Uluslararası Para Transferleri: Oyunun Kuralları Baştan Yazılıyor
Bankacılık ve ödemeler dünyasında son dönemin en sıcak konularından biri uluslararası para transferleri… MoneyGram, Western Union, SWIFT gibi geleneksel kurumların yanı sıra fintech şirketleri de bu alana yoğun ilgi göstermeye başladı. Mastercard, Visa gibi kartlı ödeme dünyasının devlerinin bu alandaki çalışmaları dikkat çekerken blockchain gibi yeni teknolojiler, geliştirilebilecek çözümleri çeşitlendirdi.
Bu yazıda, Bankalararası Kart Merkezi İş Geliştirme Direktörü Ozge Celik ile birlikte Fortune dergisinin Ağustos 2019 sayısı için kaleme aldığımız yazının genişletilmiş versiyonunu sizlerle paylaşmak istedik. Keyifli okumalar dileriz…
Bankacılıkta Yeni Bir Çağ
Fintech’ler ve açık bankacılık çözümlerinin etkisiyle dünyada finans ve bankacılıkta yeni bir çağ açılıyor. Yeni nesil dijital bankalar ve teknoloji devlerinin finansa olan ilgisi, yenilikçi ve katma değerli ürünlerin hayatımıza girmesini hızlandırırken geleneksel oyuncuları da stratejilerini gözden geçirmeye, dijitalleşmeye ve inovasyona önem vermeye sevk ediyor.
Finansal hizmetler içerisinde alternatif sayısının artmasıyla son dönemde rekabetin üst düzeyde yaşandığı alanların başında uluslararası para transferleri geliyor. Bu alana ilginin yüksek olmasında SWIFT, MoneyGram, Western Union gibi köklü oyuncuların çözümlerinin bugün beklentilerin gerisinde kalmasının büyük payı var. Uzun yıllardır hizmet veren ve yaygınlaşmayı başaran bu oyuncuların, artık müşteri beklentilerini karşılayamadığını söylemek yanlış olmayacaktır. Bu çözümlerin modernize edilmesinin zamanı geldi ve bu ihtiyaç, pazara yeni oyuncuların girmesine imkân verdi. Kazananın kim olduğunu belirleyecek olan unsurlar ise maliyet, kolaylık, hız ve güvenlik olacak. Bu dört bileşeni bir potada en iyi şekilde eriten oyuncular, rakiplerinin önüne geçecek.
Hangi Ülkeler Öne Çıkıyor?
Farklı ülkelerde çalışanların ailelerine gönderdiği paralar, uluslararası para transferleri içerisinde büyük paya sahip. En fazla para gönderilen ülkenin Hindistan olması, onu Çin, Meksika ve Filipinler’in takip etmesi de bu savı destekliyor. Ne yazık ki savaş nedeniyle ülkesini terk eden kişilerin sayısı da son dönemde artıyor. Bu tatsız gerçek, uluslararası para transferi yapan yeni bir kullanıcı segmenti de oluşturuyor. Bireyler dışında uluslararası ticaret yapan kurumlar da bu alanda hizmet veren oyuncuların hedeflediği bir kitle.
Yavaş Büyüyen ama Hızla Dijitalleşen Bir Pazar
Önemli tutarlar söz konusu olmasına karşın yurt dışına yapılan para transferlerinde e-ticaret, temassız veya mobil ödemelerdeki gibi yüksek büyüme oranlarından bahsetmek mümkün değil. Dünya Bankası verilerine göre 2014 yılında 600 milyar dolara yaklaşan uluslararası para transferleri, takip eden iki yılda azaldı. 2017 yılında 633 milyar dolara yükselen işlem tutarı, 2018 yılında 690 milyar dolara yaklaştı. Olgunlaşmış bir pazar olması nedeniyle büyüme oranlarının tek hanelerde kaldığı uluslararası para transferlerinde büyümenin lokomotifi ise dijital olacak. 2014 yılında yapılan para transferleri içerisindeki payı %10 olan dijitalin payının 2023 yılında %50’yi aşması bekleniyor.
İhtiyaç: “Hızlı, Ucuz, Kolay, Güvenli” — Çözüm: “Dijital”
Peki, dijitale geçiş yaşanmasının ardındaki sebep nedir? Geleneksel oyuncular yaygın bir ağa sahip oldukları için bugün bir kişi, anlaşmalı bir noktaya gidip para transferini kolayca gerçekleştirebiliyor. Ancak bu işlemlerin hem yüksek maliyetli olması, hem de karşı tarafa ulaşmasının günler alması bunca zamandır memnuniyetin düşük olduğu, verimsiz bir sürece mecbur olduğumuzu gösteriyor.
Dünya Bankası’nın paylaştığı bilgiye göre yurt dışına 200 dolar göndermenin ortalama %7,5’lik, yani 15 dolarlık bir maliyeti var. Bu oran Afrika’nın güneyinde %10’a yaklaşıyor.
Dijitalleşme, bu sorunlara çözüm üretilirken daha iyi bir deneyim tasarlanmasına da olanak verdi. Akıllı telefon sahipliğinin ve dijital okuryazarlığın artması, uluslararası para transferinde önemli bir oyuncu olmak için binlerce şubeye sahip olma gereksinimini ortadan kaldırdı. Artık birçok işlemi cep telefonumuza kurduğumuz bir uygulamayla yapabiliyoruz. Yurt dışına para transfer etmek de bu işlem seti içerisinde yer alıyor. Dünyada yetişkin nüfusun %31’inin finansal erişiminin olmaması ve bu kişilere sadece bir mobil uygulamayla ulaşmanın mümkün olması, uluslararası para transferlerinde dijital çözümlerin ne kadar büyük bir potansiyele sahip olduğunu bizlere gösteriyor.
Yeni Oyuncular ve Yeni Teknolojilerle Dinamikler Değişiyor
Bankalar tarafından kullanılan SWIFT’in mesajlaşma sisteminin yanı sıra MoneyGram, Western Union (WU) ve faaliyetlerini Euronet bünyesinde sürdüren Ria, pazardaki geleneksel oyuncular arasında yer alıyor. MoneyGram ve WU, dünya üzerindeki 200 bölgede para gönderilmesini ve alınmasını sağlıyor. Onları geriden takip eden Ria ise 22 ülkeden 150 ülkeye para transferi yapılmasını sağlıyor.
Geleneksel oyuncuların pazarda yalnız olduğunu söylemek artık mümkün değil. Beklentileri karşılayan dijital çözümler üreten fintech’ler pazara yeni bir soluk getirdi. Bu anlamda WorldRemit, TransferWise, Remitly, InstaRem, TransferGo ve PayPal bünyesindeki Xoom gibi oyuncular, izledikleri başarılı stratejiler sonucunda yaygınlaşmaya başladı ve bugün milyonlarca kişi tarafından kullanılan önemli oyunculara dönüştü. Bazıları ise unicorn’lar kulübüne katıldı. Airwallex, Paga gibi oyuncular ise gelecek vadeden fintech şirketleri arasında gösteriliyor.
Uluslararası para transferleri alanındaki rekabeti arttıran teknoloji ise blockchain oldu. Birçoğumuzun 2010’lu yılların başında varlığından haberdar olduğu bitcoin, alıcı dünyanın neresinde olursa olsun, bir varlığın geleneksel yöntemlere kıyasla çok daha hızlı ve düşük maliyetle gönderilmesinin mümkün olduğunu kanıtladı. Bitcoin’i ether, litecoin, XRP gibi kripto paralar takip etti. Ancak kripto paralarla ilgili çok fazla soru işaretinin bulunması, fiyatlarının aşırı dalgalanması ve düzenleyici kurumların bu paralara mesafeli durması, yaygınlaşma yolunda fren etkisi yarattı. Ancak bu trendden ilham almak kaçınılmazdı.
Bitcoin’in arkasındaki teknoloji olarak hayatımıza giren blockchain, birçok kurumun yol haritasına girerken geliştirdiği çözümle öne çıkan oyuncu Ripple oldu. Dağıtık bir yapıyla verimliliği arttırmak isteyen Ripple’ın platformunu kullanan kurumların sayısı giderek artıyor. Ripple’ın haziran ayında MoneyGram’a yatırım yapması ise pazarda iş birliği ile rekabet avantajı elde etmeye yönelik beklenmedik ve çok ses getiren bir gelişme oldu.
Teknoloji devleri de blockchain’in fırsatlarını araştırıyor. MoneyGram’ı satın alma çabaları, ABD’nin onay vermemesi nedeniyle sonuçsuz kalan Ant Financial, Hong Kong’tan Filipinler’e para transferi yapılmasını sağlayan çözümünde blockchain’den faydalanmıştı.
Alibaba’nın kurucusu Jack Ma, insanların 1 senti bile neredeyse ücretsiz olarak göndermesini sağlamak istediğini ifade etmiş ve açık bir sistem için maliyetin önemine değinmişti.
Tüm bu oyuncular blockchain üzerine çalışmalar yaparken merkez bankaları da blockchain tabanlı dijital para birimlerini ajandalarına aldılar. İsveç, Kanada, Singapur, İngiltere gibi ülkeler bu alanda somut adımlar atarken ülkeler arası para transferlerinde bu paraların kullanımının sağlanması da planlar arasında yer alıyor.
Hoş Geldin Libra
Dijital paraları gündemine alan ve en çok ses getiren oyuncu ise Facebook oldu. Facebook öncülüğünde geliştirilen ve haziran ayında duyurulan Libra isimli blockchain tabanlı dijital para, Libra Association isimli bağımsız bir konsorsiyum tarafından yönetilecek. Bu dev konsorsiyumda Visa, Mastercard, PayPal, PayU, Stripe, Booking, Uber, Lyft, eBay, Spotify, Vodafone, Coinbase gibi önemli oyuncular yer alacak. Libra, global bir kripto para olma vizyonuyla 2020 yılında hayata geçirilecek. Öncelikli olarak finansal erişimi olmayan 1,7 milyar kişiyi hedefleyecek olan Libra Association bu inisiyatifi, finansal hizmetlerin daha ucuz, hızlı ve kolay olması gerektiği düşüncesiyle hayata geçiriyor. Mark Zuckerberg, “para göndermek fotoğraf göndermek kadar kolay olmalı” sözüyle Libra’nın yol haritasını bir süre önce işaret etmişti. Güçlü bir konsorsiyum tarafından hayata geçirilen Libra’nın uluslararası para transferlerinin önemli oyuncularından biri olması sürpriz olmayacaktır.
Anlık Ödemeler, Geleneksel Oyuncular için Büyük Koz Olacak
Finans dünyasının son dönemde öne çıkan kavramlarından biri olan anlık ödemelerin, diğer bir adıyla gerçek zamanlı ödemelerin önemli kullanım alanlarından biri de uluslararası para transferleri olacak. Ulusal çapta para transferlerinin 7 gün 24 saat gerçekleşmesi vizyonuyla atılan adımların çıktısı olan bu trend, bugün ülkeler arası ödemelerde kullanılmaya başlandı. Anlık ödemelerin ülkeler arası arenada uygulandığı en başarılı çözüm ise Avrupa’da hayata geçirildi. Tek pazar politikasını benimseyen Avrupa Birliği’nde anlık ödeme yapılarıyla ilgili olarak özellikle son üç yılda önemli adımlar atıldı. SCT Inst (SEPA Instant Credit Transfer) isimli şema ve TIPS (TARGET Instant Payment Settlement) isimli hizmet, Avrupa’da ülkeler arasında para transferlerinin saniyeler içerisinde gerçekleşmesini sağlıyor. İlk etapta euro bölgesindeki ülkeleri kapsayacak olan bu çözümler, farklı para birimlerini de destekleyecek. Para birimi kron olan İsveç’in kısa süre önce TIPS’e katılacağını açıklaması, bu desteğin ilk olarak kron cinsinden işlemler için gelebileceğinin sinyallerini verdi.
Yarış Yeniden Başlıyor
Az sayıda oyuncunun domine ettiği uluslararası para transferi alanı, bugün dijitalleşmenin sunduğu fırsatlar eşliğinde bambaşka bir noktaya geldi. Bu yeni dönemde öne çıkan kavramlar ise fintech, kripto para, dijital para, merkez bankası dijital paraları, blockchain ve anlık ödemeler oluyor. Bu kavramların hepsi tek bir amaca hizmet ediyor; uluslararası para transferlerinin daha erişilebilir, ucuz, hızlı, kolay ve güvenli şekilde yapılmasını sağlamak… Geleneksel oyuncuların yetersiz kalmaya başladığı noktada ortaya çıkan yeni çözümler ve geleneksel oyuncuların karşılık verme çabaları, finans dünyasının geleceğini özetleyen bir yarışa dönüştü. Kazananın kim olacağını kestirmenin güç olduğu bu keyifli yarışı yakından takip etmenizi tavsiye ediyoruz.
