STABLECOIN NEDİR?
Stablecoin’ler, fiyat istikrarı sağlamaya çalışan ve bir rezerv varlık tarafından desteklenen kripto para sınıfıdır. Kripto paralar bir takas aracı olarak teknik açıdan mükemmel tasarlanmıştır. Kripto paraların değerinin herhangi bir varlığa sabitlenmemiş olması serbest piyasa bakımından ilgi çekicidir fakat kullanım açısından birçok zorluk yaratabilir. Kripto paraların fark edilen dezavantajlarından biri fiyat volatilitesidir. Bu çılgınca yükselişler ve düşüşler pek çok insanın sanal paraları benimsemesini engellemektedir. İşte tam da bu noktada stablecoinler devreye girer. Stablecoinler, bu sorunu çözmek ve zaman içinde sabit bir değeri sağlayabilmek amacıyla tasarlanmıştır. Stablecoinlerde volatilite açısından böyle bir sorun yaşanmaz. Varlıklar, göz ardı edilebilecek seviyelerde fiyat hareketi sergilerler ve sabitlendikleri rezerv varlığın ya da itibari paranın değerini yakından takip ederler. Böylece hareketli piyasalar dahilinde de güvenli varlıklar olma işlevine sahiptirler.
Bir Stablecoin’in tutarlılığını korumasının birçok farklı yolu vardır. Bu yazımda kullanılan bazı mekanizmalardan ve bunların artılarından ve eksilerinden bahsedeceğim.
Yüksek düzeyde bir soyutlamada, stablecoin türleri üç aileyi kapsar:
1. Fiat (itibari para) ile teminatlı olan stablecoin,
2. Kripto para teminatlı olan stablecoin,
3. Algoritmik stablecoin.
1.İtibari Para Teminatlı Olan Stablecoin:
En popüler stablecoin türü itibari para birimleriyle doğrudan 1'e 1 oranda destekli olandır.
Token çıkaran merkezi birim ya da banka belli bir tutarda itibari parayı rezervinde tutar ve buna denk miktarda token çıkarır. Örneğin token çıkaran birim, on milyon dolara sahip olabilir ve her biri bir dolar değerinde on milyon token çıkarabilir. Kullanıcılar bu tokenları diğer token ya da kripto paralar gibi alıp satabilir ve istedikleri an ellerindeki tokenları ABD dolarına çevirebilirler. Bu durumun arkasındaki fikir insanların fiyat dalgalanmaları hakkındaki endişelerini ortadan kaldırmak ve günlük işlemler için daha kullanışlı bir sistem yaratmaktır.
Artıları:
· Çok yüksek fiyat istikrarı (%100'e yakın),
· Oluşturması ve anlaşılması basit çalışma prensibi,
· Bilgisayar korsanlığı saldırılarına veya fiyat manipülasyonu girişimlerine karşı çok az duyarlı.
Eksileri:
· Merkezileştirilmiş — itibari para güvenliğini depolamak için güvenilir bir ‘emanetçiye’ ihtiyacınız var,
· Maliyetli ve yavaş iletişim blok zinciri (rezervlerin artı veya eksi olarak değiştirilmesi),
· Şeffaflığı sağlamak için düzenli denetimler gerektirir.
2. Kripto Para Teminatlı Olan Stablecoin :
Kripto para teminatlı stablecoinler diğer kripto paralarla desteklenir. Rezerv olan kripto para birimi yüksek volatiliteye eğilimli olabileceğinden, bu tür stablecoinler aşırı teminatlandırılmış olmaktadır. Yani az sayıda stablecoin için daha çok sayıda kripto para korunur. Teknik olarak bu seçenekte fiyat volatilitesi hala bir sorun olsa da bunu sağlayan kişiler aşırı teminatlanma ile bu sorunu çözmeye çalışmaktadır.
Artıları:
· Daha merkezi olmayan bir yaklaşım,
· Stablecoinden kriptoda güvenliğe veya tam tersi hızlı ve ucuz bir şekilde geçiş yapabilirsiniz (her şey blok zincirinde gerçekleşir),
· Daha şeffaf bir model, herkes belirli bir stablecoinin güvenlik oranını kolayca kontrol edebilir,
· Kaldıraç oluşturmak için kullanılabilir.
Eksileri:
· Bir piyasa çöküşü sırasında otomatik olarak tasfiye edilebilir,
· İtibari para güvenliğinden daha az istikrarlı fiyat,
· Kripto para birimlerini güvence altına almanın güvenilirliğine çok bağlı,
· Yetersiz sermaye kullanımı (2–4 kat daha fazla),
· Çok karmaşık bir yapı, teknik detaylarla ilgilenmeyen biri için anlaşılması zordur.
4. Algoritmik Stablecoinler :
Algoritmik stablecoinler itibari paralar veya kripto paralarla desteklenmez. Bunun yerine sabitleme tamamen, çıkarılan tokenların arzını idare eden algoritma ve akıllı kontratlarla yapılır. Uygulama bakımından bu coinlerin para politikaları, merkezi bankaların ulusal para birimlerini idare etmek için kullandığı politikalara büyük benzerlik göstermektedir. En temelde, token fiyatının takip ettiği itibari paranın fiyatının altına düşmesi durumunda Algoritmik Stablecoin sistemi token arzını azaltır. Eğer fiyat, itibari paranın fiyatının üzerine çıkarsa sabit coinin değerini düşürebilmek için yeni tokenlar dolaşıma sokulur.
Artıları:
- Güvenlik gerektirmez, uygun maliyetlidir,
- Çoğu merkezi olmayan ve bağımsız (başka herhangi bir kripto para birimine veya fiat’a bağlı değil).
Eksileri:
- Piyasa manipülasyonuna en duyarlı,
- Güvenlik sınırlarını tahmin etmek zor,
- Çok fazla uygulama karmaşıklığı.
Stablecoinler bazı dezavantajlara sahip olmalarına rağmen kripto para piyasalarının kritik öğelerindendir.
Bu dijital para birimleri farklı mekanizmalar aracılığıyla belirlenmiş fiyatlarda aşağı yukarı sabit kalmayı başarabilirler. Böylece yalnızca bir takas aracı olarak değil aynı zamanda yatırımcılar için de bir güvence kaynağı olarak da kullanılabilirler.
Bunlar hala yeni teknolojiler olduklarından olgunlaşmaları için zaman gereklidir.
BUSE KAYA
IU BLOCKCHAIN TECHNOLOGY CLUB
