MEDİA AZADLIĞI VƏ İNSAN HÜQUQLARI POZUNTULARINA DAİR VƏTƏNDAŞ CƏMİYYƏTİNİN BƏYANATI — ABZASMEDİA İŞİ

(bəyanat imzaya açıqdır)

(English version below)

MEDİA AZADLIĞI VƏ İNSAN HÜQUQLARI POZUNTULARINA DAİR VƏTƏNDAŞ CƏMİYYƏTİNİN BƏYANATI — ABZASMEDİA İŞİ

Biz — aşağıda imza edən Azərbaycan vətəndaş cəmiyyəti nümayəndələri, Azərbaycanda müstəqil mediaya qarşı siyasi həbslərin və repressiyanın yeni dalğası ilə bağlı narahatlığımızı və etirazımızı ifadə edirik.

Hazırkı repressiyasının spesifik hədəfləri “Abzas Medianın” direktoru Ülvi Həsənli, baş redaktoru Sevinc Vaqifqızı və direktor müavini, ictimai fəal Məhəmməd Kekalov olmaqla, ümumilikdə “Abzas Media” qurumudur. Onların həbsi ilə müşayiət olunan proses fundamental ifadə azadlığının kobud pozuntusu və ölkədə müstəqil mediaya qarşı repressiyanın tərkib hissəsidir.

20.11.2023-cü il tarixdə, gecə saatlarında Ülvi Həsənli xaricə səfər etmək üçün aeroporta gedərkən evinin qarşısında polis əməkdaşları tərəfindən saxlanılıb. Həmin gün günorta saatlarına qədər dostları və vəkili onun aqibəti barədə məlumat əldə edə bilməyib. Yalnız davamlı məlumat əldə etmək cəhdlərindən sonra, Ü.Həsənlinin Bakı Şəhəri Baş Polis İdarəsi (“BŞBPİ”) tərəfindən saxlanıldığı bəlli olub. Ülvi Həsənli saxlanılarkən pis rəftara (o cümlədən döyülməyə) məruz qalıb. Onu saxlayan polis əməkdaşları bildiriblər ki, Qarabağ problemindən yazmaq əvəzinə, yüksək ranqlı hökumət rəsmiləri barədə korrupsiya araşdırmaları apardığı üçün cəzalandırılır.

Yasamal Rayon Məhkəməsinin qərarına əsasən, “Abzas Media”nın ofisinin yerləşdiyi mənzildə əməliyyat müvəkkilləri tərəfindən baxış istintaq hərəkəti həyata keçirilib. Lakin Rayon Məhkəməsi baxış istintaq hərəkətini əsaslandırmayıb və mühim şübhə kimi yalnız qeyri-müəyyən “qərəzsiz mənbə” tərəfindən verilmiş informasiyaya istinad edib. Baxışdan əvvəl mənzilin yerləşdiyi bina polis tərəfindən mühasirəyə alınıb və aparılmış baxışın protokoluna əsasən mənzilin dəhlizində guya 40.000 avro valyuta “aşkar edilib”. Ülvi Həsənli baxış istintaq hərəkətinin nəticələrinə etiraz edib və qeydlərini protokola əlavə edib.

Həmin gün eyni zamanda, polis əməkdaşları M.Kekalovu yaşadığı mənzildə zorakılıqla tutublar və hər hansı hüquqi əsaslar olmadan onun “Notbuku” və mobil telefonunu götürüblər. Bu andan sonra Məhəmməd Kekalov inkommunikado həbsdə tutulub və ailəsi, eləcə də vəkili ilə əlaqə saxlamağa icazə verilməyib. Onun harada tutulması 3 gün bəlli olmayıb. Onun ailəsi və vəkili Kekalovla əlaqə saxlaya bilməyib və müvafiq qurumlar onun haqqında məlumat verməkdən imtina edərək onun ailəsi tərəfindən təyin edilmiş vəkillə görüşünə mane olublar.

Növbəti gün erkən saatlarda saytın baş redaktoru Sevinc Vaqifqızı ölkəyə qayıdarkən aeroportda BŞBPİ-nin polis əməkdaşları tərəfindən tutulub. Ülvi Həsənli və S.Vaqifqızının yaşadığı mənzillərdə baxış istintaq hərəkəti həyata keçirilib. Lakin bu baxışlar nəticəsində götürülmüş əşyalar sübut qismində cinayət işində istifadə edilməyib. Daha sonra Ülvi Həsənliyə və Sevinc Vaqifqızına qarşı Cinayət Məcəlləsinin 206.3.2-ci maddəsi (qabaqcadan əlbir olan bir qrup şəxs tərəfindən qaçaqmalçılıq əməlinin törədilməsi) ilə ittiham irəli sürülüb. Bu ittihamlar üçün “Abzas Media”nın ofisinin yerləşdiyi mənzildə “aşkar edilmiş” xarici valyutaya istinad edilib.

Həmin gün BŞBPİ və müvafiq prokurorluq orqanı Ülvi Həsənli və Sevinc Vaqifqızı barəsində həbs qətimkan tədbiri seçilməsi barədə tələblə Xətai Rayon Məhkəməsinə müraciət edib. Həmin gün Xətai Rayon Məhkəməsi həbs qətimkan tədbiri tələbini təmin edərək ibtidai istintaq dövrü məqsədi ilə Ülvi Həsənli barəsində 4 ay, Sevinc Vaqifqızı barəsində 3 ay 29 gün müddətə həbs qətimkan tədbiri seçib. Həbs qətimkan tədbirinin seçilməsi üçün tələb edilən əsaslı şübhə elementi ilə əlaqədar ilkin sübutlar məhkəməyə təqdim edilməyib və məhkəmə tərəfindən də araşdırılmayıb.

Bundan əlavə, Xətai Rayon Məhkəməsi həbs qətimkan tədbiri seçilməsi üçün qaçmaq və ya sübutları saxtalaşdırmaq kimi lazımi tələbləri araşdırmayıb. Xətai Rayon Məhkəməsi detallarını araşdırmadan həbs qətimkan tədbirini tələb edən vəsatət və təqdimata olduğu kimi istinad edib.

Hazırda Ülvi Həsənli və Sevinc Vaqifqızı Bakı İstintaq Təcridxanasına köçürülüb və orada saxlanırlar. Eyni zamanda, Məhəmməd Kekalov inkommunikado həbsdədir. Bu gün isə məlum olub ki, Məhəmməd Kekalov ailəsinin ona təyin etdiyi vəkillə görüşüb, görüş konfidensial olmayıb, müstəntiqin iştirakı ilə baş tutub. Məhəmməd görüşdə ailəsinin təyin etdiyi vəkildən imtina edib. Şübhələr var ki, bu imtina istintaqın təzyiqi nəticəsində olub. Elə həmin gün Xətai Rayon Məhkəməsinin qərarı ilə Məhəmməd Kekalov barəsində 3 ay 27 gün müddətinə həbs qətimkan tədbiri seçilib. Kekalov da Cinayət Məcəlləsinin 206.3.2-ci maddəsi (qabaqcadan əlbir olan bir qrup şəxs tərəfindən qaçaqmalçılıq əməlinin törədilməsi) ilə ittiham olunur.

Ülvi Həsənli və Sevinc Vaqifqızı Xətai Rayon Məhkəməsinə gətirildiyi vaxt polis əməkdaşları hadisələri işıqlandırmağa çalışan jurnalistlərə mane olub. Bu vaxt polis əməkdaşları tərəfindən media nümayəndələrinə hücum halları baş verib. Bunu qeyd etmək vacibdir ki, həbslər, cinayət işinin başlanılması və həbs qətimkan tədbiri iclasları qanunsuzluqla və insan hüquqlarının pozuntusu ilə müşayiət olunub.

Eyni zamanda həbslər ərəfəsində və cinayət işi boyunca, hökumət rəsmiləri, dövlət mediası və hökumətyönümlü media qurumları tərəfindən müstəqil media, tənqidçi vətəndaş cəmiyyəti təşkilatları və müxalifət əleyhinə materiallar dərc edərək onları Qərb ölkələrinin, ələlxüsus ABŞ-ın “casusları” və “təsir agentləri” olmaqda günahlandırıb.

Bu materiallarda heç bir əsas və fakt olmadan “qanunsuz xarici qrantların” gətirilməsi və mənimsənilməsi vasitəsilə maliyyə pozuntuları törətməkdə günahlandırıblar. Bununla yanaşı, feminist və LGBTIQ+ fəallar “ailə dəyərlərini məhv etməkdə” və Qərb dövlətlərinin “marioneti” və “ruporu” olmaqda günahlandırılaraq hədəfə alınıblar. Hazırda belə diffamativ materialların yayılması davam edir.

Həbslərə dair faktlar, o cümlədən ofisdə baxış keçirilərək xarici valyuta aşkar edilməsi hüququn aliliyinə və konstitusional prinsiplərə bağlılığa dair ciddi suallar doğurur. Ötən günlərdə edilən bu hərəkətlər müstəqil medianı hədəfə alan və Azərbaycanda ifadə azadlığının təməl prinsiplərini sarsıdan siyasi motivli təqib kampaniyasının tərkib hissəsidir.

Biz qətiyyətlə bildiririk ki, Azərbaycan hökuməti tərəfindən yürüdülən təqib kampaniyası mövcud konstitusion hüquqi çərçivə və Azərbaycan Respublikasının insan hüquqlarına dair beynəlxalq hüquqi öhdəlikləri ilə bariz surətdə ziddiyyət təşkil edir.

BMT-yə, Avropa Şurasına və ATƏT-ə üzv dövlət kimi Azərbaycan beynəlxalq insan hüquqları standartlarına riayət etməyə borcludur. Azərbaycan hökumət orqanlarının cari addımları Konstitusiya ilə təmin edilmiş və beynəlxalq hüquqi müqavilələrlə tanınmış və Azərbaycan tərəfindən ratifikasiya edilmiş insan hüquqları öhdəliklərinin kobud pozuntusudur. Biz bu xüsusata diqqət cəlb etməyi vacib hesab edirik ki, ölkədə siyasi müxalifətə, tənqidçi vətəndaş cəmiyyətinə və müstəqil mediaya qarşı aparılan siyasi motivli təqib kampaniyasına, o cümlədən bu çərçivədə həyata keçirilən cinayət işlərinə və digər hüquqi məhdudiyyət tədbirlərinə dair Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsi tərəfindən Avropa İnsan Hüquqlarının Konvensiyasının qeyri-legitim, siyasi motivli hüquq məhdudiyyətlərini qadağan edən 18-ci maddəsi üzrə Azərbaycana qarşı 11 hüquq pozuntusu qərarı qəbul edilib. Hazırda həmin qərarların icrası Avropa Şurası Nazirlər Komitəsinin nəzarətindədir.

Biz — Azərbaycan vətəndaş cəmiyyəti nümayəndələri olaraq Azərbaycan hökumətinə çağırış edirik ki, insan hüquqlarına qoyulan siyasi motivli məhdudiyyətləri aradan qaldırsın, o cümlədən cinayət işlərinə xitam versin və Ülvi Həsənlinin, Sevinc Vaqifqızının, eləcə də Məhəmməd Kekalovun dərhal azad edilməsini təmin etsin.

Biz həmçinin beynəlxalq tərəfdaşlara, o cümlədən BMT, Avropa Şurası, ATƏT-ə və digər beynəlxalq publik təşkilatlara ölkədə pisləşən insan hüquqlarının vəziyyətinə dair qəti addımlar atılmasına dair müraciət edirik.

İMZALAR:

1. Adnan Hacızadə, ictimai fəal

2. Akif Qurbanov, Demokratik Təşəbbüslər İnstitutu, sədr

3. Altay Göyüşov, tarixçi alim

4. Anar Məmmədli, Seçkilərin Monitorinqi və Demokratiyanın Tədrisi Mərkəzi, sədr

5. Araz Əliyev — Nida Vətəndaş Hərəkatı, İH üzvü

6. Arzu Qeybulla, müstəqil jurnalist

7. Aynur Elgünəş — MeydanTV, baş redaktor

8. Azər Qasımlı, Siyasi Menecment İnstitutu, sədr

9. Bəşir Süleymanlı, Vətəndaş Hüquqları İnstitutu, sədr

10. Elman Fəttah, siyasi şərhçi

11. Emin Abbasov, hüquqşünas

12. Emin Aslanov, hüquqşünas

13. Ələsgər Məmmədli, media hüququ üzrə ekspert

14. Gülnara Mehdiyeva, feminist fəal

15. Xalid Bağırov, hüquqşünas

16. Xədicə İsmayıl, ToplumTV, baş redaktor

17. İntiqam Əliyev, Hüquq Maarifçiliyi Cəmiyyəti, sədr

18. Jalə Bayramova, hüquqşünas

19. Leyla Həsənova, araşdırmaçı

20. Mehman Əliyev, Turan İnformasiya Agentliyi, direktor

21. Nəcmin Kamilsoy, araşdırmaçı

22. Nərmin Şahmarzadə, feminist fəal

23. Nicat Məmmədbəyli, hüquqşünas

24. Rəsul Cəfərov, hüquq müdafiəçisi

25. Rövşən Ağayev, iqtisadçı

26. Rövşən Hacıbəyli, Azadlıq.info, redaktor

27. Ruslan İzzətli, siyasi fəal

28. Rüfət Səfərov, Müdafiə Xətti, icraçı direktor

29. Samir Kazımlı, hüquq müdafiəçisi

30. Səməd Rəhimli, Müdafiəçi Hüquq Mərkəzi, rəhbər

31. Səyyad Yusifli, Müdafiəçi Hüquq Mərkəzi, koordinator

32. Şəmşad Ağa, Arqument.az xəbər saytı, baş redaktor

33. Yadigar Sadıqlı, tarixçi

34. Yalçın İmanov, hüquqşünas

35. Toğrul İsmayılov, ictimai fəal

36. Toğrul Vəliyev, iqtisadçı

37. Ülviyyə Əli, müstəqil jurnalist

38. Vəfa Nağı, ictimai fəal

39. Zöhrab İsmayıl, Azad İqtisadiyyat Yardım İctimai Birliyi, sədr

40. Əmrah Təhməzov — ictimai fəal

41. Elməddin Şamilzadə — AvasorTV, baş redaktor

42. Nemət Abbasov — ictimai fəal

42. Toğrul Abbasov — tədqiqatçı

43. Qiyas İbrahimov, ictimai fəal

44. Səbinə Rəhimova — ictimai fəal

45. Səməd Şıxı — yazıçı

46. Həmidə Qiyasbəyli — jurnalist

47. Xəyyam Namazov — tədqiqatçı

48. Vahid Əliyev, LGBTİ+ hüquq müdafiəçisi

CIVIL SOCIETY STATEMENT ON PRESS FREEDOM AND HUMAN RIGHTS VIOLATIONS — CASE OF ABZASMEDIA

We, the undersigned representatives of Azerbaijan’s civil society, express our deep concern and condemnation regarding the recent wave of political detention and repression against independent media in our country. The specific targeting of AbzasMedia team members, including the subsequent and unjust detention of Mr. Ulvi Hasanli (executive director of AbzasMedia), and the editor-in-chief, Sevinj Vagifgizi (editor-in-chief of AbzasMedia), as well as Muhammad Kekalov (another team member of AbzasMedia), is a blatant violation of the fundamental right to freedom of expression and open repression against independent media in the country.

On November 20, 2023, at night time, Mr. Hasanli was apprehended by police officers when he left the house for the airport to go abroad. Until the afternoon of the same day, his friends and lawyer could not get information about his whereabouts. Only after consistent communication efforts, it was revealed that Mr. Hasanli was detained by the Baku City Police Department (BCPDG). Mr. Hasanli was subjected to ill-treatment, including beating, when he was detained. The arresting officers informed him that he was being detained for media coverage related to corruption incidents involving high-ranking governmental officials instead of covering the Karabakh problem.

Following an order from the Yasamal District Court, operations officers conducted a discovery and inspection at AbzasMedia’s office. The District Court, however, failed to substantiate the reasons for the inspection, relying solely on an unidentified ‘unbiased source’ for reasonable suspicion. The premises were blocked by police officers before the inspection, and 40,000 EUR of currency was discovered in the apartment lobby during the process. Mr. Hasanli contested the results, adding objections to the inspection recordings.

Later that day, police officers detained violently Mr. Kekalov at his residence, seizing his laptop and mobile phone without clear legal grounds. Since then, he has been held incommunicado, with no contact allowed with family or a lawyer. His whereabouts remained unknown, and the police authorities initially refused to confirm his detention. Even now, his family and lawyer face obstacles in contacting him, with authorities withholding information and denying access to an independent, family-appointed lawyer.

The following day, in the early hours, Ms. Vagifgizi was detained at the airport by BCPDG police officers upon her return. Investigative steps, including discovery and inspection, were carried out at the residences of Mr. Hasanli and Ms. Vagifgizi. However, no material evidence supporting criminal proceedings was found in these inspections. Subsequently, both Mr. Hasanli and Ms. Vagifgizi faced accusations under Article 206.3.2 of the Criminal Code, related to organized smuggling. The charges were based on the currency discovered at AbzasMedia’s office premises.

On the same day, the BCPDG and the Prosecutor’s Office submitted a motion to the Khatai District Court, seeking remand in custody for Mr. Hasanli and Ms. Vagifgizi. The Khatai District Court granted the requests, remanding Mr. Hasanli in custody for 4 months and Ms. Vagifgizi for three months and 29 days for preliminary investigation. However, the initial evidence needed to examine reasonable suspicion for pre-trial detention was not presented to the District Court or examined.

Furthermore, the District Court did not assess substantive elements for pre-trial detention, such as risks of absconding or obstruction of evidence. Instead, the District Court relied stereotypically on the motion itself without delving into its details.

Currently, Mr. Hasanli and Ms. Vagifgizi have been transferred to the Baku Pre-trial Detention Facility, where they are being held. Meanwhile, the whereabouts of Mr. Kekalov remain unknown, and he is being held incommunicado. Today, it was revealed that Muhammad Kekalov had a meeting with the lawyer designated by his family. The meeting, which was not confidential, involved the participation of the investigator. During the meeting, Muhammad declined the services of the lawyer appointed by his family. There are suspicions that this refusal may have been a result of investigative pressure. On the same day, by the decision of the Khatai District Court, Mahammad Kekalov was ordered to be detained for 3 months and 27 days. Kekalov is also charged with Article 206.3.2 of the Criminal Code. (organized smuggling)

During the transfer of Mr. Hasanli and Ms. Vagifgizi to the Khatai District Court, police officers obstructed journalists from covering the event. There were instances of police officers assaulting media representatives to prevent them from reporting. It is important to note that the initial detention, the commencement of the criminal case, and the pre-trial detention hearings were conducted unlawfully and involved violations of rights.

Meanwhile, the whereabouts of Mr. Kekalov remained unknown, and he was being held in incommunicado detention for 3 days. Today, it was revealed that Muhammad Kekalov had a meeting with the lawyer designated by his family. The meeting, which was not confidential, involved the participation of the investigator. During the meeting, Mr. Kekalov declined the services of the lawyer appointed by his family. There are suspicions that this refusal may have been a result of investigative pressure. Subsequently, he was charged under Article 206.3.2 (organized smuggling) with the participation of a state-appointed lawyer. On the same day, upon request of the investigator, the Khatai District Court ordered that to remand Mr. Kekalov in custody for 3 months and 27 days.

The circumstances surrounding these detentions, such as the questionable discovery and seizures of foreign currency, raise serious questions about the rule of law and adherence to constitutional principles. These actions, occurring within the past few days, are perceived as part of a politically motivated persecution campaign targeting independent media and undermining the core principles of freedom of expression in Azerbaijan. We firmly assert that the persecution policy pursued by the Government of Azerbaijan is in direct contradiction to the established constitutional legal framework and the international legal obligations of the Republic of Azerbaijan concerning human rights.

As a member of the UN, the Council of Europe, and the OSCE, Azerbaijan is obligated to uphold international human rights standards. The current actions of the Azerbaijani authorities represent a gross violation of international documents in the field of human rights, which are enshrined in the Constitution and ratified by Azerbaijan. We draw attention to the fact that the European Court of Human Rights issued 11 judgments against Azerbaijan, finding a violation of Article 18 of the European Convention on Human Rights that prohibits non-legitimate, politically motivated restrictions of rights concerning the politically motivated persecution policy against the political opposition, critical civil society, and independent media in the country, including the criminal cases and other legal restriction measures carried out in this context. Currently, the execution of the mentioned judgments is under the supervision of the Committee of Ministers of the Council of Europe.

We, the representatives of Azerbaijani civil society, urge the Government of Azerbaijan to halt politically motivated restrictions on rights, including termination of criminal cases, and to ensure the immediate release of Mr. Hasanli, Ms. Vagifgizi, and Mr. Kekalov.

We also appeal to international stakeholders, including the UN, Council of Europe, OSCE and other international public organizations, to take decisive steps to address the deteriorating human rights situation in our country.

SIGNATORIES:

1. Adnan Hajizada — civic activist

2. Akif Gurbanov, Institute for Democratic Initiatives, chairperson

3. Altay Goyushov, historian

4. Anar Mammadli, Election Monitoring and Democracy Studies Center, chairperson

5. Araz Aliyev — N!DA Civic movement, board member

6. Arzu Gebulla — independent journalist

7. Aynur Elgunesh — MeydanTV news outlet, editor-in-chief

8. Azer Gasimli, Institute of Political Management, chairperson

9. Bashir Suleymanli, Institute for Citizens Rights, chairperson

10. Elman Fattah, political analyst

11. Emin Abbasov, lawyer

12. Emin Aslanov, lawyer

13. Alasgar Mammadli, media law expert

14. Gulnara Mehdiyeva, feminist activist

15. Khaled Baghirov, lawyer

16. Khadija Ismayil, ToplumTV news outlet, editor-in-chief

17. Intigam Aliyev, Legal Education Society, chairperson

18. Zhala Bayramova, lawyer

19. Leyla Hasanova, researcher

20. Mehman Aliyev, Turan Information Agency, director

21. Najmin Kamilsoy, researcher

22. Narmin Shahmarzade, feminist activist

23. Nijat Mammadbayli, lawyer

24. Rasul Jafarov, human rights defender

25. Rovshan Aghayev, economist

26. Rovshan Hajibeyli, Azadlıq.info news outlet, editor

27. Ruslan Izzatli, political activist

28. Rufat Safarov, Defence Line, executive director

29. Samir Kazimli, human rights defender

30. Samed Rahimli, Defender Law Center, chairperson

31. Sayyad Yusifli, Defender Law Center, coordinator

32. Shamshad Agha, Arqument.az news outlet, editor-in-chief

33. Yadigar Sadigli, historian

34. Yalchin Imanov, lawyer

35. Toghrul Ismayilov, social activist

36. Toghrul Valiyev, economist

37. Ulviyya Ali, independent journalist

38. Vafa Naghi, social activist

39. Zohrab Ismayil, Public Association for Assistance to Free Economy, chairperson

40. Amrah Tahmazov — social activist

41. Elmaddin Shamilzade — AvasorTV news outlet, editor-in-chief

42. Nemat Abbasov — social activist

42. Togrul Abbasov — researcher

43. Giyas Ibrahimov — social activist

44. Sabina Rahimova — social activist

45. Samad Shikhi — writer

46. Hamida Giyasbeyli — journalist

47. Khayyam Namazov — researcher

48. Vahid Aliyev, LGBTI+ rights defender