Scrum Master Nedir, Ne Değildir?
Günümüzde proje yönetiminde en sık kullanılan Agile pratiklerinden Scrum’da ekip yapısı üç ana rol ile tanımlanmaktadır; Developers, Product Owner ve Scrum Master. Bu rollerde çalışan ekip üyelerinin sorumluluklarının farkında olup bu sorumlulukları en doğru şekilde yerine getirmeleri, takımın ahenk içerisinde ve en değerli çıktıları üretecek şekilde çalışabilmesinde çok önemli bir yer tutmaktadır.
Bu makalede Scrum’da yer alan Scrum Master rolünün teoride anlatılan ana sorumluluklarını inceleyerek Scrum Master’ın ne olduğunu tanımlarken, pratikte bu rolün sorumlulukları ile ilgili düşülen uygulama hatalarından bahsederek de bir Scrum Master’ın aslında ne olmadığını tanımlamaya çalışacağım.
Scrum Master Nedir?
Scrum Master, Scrum pratiklerinin takım ve organizasyon tarafından en doğru şekilde uygulanmasına yardımcı olmakla sorumludur. Bunu yaparken takımın verimliliğini iyileştirmeyi en temel görevi edinir. Scrum Guide’da Scrum Master’ın Product Owner’a, Scrum takımına ve organizasyona karşı olan sorumlulukları aşağıdaki şekilde listelenmiştir.
Product Owner’a Karşı Sorumlulukları:
· Etkili ürün hedefi koymak ve backlog’u en fayda sağlayacak şekilde yönetebilmek için teknikler bulma konusunda yardımcı olmak
· Kısa ve net backlog maddelerine olan ihtiyacı takımın anlamasına yardımcı olmak
· Karmaşık ortamlarda deneysel bir yöntemle ürün planlaması yapılmasına yardımcı olmak
· İhtiyaç ya da talep oluştuğunda paydaş iş birliğini kolaylaştırmak
Scrum takımına karşı sorumlulukları:
· Ekip üyelerine takımın kendi kendini yönetmesi ve çapraz fonksiyonlu olması konularında koçluk etmek
· Scrum ekibinin bitti tanımına (DoD) uygun yüksek değerli çıktılar (Increment) üretmeye odaklanmasına yardımcı olmak
· Scrum ekibinin hedefe doğru ilerlemesinde ortaya çıkan engellerin ortadan kaldırılmasını sağlamak
· Tüm Scrum etkinliklerinin gerçekleştirildiğinden ve bu etkinliklerin pozitif, verimli ve zaman sınırları içerisinde gerçekleştirildiğinden emin olmak
Organizasyona karşı sorumlulukları:
· Organizasyonun Scrum’ı benimsemesi konusunda liderlik etmek, eğitim ve koçluk vermek
· Organizasyondaki Scrum uygulamaları konusunda planlama ve danışmanlık yapmak
· Çalışanların ve paydaşların karmaşık işlerde deneysel yaklaşımı anlamaları ve uygulamaları konusunda yardımcı olmak
· Scrum takımı ile paydaşlar arasındaki bariyerleri kaldırmak
Tüm bu maddelere baktığımızda, Scrum Master;
· Takımın Scrum pratiklerini en doğru şekilde uygulayarak en yüksek performansında çalışması için mümkün olan her şeyi yapan ve her noktada iş birliği ortamını teşvik eden bir lider
· Bu konuda takımın önlerine çıkan engellerin tespiti ve ortadan kaldırılmasına yönelik aksiyonlar alan bir engel kaldırıcı
· Scrum etkinliklerinin (Planning, Daily, Review, Retrospective) en verimli şekilde geçmesi için çaba harcayan bir fasilitatör
· Hem takım içinde hem de organizasyonda çevikliği güçlendirmek için çalışmalar yapan bir koç
· Takım üyelerinin önlerine çıkan engellerde onlara yol gösteren bir mentör
· Takıma Scrum’ın prensiplerini öğretmekle sorumlu bir öğretmendir.
Scrum Master’ın ana hedefi, takımın, kendi kendini organize edebilen, karar gerektiren konularda hep birlikte karar verebilen, ürünün geliştirilmesi sürecinde oluşan tüm ihtiyaçları karşılayabilecek yetkinliğe erişmiş ve kendi hızının farkında olup buna uygun planlamalar yaparak kullanıcılara en çok fayda getirecek çıktıları üreten hale gelmesini sağlayabilmektir. Takım belli bir süre sonunda öyle bir noktaya gelir ki, Scrum Master’a ihtiyacı minimuma düşer. Bu hali ile düşündüğümüzde, bize Scrum Master eğitimlerinde her zaman belirtildiği üzere, “En iyi Scrum Master kendi ayağına sıkan Scrum Master’dır”. 😊
Scrum Master Ne Değildir?
Scrum Master geleneksel Proje Yöneticisi değildir
Birçok organizasyonda Scrum Master’ın geleneksel yapıdaki Proje Yöneticisi’nin sorumluluklarını üstlenmesi beklenmektedir. Aslında bu iki rol tamamen birbirinden farklıdır. Geleneksel Proje Yöneticisi uçtan uca proje planlamasını yaparak bütçe ve kaynakların da yönetimi ile birlikte projenin zamana uygun ilerletilmesinden sorumludur. Scrum’da ise ürünün vizyonunu ortaya koymak, önceliklere uygun olarak kapsamını belirlemek Product Owner’ın sorumluluğunda iken, projenin bu kapsamda tarih planına uygun ilerletilmesinden tüm takım sorumludur. Scrum Master ise bu hedefe giden yolda takımın kendi kendini yönetebildiği bir düzende iş birliği içinde çalışmasına yardımcı olacak aksiyonları almakla sorumludur.
Scrum Master takımın yöneticisi ve karar mercii değildir
Scrum Master takım üyelerine iş atamaz. Alınması gereken kararlarda söz sahibi olmak, tespit edilen sorunlara uygulanacak çözümleri belirleyip dayatmak gibi bir yaklaşımı olmaz. Tam tersine, işleri takım üyelerinin kendilerinin üstüne almasını, iş planlarını en verimli şekilde kendilerinin yapmasını, sorunlara uygulanacak en etkili çözümleri takımın iş birliği içinde almasını teşvik eder.
Sprint içerisinde planlanan işlerin ilerlemesinde bir yavaşlık söz konusu ise, Scrum Master’ın sürekli olarak bununla ilgili ekip üyelerini sorgulaması takımda bir rahatsızlık hissi oluşturabilmektedir. Scrum Master’ın takımı sürekli sorgulamak ve işlerle ilgili direktif vermek yerine Scrum’ın belirlediği çerçevede, Scrum’ım belirlediği zaman aralıklarında Sprint içerisindeki işleri takımın kendisinin takip etmesini sağlayabilmesi önemlidir. Scrum Master’ın, daha resmi olmayan gündelik konuşmalar içerisinde takım üyelerini projenin ve takımın başarısı yönünde motive etmesi faydalı olacaktır.
Eğer takım içerisindeki iş dağılımında bir dengesizlik var ise, bunun Daily Scrum’larda görünür olmasını sağlamak için gerekli araçları (rapor, dashboard vs.) ortaya koyması, bu şekilde takımda farkındalık yaratması uygun olacaktır. Bunun üzerine takımın kendi aksiyonlarını en uygun şekilde alması beklenir.
Scrum Master takımın sekreteri değildir
Scrum Master’ın takımın yapacağı tüm toplantıların planlamasını yapmak ve davetlerini göndermek gibi bir sorumluluğu yoktur. İnsiyatif dahilinde bunu yapabilir, ancak asıl sorumluluğu, bu toplantıların yapıldığından ve en verimli şekilde ilerletildiğinden emin olmaktır.
Scrum Master tek başına engel kaldırıcı değildir
Scrum Master’ın en önemli görevlerinden biri “engel kaldırıcı” olmasıdır. Bu bazen Scrum Master’ın tüm engelleri tek başına ortadan kaldırması gerektiği şeklinde yorumlanabilmektedir. Ancak bu doğru değildir. Scrum Master’ın asıl yapması gereken, takım üyelerinin yaşadığı sıkıntıları, karşılaştığı engelleri görünür kılmak ve bu engellerin ortadan kaldırılması için gereken aksiyonların alınmasını sağlamaktır. Scrum Master her bir engel için takımdan bir sorumlu atanmasına yardımcı olur. Sprint içerisinde listelenen bu engeller belirli bir süre içerisinde çözülemiyor ise ilgili aksiyon sahibinin yönlendirmesi ile Scrum Master’ın daha büyük eskalasyon süreçleri işletmesi uygun olacaktır.
Sonuç:
Scrum Master, takımın doğru hedefleri ortaya koyarak bu hedeflere ulaşmada en verimli şekilde çalışması için gereken tüm çabayı göstermekle sorumludur. Bunu yapabilmesi için çok iyi bir gözlem yeteneği, kuvvetli iletişim, fasilitasyon ve öğretme kabiliyeti ile ön yargılarından arınmış bir bakış açısına sahip olması oldukça önemlidir. Tüm bunların yanında, sorumluluk alanının farkında olması, kendisinden beklentileri doğru yönetebilmesi adına faydalı olacaktır. Şirketlerde Scrum Master’ların eğitimler ile güçlendirilmesi, hatta kurulacak CoP (Community of Practice) takımları ile bilgi ve tecrübe paylaşımları yapmalarını sağlayacak ortamların oluşturulması bu anlamda çok faydalı olacaktır.
Kaynaklar:
· Scrum Guide 2020, https://scrumguides.org/docs/scrumguide/v2020/2020-Scrum-Guide-US.pdf#zoom=100