Sıfırdan Girişim Kurmak

6 min readMay 16, 2022

Merhaba.
Uzun zamandan sonra tekrar bir yazıda buluşmuş olduk. Aslında yazmak istediğim çok fazla teknik&sosyal konu var. Kendimce edindiğim tecrübe ve birikimleri buraya aktarmak istiyorum ama zaman ve yoğunluk maalesef buna engel oluyor. Yine de elimden geldiğince paylaşmaya devam edeceğim.

Evet bu yazımda bahsedeceğim konu sıfırdan bir girişim kurmak. Sıfırdan bir girişimden kastım; ürün, lojistik ve şirket süreçleri (şirket açma vb.) dışında kalan kısım.

Kısaca konunun özetini yapayım. Vakti kısa olan veya sonradan okuyacaklar için genel bir özet olur.

Günümüzde e-ticaret artık hayatımızın her alanına girmiş durumda. Öyle ki ürünleri fiziksel bir mağaza, market, bakkal gibi yerlerde hızlıca o bilindik e-ticaret sitelerinden kontrol edip öyle alıyoruz. Elimize ulaşma zamanından tutun da kargo maliyetine kadar analiz yapıp o an karar vermiş oluyoruz. Bu durum ürün tedarikçileri için iki farklı çıktıya sebep oluyor. Birincisi; mağaza & marketlerde fiyatların bu parametreler ve online ticaret siteleri takip ederek belirlemesi ki müşteri tutabilsin. Diğeri ise perakende satışın yanında online mağaza açma gereksinimi doğması. Eksiden evet fiziki olarak büyük ürünleri, acil ihtiyaç gerektirmeyen ürünleri online sitelerden alıyorduk ama şu an aklımıza gelecek her şeyi online olarak alıyoruz. Özellikle son dönem getir & trendyol go & yemeksepeti banabi veya ismini duymadığınız birçok lojistik destek veren firmalar, pandeminin de rüzgarıyla her ürünü dakikalar içinde bizlere ulaştırır hale gelmesi artık market&mağaza alışverişi gibi alışkanlıklarımızı tamamen değiştirdi. Bizde bu kazanımları ve insan alışkanlıklarını göz önünde bulundurarak aslında sanal mağaza zinciri olma girişimimizi hayata geçirmiş olduk. Detaylara yavaş yavaş girmiş olalım.

Girişim fikri aslında yukarıda saydığım sebepler ile oluştu diyebilirim. Bir arkadaşımızın kuruyemiş&aktar&yöresel ürünler üzerine mağazaları bulunmaktaydı. İstanbul lokasyonunda bulunan bu mağazalar bazı ilçelere dağılmış durumdalardı. Bizim girişimimiz burdan sonra başlıyor. Artık bazı ilçelere hizmet vermek yerine, Türkiye’de her ile, ilçeye, mahalleye, sokağa ve hatta her eve mağaza açmayı hedefledik. Bunun da tek yolunun mobil&web uygulamalar olduğunu biliyorduk. Bu kapsamda çalışmalara başladık.

Dilerseniz çalışmaları ana başlıklar halinde yazıp detaylandıralım. Bu bizim bakış açımızdı, buradaki yaklaşımlar tamamen öznel anlatım içerir.

Süreçleri maddeler halinde yazalım

Proje ekibinin oluşturulması
Mevcut durumun analizi, rakip firmaların ve e-ticaret üzerindeki pazar paylarının oranları
Sonuç çıktılar değerlendirilerek projenin oluşturulması
Geliştirilecek yazılım ortamlarının belirlenmesi
Yazılım geliştirme süreçleri
Entegrasyon süreçleri
Reklam ve tanıtım süreçleri
Mevcut durum ve çıktılar.

Proje Ekibinin Oluşturulması

Projemizde toplam 4 kişiydik. Bu görev dağılımı 2 mobil, 1 web, 1 de ürün yöneticisinden oluştu. 3 kişi yazılımlar ile uğraşırken diğer kişi ürünlerin görselinden, içeriklerin hazırlanmasından, teslimat ve müşteri memnuniyeti noktasına kadar tüm süreçleri takip edecek şekilde konumlandırıldı.

Mevcut Durum Analizi

Bu kısım aslında çok önemli. Mevcut durumun resmini ne kadar doğru çekerseniz, detayları da o kadar net görürsünüz. Sektörde bilindik firmaların belirlenmesi, yıllık ve aylık satış hacimleri, perakende ve e-ticaret hacimleri, perakende satışta güçlü ama e-ticarette zayıf yönleri, pazardaki pay oranları, sanal ortamda yaptıkları işler, bu işlerden edinilen müşteri memnuniyet ve şikayetleri (uygulama mağazaları yorumlarından sosyal platformlardaki yorumlara kadar) gibi durum analizini çıkarabileceğimiz tüm verilerin toplanıp harmanlanmasıyla oluşturuldu.

Sonuç Çıktıların Değerlendirilmesi

Bu aşamada, aslında analizin kalitesiyle doğru orantılı bir sonuç analizi oluşmaktadır. Biz kendi çalışmamızda kısaca; birçok AVM de, İstanbul’un lüks semtlerinde şube açmış ünlü firmaların e-ticaret ortamında varlıklarının çok etkin olamaması, pandemi ile beraber artan kira giderleri ve düşüş yaşanan fiziki müşteri sayısı firmaların varlıklarını tehlikeye attığını ve hatta bazılarının kapandığını görmüş olduk. Bu bize dijital e-ticaret ortamında daha hızlı mesafe aldıracak bir ortamı sağlayacağına karar verdik.

Geliştirilecek Yazılımların Belirlenmesi

Günümüzde herkes birçok işini telefondan yapıyor. Borç ödeme ve günlük işlerin takibinden tutun, giyim, yemek, elektronik eşya gibi birçok ürünü mobil uygulamalar üzerinden satın alıyoruz. Bizde buradan yola çıkarak öncelikli olarak mobil uygulamalar (iOS/Android) ve sonrasında web uygulaması yapmaya karar verdik.
Kısaca teknolojiye değinecek olursak;

Tasarım; Sketch
iOS; swift dilinde
Android; Kotlin dilinde
Web API; .Net Core dilinde geliştirilmiştir.

Bu kısım teknik detaya girdiği için anlatmayacağım. Her iş kendi içinde değerlendirilip ona göre teknoloji tercih edilmesi gerekmektedir.

Yazılım Geliştirme Süreçleri

Yazılım geliştirme aşaması analiz ile oluşmuş çıktıların tasarım halini alması ve hatta mockup şekline dönüşüp test edilmesinden sonra başlamaktadır. Bizde tam olarak bu şekilde ilerledik. Tasarım süreçlerinde şimdi bahsedeceğim konu muhtemelen sizlerinde dikkatini çekmiştir. Çok bilindik sitelerin tasarımları birbirine çok yakın. YemekSepeti ile Getir’in bir dönem ana ekranlarındaki gösterim ve tasarım birbirine çok benzerdi. Burada şu konu bence önemli; müşteri deneyimi ve alışkanlıkları diye bahsettiğimiz şey uzun soluklu değerlendirmeler ve yoğun testler sayesinde şekilleniyor. Küçük bütçeli şirketlerin böyle bir deneyime sahip olma şansı olmayacağından başlangıçta bu firmaları taklit etmesi çokta yanlış bir tercih gibi görünmüyor. Daha sonra kullanım ve geri dönüşler ile kendi süreçlerini iyileştirmeleri mümkün oluyor.

Bizde uygulamaların tasarımlarının genel yaklaşımlarını inceleyerek kendimizce bazı notlar alıp bu konularında harmanlandığı bir tasarım çalışması yaptırdık.

Tasarım ve mockup süreçleri sonrası el sıkışmayı ihmal etmedik. Yani artık major bir değişiklik proje v1 sonuna kadar yapılmayacak olduğuna herkes hemfikirdi.

Tasarım size bazı şeyleri çok net ifade ediyor. Bunlar geliştirilecek olan web servisleri, tutulacak dataları, servislerin modelleri, ilişkisel veritabanı yapılarına kadar birçok süreci rahatça hazırlamanız için el kitapçığı oluyor. Bizde ilk olarak web servis (RestApi) geliştirmesinden başladık. Hazırlanan servis endpointleri swagger ortamında response&request ve veri modellerine kadar görüntüleyecek şekilde oluşturduk.

Hazırlanan servisler ile mobil uygulamamızın geliştirilmesine başladık. Native olarak geliştirdiğimiz bu uygulamalarda;

Ürünleri kategorik gösterimi
Kategoride bulunan ürün listeleri
Ürünlerin detayları
Ürün alışı ve sepet süreçleri
Ödeme süreçleri
Adreslerin yönetimi
Siparişlerin yönetimi
Kampanyalar
Üyelik süreçleri yönetimi

gibi birçok modülü geliştirdik. Özetle insanları ürünleri görüp, listeleyip satın alabileceği, anlık bildirimler ile kargo durumlarını takip edip siparişlerini yönetebileceği bir mobil uygulamayı geliştirmiş olduk. Uygulamamızı AppleStore ve GooglePlay mağazalarına yükledik.

Daha sonra hazır olan RestAPI’leri kullanarak web sitesi geliştirip mobil uygulama üzerindeki tüm yetkinlikleri web uygulamasınada kazandırdık. Amacımız müşterilerin her platformdan bizlere ulaşmasını sağlamaktı.

Entegrasyon Süreçleri

Uygulamamızdan satın alınan ürünlerin mağazalardan müşteriye ulaştırma lojistik süreçlerine değinmeyeceğim. Ama burada yaptığımız bazı entegrasyonlar oldu. İstanbul’un bazı semtlerine hızlı teslimat yapmasını istedik. Fiziki mağazalarımızın bulunduğu ilçeler ve komşu ilçelere anlık teslimat yapmaya karar verdik. Tabi böyle bir girişimde kendi lojistik ağımızı kurmamız mümkün değildi. Bunu yönetmek bile başlıca bir iş kalemi. Bu yüzden hızlı teslimat süreçleri için yemeksepeti banabi ile, normal kargo teslimatı için ise yurtiçi kargo ile entegrasyonlarımız oldu. Ürünlerimiz yola çıktığı anda tüm kargo süreçleri uygulamaya gösteriliyor ve müşterilere anlık bildirim(pushNotification)ler ile iletiliyordu. Ayrıca siparişler modülünde kargo durumlarını takip edebilmek için hızlı erişim menüleri koyduk. Motor kuryelerin size bu olanağı sağlaması müşteri memnuniyeti için paha biçilemez. Yemek siparişlerinde deneyimlenen bu sürecin aciliyet gerektirmeyen siparişleriniz içinde dakikalar sonra kapınıza gelmesi ayrı bir konfor sağlamakta. Bizde müşterilerimizin bir kısmına bunu yaşatmak için entegrasyonları hızlıca gerçekleştirdik.

Ayrıca ödeme yöntemi olarak iyzico kullandık. İyzico başvuru sonucunda API lerine entegre olarak mobil ve web uygulamasından ödeme alıyoruz.

Reklam Ve Tanıtım

En önemli süreç burası. “Tezgahtaki malın değeri sattığın kadardır” Diye bir söz vardı sanırım. Yani ürün ve uygulama ne kadar iyi olursa olsun eğer satamazsan geri kalanların pek bir önemi kalmıyor. Bunu bildiğimiz için reklam ve kampanya süreçlerini yönetmeye çalıştık. Tabi bu süreçler profesyonel bakış açısına sahip olmak, ciddi bütçeler ayırmak ile doğru orantılı. Bu noktada imkanlarımız sınırlı olduğu için teknik olarak yapılabilecek (SEO vb.) çalışmaları yaptık. Diğer konularda ise elimizden geleni yapmaya devam ediyoruz :)

Çıkarımlar

Bu konu aslında kişisel görüş içeriyor. Tecrübe ettiğim kadarıyla bir ışık tutacağım, daha detaylı tecrübe etmiş kişilerden yorumlarını esirgememelerini rica ediyorum.

Uygulamamız ve ürünlerimiz kaliteli ve en önemlisi fiyatlarımız çok uygun. Fiyat politikamızı tanınırlığımız artana kadar kar etmeme üzerine kurguladık ve bu şekilde devam ediyoruz. Baktığınızda major bir eksiklik, hata ve sorun olmamasına karşın uygulamamızda satışlar istenilen düzeye henüz gelemedi.

Bunun yanında bildiğiniz gibi Trendyol, Getir, YemekSepeti gibi e-ticaret uygulamalarına mağaza açıp satış yapmak mümkün. Bazı platformlarda mağaza açıp satışları izlediğimizde aslında kendi uygulamamızın satışlarını geçmiş olduğunu görüyoruz.

Buradan çıkarım yapacak olursak; müşterilerin uygulama bağımlılığının olduğu görülmektedir. Müşterilerin kuruyemişi Trendyol’ dan söyleme eğilimi kuruyemiş uygulamasından söyleme eğiliminden daha fazladır. Burada alışkanlıklar, uygulamaların kazandığı güven, kullanıcı yorumlarının çokluğu, hizmet ağı konuların çok etkili olduğu görülmektedir.

Evet bilindik uygulamalar üzerinden gitmek bir tercih ama benim kişisel görüşüm marka oluşturmaya çalışmak çok daha kıymetli. Başarıya ulaşmak zor fakat imkansız değil.

Özetle boğulacaksak okyanusta boğulalım diye yola çıktık. Tabi tüm bu süreçleri yolda öğrenmiş olduk. Bu süreçleri tekrar başka konularda yaşayacak olursak illaki bakış açımız ve uygulamalarımız değişmiş olacak.