De Vlaamse krantenlezer sterft uit. Letterlijk.
In 2024 werden Vlaamse kranten 16% minder gelezen dan in 2017. Jongeren zijn de grootste afhakers (33%). Dat is zorgwekkend, want ook digitaal leesgedrag wordt meegerekend. Maar geheel tegen de stroom in wist één krant op zeven jaar tijd zijn lezersaantal bijna te verdubbelen.
In dit artikel analyseer ik de bereikstudie van het Centrum voor Informatie over de Media (CIM). Dat deed ik eerder al in dit artikel uit 2022 op basis van de bereikcijfers van Vlaamse dag- en weekbladen van de vier jaren daarvoor. De recentste resultaten verschenen op 12 november 2024.
Deze bijdrage zoomt in op de CIM-resultaten over de totaalaantallen feitelijke lezers op papier én digitaal* in de Laatste Periode (ofwel het afgelopen jaar) van de zeven Vlaamse kranten tussen 2017 en 2024. Ik kijk specifiek naar het Belgisch leesgedrag van Vlaamse kranten qua geslacht en leeftijd.
Ik verwerkte en analyseerde de data uit de talloze individuele rapporten van de CIM-website naar een Google Sheets-document met alle bovenstaande data. De volledige dataset vind je hier terug.
Dit stuk brengt eerst gemiddelde cijfers over de totaalaantallen lezers, de verhouding tussen mannen en vrouwen en de cijfers voor lezers onder de 25 en boven de 65. Nadien worden de verschillen tussen de zeven verschillende kranten uitgespit.
(* Digitaal slaat hier enkel op nieuwswebsites en -apps van de titels zelf. Nieuws via aggregators en socialemediaplatformen wordt niet meegeteld.)
De gemiddelde Vlaamse krant
Totaalaantal lezers in 2024: 493.200, 16% minder dan in 2017.
53% mannelijke lezers, 47% vrouwelijke in 2024. (2017: 52 en 48%.)
In 2024 lazen 33% minder jongeren onder de 25 jaar oud Vlaamse kranten dan in 2017. In diezelfde periode steeg het aantal 65+’ers met 24%.
Het Laatste Nieuws (DPG Media)
Totaalaantal lezers in 2024: 1.059.900, 20% minder dan in 2017.
54% mannelijke lezers, 46% vrouwelijke in 2024. (2017: 52 en 48%.)
In 2024 lazen 44% minder jongeren onder de 25 jaar oud Het Laatste Nieuws dan in 2017. In diezelfde periode steeg het aantal 65+’ers met 24%.
Het Nieuwsblad (Mediahuis)
Totaalaantal lezers in 2024: 833.500, 22% minder dan in 2017.
51% mannelijke lezers, 49% vrouwelijke in 2024. (2017: identiek.)
In 2024 lazen 37% minder jongeren onder de 25 jaar oud Het Nieuwsblad dan in 2017. In diezelfde periode steeg het aantal 65+’ers met 7%.
De Standaard (Mediahuis)
Totaalaantal lezers in 2024: 390.400, 16% minder dan in 2017.
48% mannelijke lezers, 52% vrouwelijke in 2024. (2017: 47 en 53%.)
In 2024 lazen 46% minder jongeren onder de 25 jaar oud De Standaard dan in 2017. In diezelfde periode steeg het aantal 65+’ers met 57%.
Gazet van Antwerpen (Mediahuis)
Totaalaantal lezers in 2024: 366.500, 16% minder dan in 2017.
55% mannelijke lezers, 45% vrouwelijke in 2024. (2017: 51 en 49%.)
In 2024 lazen 11% minder jongeren onder de 25 jaar oud Gazet van Antwerpen dan in 2017. In diezelfde periode steeg het aantal 65+’ers met 10%.
Het Belang van Limburg (Mediahuis)
Totaalaantal lezers in 2024: 328.700, 25% minder dan in 2017.
50% mannelijke lezers, 50% vrouwelijke in 2024. (2017: identiek.)
In 2024 lazen 46% minder jongeren onder de 25 jaar oud Het Belang van Limburg dan in 2017. In diezelfde periode daalde het aantal 65+’ers met 1%.
De Morgen (DPG Media)
Totaalaantal lezers in 2024: 256.700, 2% meer dan in 2017.
55% mannelijke lezers, 45% vrouwelijke in 2024. (2017: 54 en 46%.)
In 2024 lazen 3% meer jongeren onder de 25 jaar oud De Morgen dan in 2017. In diezelfde periode steeg het aantal 65+’ers met 124%.
De Tijd (Mediafin)
Totaalaantal lezers in 2024: 216.700, 84% meer dan in 2017.
64% mannelijke lezers, 36% vrouwelijke in 2024. (2017: 61 en 39%.)
In 2024 lazen 146% meer jongeren onder de 25 jaar oud De Tijd dan in 2017. In diezelfde periode steeg het aantal 65+’ers met 194%.
Analyse
2024 vs 2017
Het Belang van Limburg en Het Nieuwsblad verloren de hoogste percentages aan totale lezers. De Tijd is de enige krant die de digitale omslag echt succesvol lijkt doorstaan te hebben; ze blijft de kleinste titel qua lezers, maar dat aantal steeg op zeven jaar tijd wel met 84%. Ook De Morgen wist in die periode als enige andere Vlaamse krant (iets) meer lezers aan zich te binden.
Qua geslacht liggen de meeste titels ongeveer gelijk, met als uitschieter Het Belang van Limburg met een 50:50-verhouding. Enkel bij De Tijd is er een duidelijk mannelijker lezersprofiel.
De Standaard, Het Belang van Limburg en Het Laatste Nieuws verloren de afgelopen zeven jaar bijna de helft van hun jongere lezerssegment. De daling is veel minder uitgesproken bij Gazet van Antwerpen en De Morgen en De Tijd leggen zelfs stijgingen voor. De Tijd slaagde er als enige titel echt in een nieuw, jonger lezerspubliek te bereiken.
De twee kleinste titels brengen ook de grootste toename van oudere lezers, gevolgd door De Standaard. Opvallend: de Limburgse krant is de enige die zelfs in de 65+-categorie (lichtjes) lezers verliest.
2024 vs 2023
Belangrijk om te vermelden: tussen 2023 en 2024 wisten vijf van de zeven Vlaamse kranten meer lezers aan zich te binden, op Het Belang van Limburg (-13%) en De Standaard (-2%) na. Gazet van Antwerpen (+16%) en De Morgen (+14%) zijn de grootste stijgers op jaarbasis.
Ook de verschuivingen binnen leeftijdsgroepen op een jaar tijd vallen op. Het aandeel 45- tot 54-jarige lezers steeg het sterkst (+13%) gevolgd door ouderen (7%). De daling bij jongeren onder de 25 jaar oud blijft binnen de perken (-3%) maar is beduidend meer uitgesproken bij de 55- tot 64-jarigen (-12%). Toekomstige rapporten moeten uitwijzen of het hier gaat om tijdelijke trends of permanente ontwikkelingen.
2022 vs 2020
In 2021 werd geen bereikstudie uitgevoerd door het coronavirus. Dat is begrijpelijk, maar ook jammer, want net tussen 2020 en 2022 vallen de grootste aardverschuivingen te bemerken. Het gemiddeld aantal jonge lezers over de zeven titels heen kelderde tot het laagste niveau tot dusver in 2022 en ook het aantal bejaarde lezers bereikte dat jaar zijn hoogste peil. Belangrijk om in het achterhoofd te houden is dat licht aangepaste CIM-methodologieën door de jaren heen ook de resultaten en hunnvergelijkbaarheid danig kunnen beïnvloeden.
Evoluties
Toch leggen de resultaten onmiskenbare evoluties bloot. Ze bewijzen zwart op wit dat steeds minder jongeren Vlaamse kranten lezen en dat het publiek veroudert en geleidelijk aan uitsterft zonder vervangen te worden door een nieuwe instroom. Dat ook digitaal nieuwsgebruik daarbij wordt geteld, maakt die evolutie extra schrijnend. Lange tijd werd aangenomen dat de shift naar online via websites en apps nieuwe doelgroepen zou aanboren. Op basis van de CIM-resultaten blijkt dat echter allerminst te kloppen; er is de afgelopen jaren duidelijk sprake van een globale daling van lezersaantallen over alle leeftijdsgroepen heen, behalve bij het segment 65+’ers. Traditionele mediabedrijven dreigen zo meer en meer in de problemen te komen.
Die cijfers en trends staan in schril contrast met de hoeraberichten over pyrrusoverwinningen van diezelfde media waarin soms wel heel nonchalant wordt omgesprongen met cijfers. In tijden van misinformatie en een algemeen dalend vertrouwen in en gebruik van nieuwsmedia, lijkt meer zorgvuldigheid aangewezen.
Bronnen en disclaimers
- Alle cijfers vermeld in dit stuk en het Google Sheets-document komen rechtstreeks uit de individuele rapporten per medium en per jaar zoals gepubliceerd op de website van het CIM. De cijfers zijn manueel overgezet en foutjes zijn altijd mogelijk.
- Tussen 2017 en 2020 mat het CIM ook het leesgedrag van 12- tot 14-jarigen. Sinds 2022 is die categorie weggevallen en is de categorie 15- tot 24-jarigen opgeschoven naar 16 als jongste leeftijd.
- De bereikstudie onderscheidt enkel mannelijke en vrouwelijke lezers en neemt geen andere genderidentiteiten mee.
Over de auteur
Jonathan Hendrickx is Assistant Professor in Mediastudies aan de Universiteit van Kopenhagen, Denemarken. Hij is ook verbonden aan de Vrije Universiteit Brussel en Universiteit Antwerpen als onbezoldigd medewerker.
