Bir Devrin Görkemli Merkezi: Topkapı Sarayı
Osmanlı tarihine gizemli bir yolculuk yapmaya ne dersiniz ? İnşa edildiği günden bugüne Osmanlı Devleti’nin kalbi,ruhu, mihenk taşı olan Topkapı Sarayı yerli ve yabancı tüm turistlerin belki de İstanbul’da gezmeyi en çok istediği yerlerin başında gelmekte. Tarihi yarımada da yer alan Topkapı Sarayı Fatih Sultan Mehmet’ten başlayarak otuzbirinci osmanlı padişahı 1. Abdülmecid’e kadar 380 yıl Osmanlı Devleti’nin eğitim, yönetim, sanat merkezi olmuştur. 19. yüzyıl ile birlikte Dolmabahçe Sarayı‘nın kullanılması onun Osmanlı tarihindeki önemini hiç değiştirmemiştir.
3 Nisan 1924’te müze formuna dönüştürülen Topkapı Sarayı hem mimari duruşu, hem içerisinde barındırdığı koleksiyonlar ve de 300.000’e yakın arşiv belgesiyle sadece Türkiye’nin değil dünyanın en büyük saray-müze oluşumlarından biridir. Klasik Osmanlı mimarisiyle birlikte Rokoko ve ilk Türk Rokokosunun örneklerini görebildiğimiz Topkapı Sarayı içerisinde birçok detayı barındıran çok yönlü bir yapılanma. İstanbul gezilecek yerler listesinin başında gelen, Osmanlı Devleti’nin özellikle yükseliş döneminin gücünü gelin birlikte keşfedelim:
Topkapı Sarayı gezilecek yerleri keşfedelim.
600 Yıllık Gizemli Perdenin Ardındakiler: Topkapı Sarayı Hakkında Bilgi
Bilinenin aksine Topkapı Sarayı Osmanlı döneminde yapılan ilk saray değil. Osmanlı döneminde yapılan ilk saray Saray-ı Atik ismiyle de bildiğimiz günümüzde İstanbul Üniversitesi Rektörlüğü’nün bulunduğu yerdeki Eski Saray’dır. Fatih Sultan Mehmet’in emriyle Yeni Saray yani Topkapı Sarayı stratejik önemi daha yüksek olan günümüzdeki konumuna ( Sarayburnu)’na inşa edilmiştir.
1460–1478 yılları arasında Mimar Sinan tarafından inşa edilen Topkapı Sarayının isim kökenine baktığımızda ilk isminin Topkapı olmadığını fark ederiz. İlk ismi Saray-ı Cedide-i Amare olan Topkapı Sarayı‘nın Topkapı ismini almasında yakınlarında bulunan Toplu Kapı Köşkünün etkisi olduğu bilinmekte. Top Kapısı olarak bilinmeye başlayan sarayın adı günümüze kadar değişerek Topkapı Sarayı adını almıştır.
Topkapı Sarayı’nın haremlik ve selamlık bölümlerinin temizliği, padişahların ve aile üyelerinin cenazelerinin düzenlenmesi gibi işlerden sorumlu olan Zülüflü Baltacılar Ocağı üyesi kişilere verilen Zülüflü ismi başlarına taktıkları serpuşun iki yanından sarkan zülüflerden gelmekteymiş. Bu zülüflerin harem içi hizmetlerde etrafı görmelerini engelledikleri de söylenmekte.
Tarihte birçok gizemi sayfalarına işlemiş, sarayın belki de en heyecanlı bölümü olan Harem bölümü sadece padişahın eşlerinin, valide sultanın ve cariyelerin kaldığı bir yer olmasından ziyade aynı zamanda sarayda yaşayan kadınlar için eğitim-öğrenim yeriydi. Sarayda yaşayan kadınlar çeşitli müzik aletlerini çalmayı, yazı yazmayı, dikiş dikmeyi öğrenirlermiş.
Haremde kalan kadınlar 9 yıl sürecek olan saray hizmetlerinden sonra ‘Itıkname‘ ismi verilen hür olduklarını belli eden bir belgeyle çeyiz alıp saraydan ayrılabilirlermiş.
Topkapı Sarayı Nerede ? Topkapı Sarayı Haritası
Osmanlı Devleti‘nin görkemli tarihini bir solukta iliklerinize kadar hissedebileceğiniz Topkapı Sarayı, İstanbul‘un mistik ve tarihi dokusu yüksek yerlerinden biri olan Fatih ilçesinde yer almaktadır. Süleymaniye Camii ve Külliyesi, İstanbul Üniversitesi, Sultan Ahmet Camii ve Ayasofya gibi tarihi zenginliklere yakınlığıyla da önemli bir konumda olan Topkapı Sarayı, tarihi yarımada gezilecek yerler listenizde mutlaka yer almalı.
Topkapı Sarayı Nasıl Gidilir ?
Topkapı Sarayı nasıl gidilir ?
Tramvay ile Ulaşım
Topkapı Sarayı, Kabataş-Bağcılar Tramvay Hattı (T1) ile kolayca ulaşabileceğiniz bir konumda yer almaktadır. Eminönü‘ndan tramvaya bindikten sonra isterseniz Sultanahmet’te hareketli bir yürüyüş sonrası saraya ulaşabilir, isterseniz de geçmişte Topkapı Sarayı‘nın hasbahçesi olan Gülhane Parkı’ndan yürüme mesafesiyle saraya ulaşabilirsiniz.
Metrobüs ile Ulaşım
Anadolu yakasından Topkapı Sarayı’na gelecekseniz metrobüs hattını kullanabilirsiniz. Aynı şekilde Avrupa yakasından gelecek kişiler için de metrobüs hattı ile saraya ulaşım gerçekleştirilebilir. Metrobüsün Cevizlibağ durağında indikten sonra Cevizlibağ tramvay durağına gelin. Kabataş yönüne giden tramvaya bindikten sonra Sultanahmet durağında inip kısa bir yürüme mesafesiyle Topkapı Sarayı’na ulaşabilirsiniz.
Vapur/Feribot ile Ulaşım
Havalarında ısınmasıyla birlikte vapur yolculuklarının tadı da bir ayrı oluyor. Kadıköy ve Üsküdar‘dan kalkan Eminönü vapurlarına binip, sonrasında tramvaya aktarma yapıp Sultanahmet yada Gülhane üzerindne çok kısa bir yürüme mesafesiyle saraya ulaşabilirsiniz.
Marmaray ile Ulaşım
Hem Anadolu hem de Avrupa yakası üzerinden Marmaray ile Topkapı Sarayı‘na ulaşım mümkün. Marmarayın Sirkeci durağında indikten sonra Kabataş-Bağcılar Tramvay Hattına aktarma yapıp Sultanahmet veya Gülhane Durağı’nda indikten sonra kısa bir yürüyüşle Topkapı Sarayı Müzesi‘ne ulaşabilirsiniz.
Topkapı Sarayı Ziyaret Saatleri — Topkapı Sarayı Kaça Kadar Açık ?
İstanbul Topkapı Sarayı ziyaret saatleri nedir? Topkapı Sarayı kaça kadar açık ? Topkapı Sarayı, Salı günü dışında haftanın her günü ziyarete açıktır. Bununla birlikte ziyaret saatleri yaz ve kış dönemlerinde farklılık göstermektedir. Yaz döneminde ( 15 Nisan-30 Ekim) 09:00–18:45 saatleri arası ziyarete açık olan sarayın Aya İrini, harem ve müze bölümlerine en son giriş 18:00’da yapılmaktadır. Kış döneminde (30 Ekim-15 Nisan) ise 09:00–16:45 arası ziyarete açık olan sarayın Aya İrini,harem ve müze bölümlerine en son giriş 16:00’da yapılmaktadır.
Bununla birlikte Topkapı Sarayı bilet gişeleri saat 18:00‘dan sonra kapanmaktadır.
Topkapı Sarayı Giriş Ücreti
Topkapı Sarayı giriş ücreti ne kadar ? Topkapı Sarayı giriş ücreti sarayın her bir bölümü için farklı fiyatlarla belirlenmiştir. Sarayın harem bölümü dışında kalan bölümlere giriş ücreti 40 TL iken sarayın Harem ve Zülfü Baltacılar Koğuşu bölümlerini gezebilmeniz için normal giriş ücretinin üstüne 25 TL daha ödemeniz gerekmektedir. Aya İrini Giriş Bileti ise 20 TL’dir. Bununla birlikte sarayın Harem bölümü ve Aya İrini’de müze kart geçerli değil. Biletlerinizi ister online üzerinden, isterseniz gişelerden, isterseniz de Sultanahmet Meydanı’ndaki Hürrem Sultan Hamamı karşısında yer bulunan biletmatiklerden de biletinizi alabilirsiniz.
Topkapı Sarayı Bölümleri- Topkapı Sarayı İçi
İstanbul Topkapı Sarayı 4 avlu ve harem dairesinden oluşmaktadır. Gelin birlikte Topkapı Sarayı‘nı keşfedelim.
Birinci Avlu (Alay Meydanı)
Alay Meydanı ismiyle de bilinen birinci avlu sarayın en geniş avlusudur. Bununla birlikte bu avluya sarayın diğer bölümlerinden farklı olarak halkın da girebildiği bir yermiş . Birinci avlu içinde yer alan Deavi Kasrı halkın şikayetlerini aktarıp, dilekçelerini verebilmeleri için inşa edilmiş. Padişahın sefere gidiş ve dönüşlerini yaptığı, Cuma Selamlığı’nda geçtiği yer olan Alay Meydanı‘nın içinde aynı zamanda altın ve gümüş sikkelerin basıldığı Darphane, günümüzde Askeri Müze amaçlı kullanılan Aya İrini, Enderun Hastanesi, sarayın su dağıtımının gerçekleştiği Dolap Ocağı ve saraya fodla( ekmek) ve simit üreten Has Fırın yer almaktadır. Babüsselam ve Babıhümayun kapıları da birinci avlu içinde yer almaktadır.
Aya İrini
6. yüzyılda Bizans İmparatoru Iustinianus tarafından inşa edilen Aya İrini, İstanbul’un Fethi ile birlikte Osmanlı hakimiyetine geçmiş fakat camiye çevrilmeyip özgün kilise formatında korunmuştur. Osmanlı döneminde çok uzun yıllar boyunca silah ve ganimet deposu (Cebehane) olarak kullanılan Aya İrini 1869 yılına gelindiğinde Müze-i Hümayun (İmparatorluk Müzesi) olarak anılmıştır. 1875 senesinde ise kilisenin içerisinde yer alan sergi alanlarının yeterli olmaması nedeniyle Aya İrini içinde yer alan eserler Çinili Köşk’e gönderilmiştir. 1908 yılından günümüze kadar da Aya İrini, Askeri Müze amaçlı kullanılmıştır. Topkapı Sarayı‘nın içinde Bizans etkilerini görmeniz için Aya İrini biçilmiş kaftan.
Aya İrini günümüzde Askeri Müze olarak kullanılmaktadır.
Babüsselam
Topkapı Sarayı‘na girişlerin gerçekleştirildiği bu kapı 1468 yılında Fatih Sultan Mehmet emriyle yaptırılmış. Kanuni döneminde yapılan çeşitli restorasyon çalışmalarından geçmiş. Babüsselam kapısını incelediğimizde Klasik Osmanlı Mimari dokunuşlarıyla birlikte kapının iki yanında yer alan uzun kuleleri ile Avrupai bir dokuya sahip olduğunu görebiliriz. Kapının birinci avluya bakan bölümünde 2. Mahmut tuğrası, 3. Mustafa tuğraları, Kelime-i Tevhid yazılarını görebilirken ikinci avluya bakan cephesinde ise rokoko mimarisinin etkisinin olduğu geniş revaklar göze çarpıyor. O dönemde padişahtan başka hiç kimse bu kapıdan atla geçemezmiş.
Babüsselam üzerinden ziyaretçiler saraya giriş yapabilmektedir.
Babıhümayun
Fatih Sultan Mehmet tarafından 1478 yılında yaptırılan Babıhümayun sarayın Babüssaade ve Babüsselam gibi üç törensel kapısından biridir.İki katlı bu yapıyı dikkatle incelediğimizde kapının hem Ortaçağ kalelerine hem de Selçuklu mimari yapılarına benzediğini gözlemleyebiliriz. Her iki tarafında kapıcı koğuşlarının bulunduğu Babıhümayun‘un üst katı padişahın çeşitli törenleri ( alayları) izlemesi için Hünkar Kasrı biçimine dönüştürülmüş. Babıhümayun‘un iç ve dış cephelerinde Kur’an-ı Kerim’den ayetler, Sultan Abdülaziz’in tuğrası yer almaktadır.
İkinci Avlu ( Divan Meydanı)
Topkapı Sarayı’nın yönetim merkezi diye nitelendirebileceğimiz İkinci Avlu, Divan Meydanı ve Adalet Meydanı isimleriyle de bilinmekte. Kanuni Sultan Süleyman’ın padişahlığı dönemimde daha da genişletilen İkinci Avlu‘da yeniçerilerin üç ayda bir maaşlarını aldığı ulufe törenleri, padişahların tahta çıkış törenleri ve cenaze seremonileri, elçi kabülü, ordunun sefere çıkmadan önce Sancak-Şerif’in Sadrazama teslim törenleri bu meydanda gerçekleştirilirmiş. Hatta Galebe Divanı ismiyle de bilinen elçi kabulü törenlerinde yeniçelerilere verilen yemek ve maaşın elçilerin görmesi istenirmiş. Bu uygulamanın yapılmasının sebebi ise devletin gücü ve ihtişamının yabancı elçilere gösterilmek istenmesiymiş.Sarayın selamlık ve haremlik bölümlerinin temizliği,padişahların ve aile üyelerinin cenazelerinin taşınması, cülus ve bayram törenlerinde tahtın taşınması gibi işlerden sorumlu olan Zülüflü Baltacıların kaldığı Zülüflü Baltacılar Ocağı‘da İkinci Avlu içinde yer almaktadır.
Kubbealtı ( Divan-ı Hümayun)
Devlet işlerinin görüşülmesi amacıyla kullanılan Kubbealtı yani Divan-ı Hümayun padişahların kızlarının nikahları, sadrazamın elçi kabulü, siyasi, mali, idari birçok davalara şahitlik etmiş. Fatih Sultan Mehmet’in hükümdarlığı döneminde inşa edilen Kubbealtı zaman içinde çok sayıda restorasyondan geçmiş, günümüzdeki görünümüne 3. Selim döneminde kavuşmuştur. 3. Selim, 2. Mahmud ve 3. Mustafa’ya ait tuğralar bu bölümde yer almaktadır.
Babüssaade
Babıhümayun ve Babüsselam gibi sarayın temel yerlerinden birini oluşturan bu kapı arife divanı,ayak divanı,cülus ve bayramlaşma törenlerinde kullanılırmış. Özellikle olağanüstü hal içeren durumlarda toplanılan yer olan Babüssaade kapısının ardından izinsiz geçmek padişaha karşı yapılan en büyük hukuki ihlallerinden biriymiş. 15. yüzyılda inşası başlanan kapının her iki yanında Babüssaade Ağası Dairesi ve Enderun’da görevleri Akağalar koğuşları bulunmaktadır.
Topkapı Sarayı Babüssaade Kapısı
Üçüncü Avlu ( Enderun Avlusu)
Enderun Avlusu ismiyle de bildiğimiz Üçüncü Avlu içinde padişaha ait çok sayıda köşkün yer aldığı Sofa-i Hümayun ve saraya devşirme usulüyle gelen çocukların eğitim aldığı Enderun Mektebi yer almaktadır. Aynı zamanda Üçüncü Avlu içinde Fatih Sultan Mehmet’in seyir köşkü olarak yaptırdığı, zamanla zenginleşen saray hazinesinin saklandığı Elçi Hazinesi adıyla da bilinen Fatih Köşkü, padişahların çeşitli ülkelerin elçilerini kabul ettiği, çeşitli ülkelerin elçilerinin getirmiş olduğu hediyelerin gösterildiği Pişkeş Kapısı ( Hediye Kapısı) nın bulunduğu Arz Odası, 3. Ahmet tarafından yaptırılan, Enderun’da eğitim gören öğrenciler için inşa edilmiş, sarayın ilk kütüphanesi olarak bilinen 3. Ahmet Kütüphanesi ( Enderun Kütüphanesi), Hazine Koğuşu, Mısır Seferi sonrası Yavuz Sultan Selim’in getirdiği Hırka-i Saadet’in korunması için seçtiği, günümüzde çeşitli kutsal emanetlere ev sahipliği yapan Has Oda ve Kutsal Emanetler Dairesi, Ağalar Camii, Kuşhane ve Harem Kapısı , Hazine Koğuşu Üçüncü Avlu içinde mutlaka gezmeniz gereken yerler arasında.
Dördüncü Avlu
Saraya sonradan eklenen bu bölüm Has Oda ve 3. avlunun arkasında yer almaktadır. 4. Murad’ın Revan Seferi sonrası şehri kuşatmanın anısına yaptırdığı Revan Köşkü ve yine 4. Murad’ın Bağdat Seferi sonrası şehri kuşatmanın anısına yaptırdığı,sarayın deniz manzarasına doyum olmayan yerlerinden biri olan Bağdat Köşkü ( Bağdat Kasrı) 4. avlu içinde yer almaktadır. Padişahların mücevher ve kıyafetlerinin bulunduğu Esvap Odası, saraya en son yapılan bina olan Mecidiye Köşkü, Türk rokokosunun ilk örneği olan Sofa Köşkü ve Sofa Camii, Ramazan’da padişahların iftarlarını yaptığı, Galata ve Haliç’in en güzel manzarasını görebileceğiniz yerlerden biri olan İftariye Kameriyesi, Sünnet Odası dördüncü avlu içindedir. Dördüncü avlu içinde yer alan Lale Bahçesi üzerinden Gülhane Parkı’na geçebilirsiniz.
Topkapı Sarayı Harem
Topkapı sarayı harem bölümü belki de sarayın en ilgi çeken bölümlerinden birini oluşturmaktadır. İsmini Arapça ‘gizlilik’, ‘mahremiyet’ gibi anlamlara gelen Harem kelimesinden alan bu bölüm valide sultanın, padişahın eşlerinin ve kız kardeşlerinin kaldığı bölüm olarak biliniyor. Bununla birlikte harem bilinenin aksine aynı zamanda sarayda yaşayan kadınlar için bir eğitim merkeziydi. Harem içinde kalan kadınlar müzik aleti çalmaktan, güzel yazı yazmaya kadar çok sayıda eğitim alırmış. Haremin bölümlerini incelediğimizde haremin düzeninden sorumlu olan, genellikle Habeşistan kökenli seçilen Karaağaların kullandığı Karaağalar Koğuşu, Karaağalar Mescidi, Karaağalar Taşlığı, haremin düzeninden sorumlu olan en yüksek rütbeli kişi olan Kızlarağası’nın kullandığı Kızlarağası ( Darüssaade Ağası) Dairesi, tahta çıkan şehzadenin yani padişahın annesi olan Valide Sultan’ın kullandığı Valide Sultan Dairesi, Kadın Efendi Daireleri, düğün, doğum vb. törenlerin gerçekleştirildiği Hünkar Sofası, Valide Sultan ve Hünkar Hamamları, tahta çıkan padişahın harem sakinlerine verdiği sikkelerden adını alan Altınyol, 18. yüzyıl ile birlikte en büyük şehzade olan veliaht şehzadenin kullandığı Veliaht Dairesi ( Çifte Kasırlar), padişahın gözdelerinin kaldığı Gözdeler Dairesi ve Mabeyn Taşlığı vb. çok sayıda yer Topkapı Sarayı Harem bölümünde keşfetmeniz için sizleri bekliyor.
Pratik Bilgiler
İstanbul tarihinde köklü bir dönemin şahidi olan Topkapı Sarayı Müzesi geçmişten günümüze dimdik ve özgün duruşunun korunması için zaman zaman restorasyon çalışmaları yapılmaktadır. Bu sebeple müzenin harem bölümünde yer alan Veliaht Daireleri ( Çifte Kasırlar) bölümü 20 Mart 2018 tarihinden itibaren ziyarete kapalı olacak.
Topkapı Sarayı‘na giriş için biletlerinizi saat 18:00‘dan önce almalısınız. Zira gişeler saat 18:00‘dan sonra kapanmaktadır.
Topkapı Sarayı, her bir bölümün ziyareti için ayrı fiyatlandırma politikalarının geçerli olduğu bir yer Bununla birlikte sarayın Harem ve Aya İrini gibi yerlerinde müze kart geçerli değil. Bu sebeple sarayın merak ettiğiniz yerlerini gezmenizde ve bunun için bütçe ayırmanızda yarar var.
Topkapı Sarayı‘nı gezerken diğer bir yandan sarayın tarihi dokusunu, Osmanlı tarihi boyunca ev sahipliği yaptığı önemli olayları öğrenmek isterseniz girişteki bilet gişelerindeki elektronik sesli rehber sistemleri emrinize amade. Belli bir ücret karşılığı alacağınız bu imkan ile sarayı hem görsel hem de işitsel bir şekilde keşfedebilirsiniz.
Topkapı Sarayı‘nın Has Ahırlar ve Hekimbaşı Odası bölümleri ziyarete kapalıdır.
Sarayın 3. Ahmed Kütüphanesi, Padişah Elbiseleri, Hazine Daireleri ( 1. , 2. , 3. , 4. salon) restorasyon çalışmaları sebebiyle ziyarete kapalıdır.
Topkapı Sarayı‘nın ziyarete açık bölümlerinden biri olan Harem bölümünde 3. Murad Has Odası, Harem Mescidi, Gözdeler Taşlığı,Cariyeler Koridoru,Karaağalar Taşlığı gibi yerler ziyarete açık.
Topkapı Sarayı‘nın ziyarete açık diğer bölümleri arasında Sünnet Odası, Sofa Camii,Bağdat ve Revan Köşkleri,Kutsal Emanetler,Padişah Portleri,Arz Odası, Saray Mutfakları, Divan-ı Hümayun ( Kubbealtı) gibi bölümler yer almaktadır.
Yapmadan Dönmeyin
Hem Osmanlı hem de Bizans dönemini aynı anda gözlemleyebileceğiniz, sarayın içindeki dikkat çekici kilise olan Aya İrini‘yi gezmeden,
Saraya girişlerin gerçekleştirildiği Babüsselam kapısının Ortaçağ ve Osmanlı mimarisinin uyumunu görebileceğiniz kulelerine bakmadan,
Padişahların ramazan ayında iftarlarını açtığı, muhteşem Galata ve Haliç manzarasına sahip İftariye Kameriyesini görmeden,
İlk Türk rokoko örnekleri olan Sofa Köşkünü ve Sofa Camiyi görmeden,
Padişahların çeşitli törenleri izlediği, Hünkar Kasrı‘nın bulunduğu Babıhümayun‘u gezmeden,
Sarayın cülus,bayramlaşma gibi önemli merasimlerinin kutlandığı Babüssaade‘yi görmeden,
Yavuz Sultan Selim’in Mısır Seferi sonrası getirdiği Hırka-i Saadet ve çeşitli kutsal emanetlerin sergilendiği Has Oda ve Kutsal Emanetler Dairesi‘ni ziyaret etmeden,
3. Ahmed tarafından yaptırılan ve sarayın ilk kütüphanesi olmasıyla büyük öneme sahip 3. Ahmed Kütüphanesi ( Enderun Kütüphanesini ) ziyaret etmeden,
Topkapı Sarayı‘nın tarihe damgasını vurmuş, duvarları ardına saklanan sırlarıyla her geçen gün merakımızı daha da kamçılayan Harem bölümünü gezmeden,
Kaynak: https://www.gezitta.com/2018/04/16/topkapi-sarayi-muzesi-nerede-muzesi-hakkinda-bilgi-harem-tarihi/
https://gezigunlugum.net/istanbul/topkapi-sarayi.html — #Sarayı, #Topkapı #İstanbul, #İstanbulGezilecekYerler, #TarihGezisi, #TopkapıSarayı, #topkapısarayıbölümleri, #topkapısarayıgirişücreti, #topkapısarayıharem, #topkapısarayıkaçakadaraçık, #topkapısarayınasılgidilir, #topkapısarayınerede, #topkapısarayıziyaretsaatleri, #Türkiye
