Yine bir kriz incelemesi ile karşınızdayım. Tv programcıları gibi 85 milyonun blogumu takip ettiğini düşünerek bilgisayarın karşısına oturdum :D Bu yazıyı da 1987 Ekim ayında yaşanan borsa krizini incelemek üzere yazıyorum.
Bir önceki yazımda 2008 Ekonomik Krizini çeşitli grafikler üzerinden incelemiş ve ip uçları yakalamaya çalışmıştım. Ancak tek bir noktadan birçok doğru geçeceğini düşünmeli ve buna göre kararlar vermemeliyiz. O nedenle ‘İki noktadan tek doğru geçer.’ mantığıyla aynı grafikler üzerinden bu borsa krizini de inceleyelim ve kendimize dersler çıkarmaya devam edelim.
Hadi başlayalım.
1. ABD 10 Yıllık Tahvil Verimi
Burada dikkatimi çeken 1985–87 yılları arasında da ciddi bir düşüş olmuş ama S&P 500 endeksi buna düşüşle karşılık vermemiş. Hatta bu sürede, tahvil faizlerinde yüzde 50 civarında düşüşe karşılık S&P 500 endeksi yaklaşık yüzde 120 yükseliş kaydetmiş. Basit ip uçları ararken körü körüne yapılan önkoşullanmalar çok zarar verici olabilir. O nedenle tahvil faizleri düşer, borsalar yükselir mantığının her zaman işlemeyebileceğini aklımızda bulundurmalıyız.
Öte yandan Ekim 1987'de borsa krizine tahvil faizlerinin de sert düşüşle karşılık verdiğini görmemezlikten gelemeliz. Yaklaşık en tepeden yüzde 20 düşüş yaşamış ve Şubat 1988' e kadar devam etmiş. O halde bir önceki yazımdaki önermeyi şu şekilde değiştiriyorum; ‘Tahvil verimindeki her düşüş, bir krize işaret etmese de kriz zamanlarında tahvil faizleri düşer.’.
2. Altın Vadeli İşlemleri
Yine grafikte görüldüğü gibi borsa krizinden yaklaşık 2 ay sonra altında sert düşüşler başlamış. Ancak burada düşüş 13 yıl sürmüş ve yatırımcısına yaklaşık yüzde 50 kayıp yaşatmış. Burada araştırmamız gereken konu, o dönemlerde FED’in parasal genişleme yapıp yapmadığıdı idi. QE (parasal genişleme)’lerin Altın fiyatlanmasında ciddi bir etkisi olduğunu, ekonomistler sık sık tekrarlıyor. Biraz araştırdığımda FED’in bu zamana kadar parasal genişleme yerine faizleri düşürürek piyasaya likidite sağlama yoluna gittiğini öğrendim. Yani ilk defa bir QE ile karşılaştığımız için geçmiş ile bir korrelasyon oluşturmasını bekleyemeyiz. Toparlarsak yine bir kriz zamanı sert altın satışı görmüş olduk. QE ve faizler konusunda daha fazla araştıma yapıp düzeltmek üzere bir önceki yazımda yaptığım önermemi şu şekilde değitriyorum; ‘Kriz patlak verdiğinde Altın değer kaybeder.’ .
3. ABD Dolar Endeksi
Yine Altında olduğu gibi yaklaşık 2 ay sonra DXY’de yukarı bir tepki görüyoruz. Yükseliş yine yüzde 20 üzerinde ve 2 yıl gibi bir sürede gerçekleşmiş. Ancak 2008 Krizinde olduğu gibi Altın, düşüşten sonra uzun süreli bir düşüş yaşamadığı için önermemizi şu şekilde değiştiriyorum; ‘Kriz zamanlarında ABD Dolar Endeksi değer kazanır.’.
4. S&P 500 Endeksi
S&P 500 Endeksi yaklaşık yüzde 33'lük düşüşü 3 aylık gibi bir sürede kaydedip tekrar yükselişini sürdürmüş. Bu kriz, bir borsa krizi olarak anıldığı için, borsa düşüşü bir kriz göstergesi diyemeyiz. Ama dikkatli bakacak olursak, 40 haftalık (200 günlük) ortalamanın bu denli sert kırılımı, borsada olanların satış sinyali olarak düşünmesi gereken ilk göstergelerden biri olduğunu düşünüyorum. Devamında 6 yıllık yükselen trend çizgisinin kırılması takip edilerek zarar önemli ölçüde azaltılabilirmiş. -miş,-muş, dememek için katı bir trade strateji oluşturmak çok önemli.
5. Volatility Index
O dönemlere ait VIX grafiğini bulamadığım için S&P 500 endeksinin haftalık bar uzunluklarını görebileceğimiz bir grafik koydum. Kriz zamanlarında volatilite yüksekken işlem yapmak çok riskli ama, bu kriz görece kısa sürdüğü için işlem yapmak çok zararlı gibi bir önerme yapmak doğru olmaz. Grafikten çıkarılabilecek en makul sonuç ise , volatilite yeniden düştüğünde, belki en dipten alım yapmak mümkün olmayacak ama yine de iskontolu alım yapılabileceği ortada. O nedenle tekrarlamakta fayda var; ‘VIX, 40 altına inmeden alım yaparken bir daha düşün :)’.
Sonuç olarak, 2008 ile 1987 yılı krizlerini farklı şartlarda gerçekleşmiş olduğunu gözönünde bulundurarak, ortak noktalarını grafikler üzerinden görme şansı bulduk. Bu grafikleri zamanla çeşitlendirebilirim. Amacım yatırım yaparken bize ışık tutabilecek grafikleri basite indirgemek. Şüphesiz basit değil. O nedenle durmadan kendimizi güncellememiz gerekiyor. Dikkat ederseniz borsalar, para birimleri, emtialar hep zirvelerden düşmeye başlarlar. ‘Ben artık oldum.’ dediğininiz an düşmeye başlayacağınız andır. Sağlıklı kalın…
