“IK HEB GEEN CLITORIS MAAR VOEL ME MEER VROUW DAN OOIT”

Je hebt er ooit wel eens wat over gehoord. Vrouwen besnijdenis, een onderwerp waar niet veel over gesproken wordt omdat je alleen al bij het woord een vreselijke gevoel krijgt. De gedachte dat mijn clitoris weg-gesneden zou worden geeft me rillingen. Maar bij veel vrouwen is het juist een teken van ultieme vrouwelijkheid.Wat veel mensen niet beseffen is dat vrouwen besnijdenis niet altijd ongewild is. Dit ritueel is onderdeel van een cultuur waar bijna een heel land in gelooft. 98% van de vrouwen in Somalië zijn besneden en veel vrouwen kiezen daar zelf voor en voelen zich juist meer vrouw. Ik sprak met Zantani, uit Somalie. Zij is besneden en is er juist trots op.

Hoe oud was je toen je werd besneden?

“Ik was 16 jaar, vrij jong eigenlijk want de meeste meisjes bij ons doen het tussen de 18 en 20 jaar.”

Maar ik dacht dat de meeste meisjes tussen de 4 en 12 jaar ( als kind ) werd besneden?

“ Dit doen ze in sommige stammen en gebieden wel maar bij ons ging het niet om maagdelijkheid maar om het worden van een volwassen vrouw. Een soort eer naar jezelf vlak voordat je gaat trouwen aan het begin van de eerste ceremonie. ( De ceremonie naar trouwen kan soms wel jaren duren ) Één dag voordat ik werd besneden haalden 2 vrouwen uit mijn dorp antibiotica een anti-tetanus injectie en een steriel mesje bij de apotheek. Vroeger gebruikten ze één traditioneel mesje die ze hergebruikten bij andere vrouwen maar daar zijn ze mee gestopt vanwege alle ziektes die je er van kan krijgen. Nu heeft iedere aanstaande bruid een eigen mesje”

Hoe lang duurde het ritueel?

‘Het ging heel snel. Ik lag in een hut en er kwamen 3 vrouwen mee. De éne hield mijn benen vast de andere verzorgde me en daarna kwam de besnijdster. Zij deed eigenlijk dit [ draait twee keer met haar vuist ] en het was gebeurd. Er werd water met gekookte kruiden over mijn lichaam gegoten en ik kon even rusten. Na een tijdje gingen ze kijken of de besnijdenis goed was gegaan en ze maakten thee voor me. Éen vrouw ging naar buiten en kondigde aan dat de besnijdenis goed was gegaan en toen vierde iedereen feest. Er werd lam geroosterd en er dansten en zongen mensen om de hut heen voor de bruid en bruidegom. Ik was eindelijk een vrouw.’

‘Het is net als een bevalling. Je bent zo gelukkig met de geboorte dat je helemaal niet denkt aan pijn’

Hoe voelde het? Het klinkt zo pijnlijk.

‘Ik kreeg een kalmerende kruidenthee van tevoren. Maar ik was trots. Dit ritueel is een belangrijke gebeurtenis om te laten zien hoe volwassen je bent en dat je de pijn in de ogen kan kijken als volwassen vrouw en daar mee om kunt gaan. Uiteindelijk ben je zo intens gelukkig dat je het helemaal niet meer voelt. Het is net als met de bevalling van een kind. Als je bevallen bent en je houdt je baby in je armen ben je zo gelukkig dat je de pijn niet voelt. Het is positieve pijn en iedereen viert feest omdat het goed is gegaan. Een paar uur later was ik zo blij dat ik mee ging feestvieren. Ik danste en zong mee met mijn familie en vrienden .’

Ik heb er geen spijt van. Ik heb dan wel geen clitoris meer maar ik voel me meer vrouw dan ooit.

Heb je dan niet het gevoel dat er iets mist?

“Ik heb er geen spijt van. Ik heb dan wel geen clitoris meer maar ik voel me meer vrouw dan ooit. Je wordt geaccepteerd door de vrouwelijke gemeenschap en bent een gelijke. Ik heb er immers zelf voor gekozen. Wij geloven dat het menselijk lichaam tweeslachtig is. Dat mannen en vrouwen lichamen dezelfde geslachtsdelen hebben, zo zou de voorhuid van een man gelijk zijn aan de huid boven de clitoris bij de vrouw. Dus om een échte vrouw te zijn zou je die delen weg kunnen halen waardoor er geen vergelijkingen meer zijn. Net zoals jullie je benen scheren en make-up op doen creëer je een bepaalde onderscheiding. Het is trouwens ook zo dat wij niet zomaar kunnen beslissen of we besneden willen worden. Ook een moeder besluit dit niet voor haar dochter. Ik moet goedkeuring hebben van mijn man, mijn schoon moeder die weer antwoord moet vragen aan haar vrienden en community, zo ook mijn schoonvader. Ik heb van iedereen toestemming nodig. Het is niet zo maar een besluit alsof ik iets in mijn winkelwagen stop.’

Hoe kan het dan dat het toch als een probleem wordt gezien? En dat niemand weet dat het ook anders kan?

Tuurlijk gebeurt het nog steeds dat meisjes tegen hun wil in besneden worden ( vaak bij jongere meisjes omdat ze die keuze zelf helemaal niet kunnen maken ) Ook zijn er stammen die nog steeds hetzelfde traditionele mesje gebruiken ( of niet schoon werken ) waardoor er sneller ziekte’s ontstaan. Wij respecteren hun cultuur zoals die van ons ook wordt gerespecteerd maar we geloven wel dat het op een andere manier kan. Ik hoop dat we voor heel Africa steriel materiaal kunnen leveren en misschien een voorbeeld kunnen worden voor stammen en landen die meisjes tegen hun wil in laten besnijden.

Dus eigenlijk is het eerder ‘ons’ probleem dat we denken dat niemand besneden wil worden. Maar als het uit eigen wil gedaan wordt, zou het geen probleem meer zijn toch?

Wat klinkt dat makkelijk! de manier waarop jij het zegt lijkt inderdaad gewoon de oplossing voor een probleem die er eigenlijk helemaal niet hoeft te zijn. In principe zou niemand er last van hebben toch? Als iedereen elkaars cultuur respecteert en iedereen zou wel de mogelijkheid hebben zélf te kunnen kiezen om besneden te worden of in ieder geval het er mee eens te zijn dan hoeft niemand zich druk te maken om ‘ons’.

Dan blijven er alleen nog mensen over die het er gewoonweg niet mee eens zijn toch? Ik moet eerlijk zeggen dat ik het zelf ook niet zou doen.

Maar hopelijk zijn het dan wel mensen die anderen in hun eigen waarde laten en respecteren dat ieder voor zichzelf kan kiezen. We proberen niemand te overtuigen van ons geloof. In elk land of regio wordt er op een andere manier naar gekeken en wordt het ook anders uitgevoerd. Wij scheren graag alles over één kant maar ik ben blij dat ik ook kan vertellen dat het niet allemaal zo vreselijk is als het lijkt. Ik ben gelukkig en voel me juist méér vrouw nadat ik besneden ben. Niemand hoeft dat na te doen maar dit is mijn cultuur. Ik ben wel veranderd en leef niet meer zoals ik dat vroeger deed maar heb er nog steeds geen spijt van.•