Web sitesi ile web uygulaması arasındaki farklar

Bu makalenin orijinali https://websoftik.com/tr/blog-yazilari/web-sitesi-ile-web-uygulamasi-arasindaki-farklar adresinde yayınlanmıştır.

Web Sitesi, web uygulaması, web sayfası, web tabanlı uygulama ve benzeri birçok kavram dijitalleşen dünyanın bir gereği olarak hayatımıza iyiden iyiye girmiş vaziyette. Bu yazıda web sitesi ya da web sayfası ile web uygulaması arasındaki farka değineceğim. Kavramları iyi bilirsek, teknolojiyi kullanmamız kolaylaşacaktır. Hadi başlayalım.

Web sitesi ile web sayfası aşağı yukarı aynı kavramlar. Web sayfası bazen tek sayfalık web siteleri için kullanılabiliyor. Bunlara İngilizce “Landing Page” de denilebilir. Ya da “metro style” denilen bir tasarım kavramı var. Bu da aşağı yukarı aynı manaya geliyor. Navigasyon menüdeki linklere tıklandığında sayfanın değişmediğini ve aynı sayfanın içerisinde aşağıdaki bir kısma sayfanın kaydığını görüyorsanız işte “metro style” bir web sitesi ile karşılaştınız demektir. Tasarımın içinde metro duraklarında hareket eder gibi dolaşıyorsunuz. Basit portföy siteleri için oldukça şık ve kullanışlı bir tasarım. Web siteleri bu şekilde tek sayfalık olabilecekleri gibi birden fazla sayfadan da oluşabiliyor. Burada modern tasarım türlerinden biri olan “SPA- Single Page Application” kavramına da değinsek iyi olurdu ama konuyu dağıtmış oluruz. SPA ya da Türkçe karşılığı ile tek sayfalık uygulamalar ile tek sayfalık web siteleri arasında oldukça büyük farklar mevcut. SPA konusuna başka bir yazıda değineceğim inşallah. Web Sitesi ve web uygulaması arasındaki farkı anlayabilmek için temelde üç meseleyi bilmek gerekiyor. Bunlar, etkileşim kavramı (interaction), entegrasyon kavramı (integration) ve kimlik doğrulama yani (authentication) kavramı. Bir web platformunun web sitesi mi yoksa web uygulaması mı olduğuna bu kavramlara bakarak karar vereceğiz.

Etkileşim sosyal medya kavramı değil miydi yahu?

Dediğinizi duyar gibiyim. Bu kavram sıklıkla sosyal medya için kullanılıyor evet. Ama bu kavram web sitesi ile web uygulama arasındaki farkı oluşturan en temel kavramlardan da bir tanesi aslında. Temel anlamda web uygulamaları etkileşimin yoğun olarak gerçekleştiği web platformlarıdır. Web sitelerinde ise bunun aksine çok az etkileşim olmaktadır. Peki temel olarak etkileşim derken neyi kastediyoruz. Etkileşim, kullanıcının uygulamaya veri girişi yapabilmesi, uygulamanın verilerini manipüle edebilmesi ve uygulamadan geri bildirim alabilmesi gibi kavramları içermektedir. İşte web uygulamaları bu tip operasyonları yoğun bir şekilde yapabildiğiniz platformlardır ya da daha doğru bir ifadeyle platformun ana kullanım amacının kullanıcı etkileşimi olduğu platformlardır. Az ya da çok her web platformunda etkileşim zaten bulunuyor. Mesele iletişim formu, google harita eklentisi vs. gibi. Ama bunlar bir web platformunu uygulama haline getirecek düzeyde etkileşimler değil. Platformun asıl amacının etkileşim sağlamak olması gerekiyor. Bu tip web platformlarının asıl amacı etkileşim sağlamak olmadığı için bunlara web uygulaması diyemiyoruz. Etkileşimin çok olduğu hepsiburada gibi ya da yemeksepeti gibi web platformları ise buz gibi web uygulaması kategorisine girmektedir. Zaten temelde webden ürün satan platformların hemen hemen hepsi birer web uygulamasıdır.

Entegre işler bunlar.

Web uygulamaları ile web siteleri arasındaki diğer bir önemli fark ise web uygulamalarına API’ler ile dahili ya da harici servisler entegre edilmektedir. Şöyle düşünebilirsiniz. Diyelim ki e-devlet sitesine girdiniz. Mesela bunun bir web uygulaması olduğu aslında çok aşikar dimi? Zaten birinci maddeden kendisini ele veriyor. Ama bu maddeden de kendisini ele verecek. E-devlet uygulamasında birçok farklı devlet kurumunun API’lerine entegrasyon olduğunu göreceksiniz. Burada API kavramını bilmeyen arkadaşların kısa bir googling yapması faydalı olabilir. API kavramını basitçe başka bir servisi kullanmayı sağlayan servis ara yüzü olarak düşünebilirsiniz. Şimdi biz e-devlet sitesinde trafik cezası sorguladığımızda, e-devlet uygulaması gidiyor ve Emniyet Genel Müdürlüğünün uygulamasından bizim verimizi çekiyor. Ya da diyelim ki eğitim bilgilerinizi sorguladınız, sistem arkada ÖSYM’nin API’lerinden bu sorguyu gerçekleştirip size gerekli bilgiyi dönüyor. Aslında bu şekilde çalışan birçok uygulama bulunuyor. Ben bunlara komisyoncu uygulama diyorum. Emlakçı gibiler. Ana bilgi platformu bilginin kendisinde olduğunu iyi bir şekilde online ortamda göstermediğinde bu komisyoncu uygulamalar ana uygulamadan bu verileri API’ler ile alıp, allayıp pulladıklarında, trafiği kendi sayfalarına çekebilmektedir. Bunun yanında API sağlayıcısı platformlar da oldukça artmış durumda. Github’da bununla alakalı veri depoları (repository) bulunuyor. Muazzam bilgiler mevcut. Neyse konumuza dönersek, web uygulamaları başka servislere entegre olan platformlar demek, web sitelerinde ise bu durum minimum düzeyde olabilir, belki sadece bilgi basmak, mesele kenarda köşede bir widget’da hava durumu göstermek falan gibi. Ama bu web sitesinin temel amacı tabi ki hava durumunu göstermek değil. Peki ne yaparsak kenarda köşede hava durumunu gösteren bu sitemiz uygulamaya dönüşür? Eğer kullanıcının lokasyon seçebildiği, zaman aralığı girebildiği, farklı hava durumu merkezleri ile veri kıyası yapabildiği ve belli durumlarda bildirim alabildiği bir web platformu haline dönüştürebilirsek, bu platform bir web uygulaması olarak adlandırılabilir.

Bıktık artık bu kimlik doğrulama işlerinden.

Web uygulamaları ile web siteleri arasındaki bir başka fark ise web uygulamalarında kimlik doğrulama ya da üyelik operasyonlarının yoğun bir şekilde yapılıyor olmasıdır. Web Sitelerinde de sizin bilgilerinizi alan veya sizi bir bültene kaydeden kısımlar bulunmaktadır ama bu üyelik kaydı düzeyinde değildir. Web uygulamalarının ekseriyeti sundukları hizmetin karşılığında kullanıcıdan bir bedel almak, kullanıcı bilgilerine erişip bunları anonimleştirerek ya da anonimleştirmeden farklı platformlara satmak ya da en önemlisi sundukları hizmetin botlar tarafından suiistimal edilecek şekilde kullanılmasını engellemek için kullanıcı kimlik doğrulaması yapmak durumundalar. Demek ki ortada değerli bir web hizmeti mevcut ve web uygulamasının sahibi bu hizmetin sadece kendi platformu üstünden verilmesini istiyor. Ortada değerli bir web hizmeti var ve bunun kimlik doğrulama ile korunması gerekiyor. Bu platform da bir web uygulamasıdır.

Evet dostlar, bu yazıda kısaca web uygulaması ile web sitesi arasındaki farkı anlatmaya çalıştım. Bunun size ne faydası olacak peki? Eğer bir ürününüzü veya hizmetinizi dijitalleştirecekseniz artık nasıl bir web platformu inşa ettirmeniz gerektiğini biliyorsunuz. Eğer işinizi web sitesi görüyor ise ama yazılım firmanız size web uygulaması dizayn ediyor ise burada bir ihtiyaç fazlası iş yapıldığını artık anlayabilirsiniz. Aksi durum ise pek vaki olmamaktadır. Eğer bir web uygulaması ya da web sitesi oluşturmak isterseniz, bu konularda bizden destek alabilirsiniz. Bir dahaki yazımızda görüşmek üzere sağlıcakla kalın.