REAKTİF GÜÇ KOMPANZASYONU
Reaktif Güç Kompanzasyonu’ndan bahsederken anlatımımı güçlendirmek adına bazı tanımlamalara değinmek istiyorum. Bunlar Aktif Güç, Reaktif Güç ve Kompanzasyon olmak üzere 3’e ayrılıyor.
Aktif Güç Nedir?
Elektronik cihazlar çalışma şartlarını yerine getirmek için elektrik enerjisine ihtiyaç duyarlar ve bundan dolayı şebekeden enerji çekmektedirler. Bu bu çekilen enerjinin sadece bize yarayan kısmı aktif güç olarak adlandırılır. İşe yaramayan enerji ise kayıptır. Bu kayıplar enerji iletim hatlarında gerilim düşümü gibi olumsuzluklar oluşturmaktadır. Burada aktif güç iş yapan güç örnek: motorun dönmesi, lambaların yanması vs.dir. Birimi Watt (w),sembolü ise (P) harfi ile gösterilmektedir.
Reaktif Güç Nedir?
İşe yaramayan kayıp enerji olarak bahsettiğimiz enerjidir. Bobin ve manyetik alanla çalışan motor, trafo gibi elektrik makinelerinin çektiği güçtür. Kayıp olarak nitelendirdiğimiz bu güç aslında yaptığı iş olarak önemli bir görevi vardır. Bobin ve kondansatör özellikli yüklerin çalışmaları için gerek duyduğu manyetik alanı şebekeden enerji alışverişinde bulunarak oluştururlar ve bu alışveriş reaktif enerji olarak adlandırılır. Oluşan bu manyetik alan sayesinde iletim hatlarında belirli bir miktarda gereksiz yük oluşturur ve bu yükün yaptığı bir iş yoktur. Sembolü (Q) harfi ile gösterilmektedir.
Şebekeden enerji aldığımızda, kullandığımız aktif gücün yanında reaktif güçte almış oluruz. Reaktif güç ilk bakışta kullanılmayan güç olarak görünebilir ancak işin aslı öyle değildir. Reaktif gücünde ihtiyaç duyulduğu alanlar vardır. Ancak reaktif gücün fazlasını almak ceza sebebidir bundan dolayı tesisler kendi reaktif güçlerini üretmek için kompanzasyon sistemleri kurarlar.
Basitçe benzetecek olursak türk kahvesinin telvesi ne kadar hoşumuza gitmesede,olmazsa olmazıdır. Biz kahve içmek istersek bu telvede kahveyle birlikte olmak zorundadır. Fazla telve bizim işimize yaramaz ancak o telvenin yinede bize maliyeti vardır. Burada aktif gücü kahve, reaktif gücü ise telve olarak düşünebiliriz. Reaktif gücün kullanıldığı yerlerde ise kondansatörler ve reaktif güç röleleri yardımıyla bu güç yönetilir, bu sistemin oluşturduğu alana kompanzasyon panosu denir.
Kompanzasyon Nedir?
Kompanzasyon işletmelerde bulunan motorlu ve balastlı ürünlerin çalışması için ihtiyaç duyduğu reaktif enerjinin karşılanmasını sağlayan sistematik işletilen bir elektrik panosudur.
Elektrik enerjisinin etkin ve verimli bir şekilde kullanılabilmesi için gerilim ve akım arasında bulanan faz açısının sıfıra yakın olması gerekir. Ancak işletmelerde bulunan endüktif ve kapasitif yükler gerilim ve akım arasındaki faz açısının büyümesine sebep olur.
Elektrik enerjisinin etkin ve verimli bir şekilde kullanılabilmesi için gerilim ve akım arasında bulanan faz açısının sıfıra yakın olması gerekir. Ancak işletmelerde bulunan endüktif ve kapasitif yükler gerilim ve akım arasındaki faz açısının büyümesine sebep olur.
Kompanzasyon Ne İşe Yarar?
Kompanzasyon işletme ve kuruluşlarda elektrik enerjisi kayıplarını en düşük seviyeye indirmek için kullanılan bir elektrik panosu türüdür. Kompanzasyon, bazı elektrik ile çalışan cihazların ihtiyaç duyduğu reaktif enerjiyi karşılamak amacı ile kurulur. Bu pano yapılmaz veya işletilmez ise elektrik faturasında reaktif bedel / reaktif ceza olarak fatura edilir.
Kompanzasyon işletmelerde tüketilen reaktif enerjiyi karşılamak amacı ile yapılır. Motorlu sistemlerin çalışması için gerekli olan manyetik enerjiyi şebekeden almak yerine kompanzasyon panosunda üreterek kullanmak için tasarlanmıştır. Enerji hatlarında ve trafolarda oluşacak kayıpların önüne geçmek ancak bu sayede olmaktadır.
KAYNAKLAR
https://www.youtube.com/watch?v=9-LvYm3DE-s
https://www.entes.com.tr/reaktif-enerji-nedir-kompanzasyon-nedir/
https://www.elektrikde.com/aktif-ve-reaktif-guc-nedir/
https://www.yesilpano.com/tr/kompanzasyon-nedir-ne-ise-yarar
https://www.elektrikrehberiniz.com/kompanzasyon/kompanzasyon-nedir-1032/
https://www.etmd.org.tr/reaktif-guc-nedir-ve-neden-onemlidir/
