“Alleen samen [met conflict en ruzie] krijgen we corona onder controle.”

Ter voorbereiding op de toespraak van Minister-president Mark Rutte en Minister Hugo de Jonge van dinsdag 21 april schijn ik graag een licht op de stijging in hoeveelheid conflicten van afgelopen, en aankomende weken. Wat uw positie ook is betreffende het gebruik van apps, mondkapjes, zelf-isolatie, intelligente lockdown, IC-bedden, hoesten in uw elleboog, toiletpapier, 5G-masten, et cetera, ik hoop dat ik u tot een andere manier van kijken kan brengen.

In mijn onderzoek naar grootschalige samenwerkingen kom ik steeds weer tot de conclusie dat wanneer samenwerking gewenst is tussen bijvoorbeeld samenleving, overheid, wetenschappers, landen, conflict een inherent gegeven is. In ons geval, omdat verschillende partijen hetzelfde doel willen realiseren: het voorkomen van corona slachtoffers, is de motivatie om samen te werken groot. Onder dat gezamenlijke doel bevinden zich echter conflicterende subdoelen: wetenschappers willen geld voor onderzoek, werkgevers willen geld voor 90% van het loon, ouders willen kinderen weer naar school, de overheid wil een app, et cetera. Dus, conflict is inherent aan samenwerken om een breed doel realiseren, en conflict is inherent aan onze Covid-19 crisis. Hoe krijgt men al die partijen op een lijn?

Met dit gegeven roep ik op om conflict te omarmen. Zie conflict niet als een probleem voor samenwerking. Met andere woorden, conflict en ruzie staat niet tegenover samenwerking: conflict is samenwerken. Juist door bewust het conflict met elkaar aan te gaan, kunnen wij Covid-19 de das om doen. Een alternatieve versie van de quote van de overheid zou hier dan ook op zijn plaats zijn:

“Alleen samen [met conflict en ruzie] krijgen we corona onder controle.”

Aan de hand hiervan beschrijf ik enkele adviezen om conflict “leefbaar” te houden in de huidige Covid-19 samenwerking:

1. Geef kritiek, maar bied ook alternatieven

Een van de dingen die ik veel zie is het tenietdoen van opties zonder alternatieven. Ook in het afgelopen weekend, waar zeven apps kritisch werden bekeken (hartstikke goed!) was dit zichtbaar. Veel experts die de apps moesten beoordelen, trokken zich terug omdat de apps niet aan hun initiële criteria voldeden. Hoewel het een sterke en moedige zet is, om achter de belangen van de maatschappij te blijven staan, is hiermee ook in een zet alle progressie tenietgedaan. Een alternatief voor de experts was geweest om (met of zonder de app-ontwikkelaars) direct op zoek te gaan naar andere mogelijkheden. Kritiek zonder alternatieven heeft geen zin in grote samenwerkingen.

2. Wissel technologie en organisatorische elementen af

Voor het normaliseren van de samenleving in de toekomst is het belangrijk ons niet blind te staren op óf technologie óf organisatieregels. Het wisselen tussen de twee elementen is belangrijk. Het falen van een technologisch idee biedt de mogelijkheid om na te denken wat wij überhaupt willen. Willen we weer in overvolle treinen, of gereserveerde plekken in de trein (zoals mogelijk in het Verenigd Koninkrijk). Een dergelijke afweging biedt de mogelijkheid om weer na te denken over wat wij in dat geval zouden willen met een app. Een reserveringssysteem? Of een fit-to-ride app?

3. Let op taal in uw beschrijving van de toekomst.

In de initiële discussie rondom de mogelijke apps, zei minister de Jonge: “ik sluit niet uit dat restaurants de app mogen gebruiken.” Dit leidde tot reacties vanuit verschillende hoeken (denk bijvoorbeeld aan Jesse Klaver die aan de ethische problemen refereerde bij Jinek). Nu zou je kunnen zeggen dat minister de Jonge zijn woorden beter had kunnen kiezen. Ik zou echter een ander standpunt willen voorstellen. Juist door het benoemen van een specifieke context, drukte de Jonge op de mogelijke pijnpunten, en kwamen onderliggende conflicten in de samenleving met eenzelfde snelheid boven water als dat de app ontwikkeld moest worden. Hoewel het soms beter is om conflict uit te stellen door woorden tentatief, vaag, en open te houden, is juist het specifiek kiezen van woorden soms de sleutel tot verdere ontwikkeling.

Samenvattend, ik roep op te onthouden dat conflict onderdeel is van samenwerken, maar houd conflict productief!

Jochem Hummel

Assistant Professor in Information Systems & Management
Warwick Business School, University of Warwick, Engeland
https://www.jochemhummel.com