Seksuele opvoeding: wees eerlijk over seks

Seksuele opvoeding. Het blijft een beladen onderwerp voor ons volwassenen. Waarom is dat eigenlijk? Heeft het met de overseksualisering van onze maatschappij te maken of toch de schaamte die we (denken te moeten) voelen over onze eigen seksualiteit? Waar het gevoel van ongemak ook door wordt veroorzaakt: onze kinderen hebben recht op eerlijke informatie.

Op jonge leeftijd hebben kinderen al door dat het zitten aan hun eigen lichaam bepaalde sensaties teweegbrengen. Het een vinden ze fijn, het ander niet. Heb je een kind dat ontzettend blij wordt van knuffelen? Dan zul je deze ook vaak in je armen terugvinden. Wordt jouw kind daar echter totaal niet blij van, dan zal het knuffelen (in vergelijking) een stuk minder voorkomen. Zo zit het ook met hun eigen lichaam aftasten. Dat wat ze fijn vinden zullen ze vaker doen, dat wat niet fijn voelt wordt zo min mogelijk gedaan.

Zodra kinderen weten wat ze fijn vinden, zullen ze dat te pas en te onpas ook doen. Het zal menig ouder niet onbekend klinken: je kind zit op de bank een filmpje kijken en zit met een van de handen in de broek of rok aan zichzelf te voelen. Het begin van masturberen. Heel gezond gedrag en ook nodig voor het ontdekken van het eigen lichaam. Tegelijkertijd is het gedrag waarbij we ons ongemakkelijk voelen en dat ongemak nemen we over het algemeen mee in onze reactie naar het kind toe. Met als resultaat dat er schaamte gevoeld wordt bij het betasten van zichzelf en daardoor de kennis van “wat vind ik nou eigenlijk fijn en lekker?” wegvaagt.

Jouw eigen seksualiteit

De seksuele opvoeding is niet iets dat je even in een gesprek doet wanneer het kind een bepaalde (mentale) leeftijd heeft. Net als de gewone opvoeding is het iets dat bij dag 1 begint en eigenlijk nooit ophoudt. Ook hierin is hetgeen dat jij als opvoeder voorleeft het grote voorbeeld en de basis voor hun kijk op de eigen seksualiteit. Voel jij schaamte over wat je fijn en lekker vind? Projecteer je die schaamte op anderen? Ben je bang dat het beeld dat anderen van je hebben wordt aangetast als ze jouw behoeften zouden kennen? Dan is het belangrijk om daar eens echt bij stil te staan.

Conflicterende gevoelens

Stilstaan bij hoe jij je voelt over je eigen seksualiteit lost natuurlijk niet alles gelijk op. Over het algemeen heb je dat gevoel al jaren en zoiets haal je niet even weg. Dat heeft tijd nodig. De eerste stap daarin is beseffen dat je er conflicterende gevoelens over kán hebben. Wanneer jij geen oordeel velt over het seksleven van iemand anders en je toch schaamte voelt over je eigen seksualiteit ben je toch al een stap (van de vele) verder. Het geeft je de mogelijkheid om jezelf te benaderen zoals je een goede vriend zou doen, jezelf corrigeren in negatieve gedachten over je eigen seksualiteit.

Waarmee begint de seksuele opvoeding?

Seksualiteit is zoveel meer dan alleen ‘de daad’ uitvoeren. Je hoeft je kind dus ook niet vanaf het begin iedere dat te vertellen over seks om actief bezig te zijn met de seksuele opvoeding. Het begin van de seksuele opvoeding zit in de basis, de principes van een gezonde seksualiteit.

1. Durf naakt te zijn in het bijzijn van je kind(eren). Ons naakte lichaam an sich heeft niks te maken met seks. Laten zien dat schaamte en naakt zijn niet per definitie bij elkaar horen is een sterke boodschap. Neem je baby mee onder de douche of in bad, laat de peuter bij je komen wanneer je op het toilet zit, durf naakt vanaf de badkamer naar de slaapkamer te gaan. We hebben allemaal een naakt lijf, ook al zit ‘ie in het openbaar (doorgaans) verstopt onder kleding.
2. Neem de lichamelijke integriteit van je kind serieus. Let op signalen voor ze kunnen spreken en luister naar wat ze aangeven zodra zit wel kunnen. Dring je eigen behoefte voor een kus of knuffel niet op en laat een ander dat ook niet doen.
3. Let op hoe je over (en tegen) je kind spreekt. Als maatschappij hebben we een dubbele maatstaf voor onze kinderen. Door hier bewust van te zijn (en blijven) zul je deze boodschap niet onbewust aan je kind(eren) doorgeven.
4. Geef eerlijke informatie. Je hoeft niet alle details van jouw seksleven te bespreken met je kind(eren). We hoeven onszelf immers niet aan iedereen op dergelijke intieme manier te laten zien. Eerlijkheid is wel belangrijk. Wanneer seks alleen zou zijn voor het maken van kindjes (waar meestal de nadruk op ligt), dan zouden we onszelf voortplanten als konijntjes. We hebben seks omdat we het fijn en lekker vinden, we masturberen omdat we het fijn en lekker vinden. Het is het bevredigen van een behoefte en zolang iedere deelnemende partij toestemming heeft gegeven voor wat er gebeurt is er niks mis mee.
5. Let op hoe je over jezelf en anderen spreekt. Niet alleen je kind verdient een fijn gevoel over het eigen lichaam en hoe die op aanraking reageert. Jijzelf en anderen verdienen dat net zo goed. Dat een ander iets fijn vind (of lijkt) betekent niet dat jij daar hetzelfde over moet denken. Er zijn ontzettend veel kinks waaruit ‘gekozen’ kan worden, dat is niet voor niks zo. Ieder mens is anders, ieder lijf en geest is anders. Je kunt een mens net zomin bevelen om blauw als lievelingskleur te hebben als dat je kunt eisen dat bepaalde seksuele handelingen fijn gevonden worden. Daarnaast uit iedereen zichzelf (en de eigen seksualiteit) anders en dat mag (hoort te mogen).
6. Wees mild voor jezelf. Wanneer je traumatische ervaringen hebt rondom seks kan het ontzettend moeilijk zijn om er ongedwongen met je kind over te praten. Stelt je kind vragen over zaken die jij (nog niet) beantwoorden kunt door innerlijke pijn? Vertel dit dan. Het hoeft niet uitgebreid of inhoudelijk te zijn, slechts een “ik vind dit een moeilijk onderwerp om over te praten door bepaalde ervaringen” is voldoende. Bij voorkeur gevolgd door iemand die het wel met ze kan bespreken om het onderwerp zelf niet onbesproken te laten. Je laat ermee merken dat het onderwerp voor jou moeilijk is, maar dit voor hen niet hoeft te zijn. Vergeet ook niet om hulp voor jezelf te zoeken ❤

Iedereen wordt seksueel actief

Zou je het onderwerp zu willen negeren omdat je het een vreemd idee vind om het met je kind over seks te hebben of omdat je het idee van ‘mijn kind wordt seksueel actief’ eng vind? Realiseer je dan dat iedereen op een bepaald punt in hun leven seksueel actief wordt en is. Dit is geen schande, het is heel normaal. Niemand verwacht van je dat je jouw seksleven in geur en kleur aan je kinderen vertelt. Ook niet dat je kinderen jou hun eigen seksleven (uiteindelijk) helemaal uit de doeken doen.

Wat je ook gevoelsmatig tegenhoudt, ren er niet voor weg. Net doen of het onderwerp niet belangrijk is, niet besproken hoeft te worden doet niemand goed. Zoals ik eerder al schreef wist mijn overgrootmoeder tijdens de zwangerschap niet waar het kindje uit haar lichaam zou komen (van wat ik van mijn moeder heb begrepen, was zij in de veronderstelling dat haar buik open zou gaan op de linea nigra). Dat is wat negeren en niet bespreken doet, er worden veronderstellingen gedaan die wellicht creatief zijn, maar lang niet altijd kloppen. Of — zoals nu kan met het internet en tv — er worden andere bronnen opgezocht. In veel gevallen is dat porno. En als er íets is dat een vertekend beeld geeft..

Je kunt je dus ook afvragen wat je liever hebt: dat je kinderen bij jou terecht kunnen met vragen gerelateerd aan seks, of dat ze het opzoeken en daarbij bronnen vinden die hen een compleet verkeerd beeld geven.

Hoe ging jouw seksuele opvoeding en hoe zou jij die ervaring(en) kunnen gebruiken in de seksuele opvoeding van je kinderen?

Kleine mensen, grote gevoelens | Sanderijn van der Doef | 9789021618906

Ik vind jou lief | Sanderijn van der Doef | 9789021611501

Ben jij ook op mij? | Sanderijn van der Doef | 9021614987

Originally published at Liefdevol Opgroeien.