasal olduğunu garanti etmeye yardımcı olurlar. Bu tür bir mekanizma, sistemdeki her işlemin gizliliğini garanti ettiği ve tüm katılımcıların defter durumu hakkında bir fikir birliği oluşturmasını sağladığı için, merkezi olmayan blokzincirlerinde kesinlikle gereklidir.

Bununla birlikte, en popüler konsensus algoritmalarından ikisi İş Kanıtı (PoW) ve Hisse Kanıtıdır (PoS). PoW’da madenciler, karmaşık matematiksel denklemleri çözmek için aslında birbirleriyle rekabet halindedir. Sorunu en hızlı çözen katılımcı node algoritma tarafından ödüllendirir ve blok zincirine yeni işlemler ekleme hakkı kazanır.

Öte yandan, PoS ile doğrulayıcı, kendi kripto para birimine sahip olduğu belirli bir değeri teminat olarak tutar ve“stake(hisse)” olarak adlandırılır. Algoritma, doğrulayıcılardan biri bir sonraki bloğu oluşturma ayrıcalığı ile periyodik olarak ödüllendirir. Kamu defterini korumak için bu sorumluluk dağılımı, ağdaki etkiler ile orantılıdır.

PoW ve PoS’nun Çevresel Etkisi

PoW konsensus algoritmasının en yaygın eleştirisi, ağı çalıştırmak için büyük miktarda elektrik enerjisine ihtiyaç duymasıdır. Cambridge Üniversitesi tarafından yürütülen araştırmaya göre, Bitcoin’in (en büyük PoW blok zinciri) yıllık elektrik tüketimi, küresel enerji kullanımının tahmini %0,6'sını oluşturuyor.

Bu enerji, bir kripto para birimi için tüketilecek çok büyük bir enerji miktarı gibi görünse de, Bitcoin savunucuları bu rakamın geleneksel bankacılık sisteminin kullandığının %10'undan bile daha az olduğunu savunuyorlar.

Bitcoin destekçileri, kripto para birimi tarafından kullanılan enerjinin önemli bir kısmının yenilenebilir kaynaklardan geldiğini ve Bitcoin madenciliğinin, kullanılmaması durumunda boşa gidecek büyük miktarda enerjinin kullandığını iddia ediyor. Bu o kadar ateşli bir şekilde tartışılmakta ki, Çin’deki bir eyalet olan Sichuan hükümeti, hidroelektrik topluluğu üzerindeki potansiyel bir bitcoin madenciliği yasağını ölçmek için bir seminere ev sahipliği yapıyor.

Peki PoS, PoW ile Nasıl Karşılaştırılır?

Genel anlamda, PoS çok daha enerji verimli olarak kabul edilir ve PoS tabanlı blok zincirlerinin benimsenme oranı, PoW tabanlı blok zincirlerinden çok daha fazladır. Fast Company’nin bir makalesi, ölçeklenebilirlik, hız ve verimlilik nedenlerini öne sürerek, bilgi işlem gücünün PoS ile nasıl çok daha düşük öneme sahip bir faktör haline geldiğini detaylandırıyor — piyasa değerine göre ikinci en büyük kripto projesi olan Ethereum, şu anda PoW’dan PoS’a geçiyor. Blockchain alanındaki birçok kişi için, bu gerçek tek başına PoS’nin genel kullanım durumunu gözler önüne seriyor.

PoS’a geçiş yoluyla Ethereum, tükettiği enerjiyi %99 oranında azaltmayı planlıyor ve Ethereum’un kurucusu Vitalik Buterin’in sözleriyle, “Ethereum topluluğunda PoW’nin çok fazla enerji kullandığı yaygın olarak kabul ediliyor. Benim için bu konu 1. önceliktir.” Bunun gibi düşünceler doğal olarak kripto alanında yankılanıyor ve muhtemelen yeni ve gelecek projeleri PoW yerine PoS’u benimsemeye ikna edecek.

Ek olarak PoS, PoS konsensus modelinden daha verimli olmasına rağmen, karbon ayak izi VISA gibi merkezi dijital işlem çözümlerinden daha büyüktür ve bu gerçek, Yetki Kanıtı (PoA) gibi farklı fikir birliği modellerine öncülük etmeye yardımcı oluyor.

Kapanış Düşünceleri

Blokzincir teknolojisi çok büyük bir potansiyele sahiptir ve kripto topluluğu aktif olarak kripto para birimi kullanımıyla ilgili enerji sorunlarını çözmeye çalışmaktadır. Birçok blokchain PoW yerine PoS sistemini benimsiyor olsa da, kriptodaki çevresel çözümler yalnızca bir projenin kullandığı fikir birliği mekanizmasına bağlı olmamalıdır. Yenilenebilir enerji kaynaklarının yanı sıra, bir dizi başka yenilikçi çözümden de yararlanan daha sağlam ve daha geniş bir yaklaşıma ihtiyaç vardır. PoS destekçileri bu özel konsensusun enerji tasarrufu potansiyelini öne çıkarırken, PoW’un da kesinlikle faydaları var. Ancak şimdilik, PoS’un daha az enerji kullandığı oldukça açık ve çevremiz üzerinde daha az etkisi olduğunu güvenle söyleyebiliriz.