Bölüm I — Piyasaların Durumu
İlk yaptığım flood’dan bu yana 9 aydan fazla bir süre geçmiş ve hayatın hızlı aktığı kripto sektöründe bu gerçekten uzun bir zaman.
(İlk flood için bkz. https://threadreaderapp.com/thread/1042686159359565826.html)
Güncel gelişmeler ışığında yeni bir yazı yazma ihtiyacı hissettim. Okuyacağınız bu ilk bölümde öncelikle kripto piyasalarını değerlendirmek istiyorum.
Şu anda piyasada 6000’den fazla coin/token var ve bunların ne yazık ki %99’dan fazlası scam yada shitcoin diye tabir ettiğimiz projeler sınıfına giriyor. Amaçları piyasa henüz tam anlamıyla uyanmamışken toplayabildikleri kadar parayı toplayıp kişisel zenginliklerini elde etmek. Doğru düzgün hiçbir regülasyonun(kuralın/düzenlemenin) olmadığı bir piyasada olunca ister istemez bu durum ortaya çıkıyor. Borsaların durumu da neredeyse aynı, listeleme ücretleri pazarlıkları, listede tutma pazarlıkları gırla gidiyor. Etik markette satılmıyor kısaca.
Bir projeyi ortaya koyarken en temel anlamda hangi sorunu çözecek, hangi ihtiyaca cevap verecek sorusunun cevabı aranır.
Ancak kripto projelerinin büyük çoğunluğu gizli, daha gizli, en gizli yada hızlı, daha hızlı, en hızlı gibi iddialarla orta çıkmaktan öte bir yenilik sunamıyorlar. Sevenlerini yada yatırımcılarını üzmemek adına isim vermiyorum ama Coinmarketcap’ta ilk 20’de olan bir çok proje de, hiçbir işlevi olmaması nedeniyle maalesef bu kategoriye giriyor.
Bunların bazıları iyi niyetleriyle, bir takım sorunlara çare bulmayı amaçlayarak yola çıktılar ama 10 yıldan beri hayatımıza giren ve teknolojik olarak devrim olduğu söylenen blockchain’in bizzat kendi köhne ve hantal yapısından kaynaklı depolama, ölçeklenebilirlik ve hız sorunları, yapılmak istenilenlere engel oldu.
Gerçek olansa, şu anda yaşadığımız mobil devrimin gereksinimi olan ihtiyaçlara cevap vermekten çok uzak bir yapıyla karşı karşıya olmamız.
Öyle ki bugün itibariyle yeni çıkan projeler bile aynı kısır döngünün içine giriyor. Bazıları sidechain(yan zincir) gibi yan çözümler kullanarak, yani veri yükünü blockchain üzerinden çıkararak depolama sorununu aşmayı ve işlemleri hızlandırmayı amaçlıyor. Ama bu sefer de merkeziyetsiz yapıdan uzaklaşılmış olunuyor. Yani hedefe giden yoldan çıkılıyor.
Burada bitcoin’i bir kenara ayırmak durumundayız çünkü store of value yani değer deposu tanımlamasıyla, halen yaşadığı volatiliteye(fiyat dalgalanmalarına) rağmen güvenilir bir liman haline gelmiş durumda.
Kimileri ona dijital altın diyor ve bende bu tabiri ona yakıştırıyorum.
Gelecek olan büyük global krizde bankalara da güvenilemeyecek olmasını düşünürsek, insanların fiili altın taşıması yada bankada saklaması ne kadar güvenli olacak?
Umarım başımıza gelmez ama örneğin olası bir savaş yada göç durumunda bu varlıklar taşınabilecek mi?
Bunları düşündüğümüz zaman dijital para bitcoin’in değeri daha çok anlaşılıyor.
Lafı uzatmayıp bu bölümü son bir yorum ile bitirelim.
Kripto paraya olan en büyük ilginin Türkiye, Venezuela, İran, Arjantin, Kazakistan v.b gibi ekonomisinde bir şekilde sorun yaşayan ülkeler olduğunu düşünürsek, gelecek olan global krizde yönünü arayacak olan sıcak paranın değerli metallerle birlikte bu alana da uğrayacağını düşünmek yanlış olmayacaktır sanırım, öyle değil mi?
Demek ki doğru bir projeye yatırım yapıp sabredersek risk oranını en aza indirmiş olacağız. Tek yapmamız gereken yanlış ata oynamamak.
İkinci bölümde; Holochain.
Milyonlarca insanın aynı veri tabanını kullanıp üzerinde işlem yaptığını düşünün.
Şimdi aynı milyonlarca insanın her birinin kendi özel veri tabanına sahip olup onun üzerinde işlem yaptığını düşünün.
