Czy warto zostać programistą?
Temat przebranżowienia w kierunku IT, rozumianego głównie jako programowanie, jest żywo dyskutowany na forach internetowych dotyczących samego programowania albo forach zawodowych. Praca programisty jest postrzegana jako bardzo atrakcyjna, dlatego nie jest zaskakujące zainteresowanie tą branżą oraz pytania sprowadzające się najczęściej do tego, czy każdy może się nauczyć programować albo czy każdy może to polubić? Nie ma czegoś takiego jak zawód dla każdego, programowanie nie jest wyjątkiem. Zacznijmy jednak od początku…
W Polsce i Europie brakuje kilkudziesięciu tysięcy programistów, firmy zatrudniają osoby bez doświadczenia, można pracować zdalnie, a do tego programiści świetnie zarabiają. Tak myśli wiele osób, co niewątpliwie zachęca do dołączenia do grona specjalistów IT. Wiele osób podjęło ryzyko i większość z nich odniosła sukces. Jedna z najpopularniejszych szkół kodowania Coders Lab podaje, że 82% absolwentów znajduje pracę w IT po ukończeniu kursu w ich szkole. (Źródło: https://coderslab.pl/pl/) Mocno popieram zmiany, bo sama zmieniałam branżę i uważam, że jeśli nie brak nam motywacji i mamy predyspozycje do danego zajęcia, to warto próbować. Trzeba jednak wiedzieć, z czym ta zmiana się wiąże. Rekrutując programistów nauczyłam się respektu do tego zawodu i dlatego piszę głównie o przeszkodach i trudnościach zamiast reklamować tę branżę, która świetnie broni się sama.
Rozpoznanie rynku
Zawód programisty jest bardzo wymagający a ukończony kurs i związana z tym niemała inwestycja finansowa nie gwarantują nam szybkiego znalezienia zatrudnienia za bardzo dobre pieniądze. Rynek jest głodny programistów, ale nasycił się juniorami, którzy wchodzą na rynek po ukończeniu szkoły kodowania. Co więcej, nawet wobec juniora wymagania wzrosły od czasu, gdy bariera zatrudnienia była tak niska, że zatrudnienie znajdował właściwie każdy z minimalnym doświadczeniem. (Źródło: http://www.edukacjaikariera.pl/branza-it/nielatwy-start-w-it-jak-dobrze-zaczac) Obecnie większość pracodawców poszukuje doświadczonych specjalistów, co znajduje odzwierciedlenie w ogłoszeniach — 70 procent ofert pracy dla programistów skierowanych jest do osób z kilkuletnim doświadczeniem. (Źródło: http://forsal.pl/artykuly/1122108,oto-5-problemow-ktore-blokuja-rozwoj-branzy-it.html)
Zanim zaczniemy naukę, warto zrobić rozeznanie, aby podjąć przemyślaną decyzję, jakiej technologii będziemy się uczyć, a później na co dzień z nią pracować. Popularność danego języka programowania i związane z tym zapotrzebowanie może być istotnym kryterium, bo wskazuje na popyt na specjalistów danej technologii. Na samym początku warto przejrzeć ogłoszenia na portalach pracy w naszej lokalizacji i zapoznać się z opisem stanowiska, gdzie znajdziemy obowiązki, jakie czekają nas w danej roli. Polecam również rozmowę z doświadczonym programistą, który będzie cennym źródłem wiedzy o tym, jaki to jest rodzaj pracy i z czym wiąże się na co dzień.
Podpowiedzią może być też powiązanie technologii z typem organizacji. Określone języki programowania można spotkać częściej w pewnego rodzaju organizacjach. Przykładowo korporacje, w tym wiele banków, korzystają z systemów opartych na Javie lub .NET. Język internetu, czyli PHP jest raczej domeną mniejszych firm i start-upów, natomiast technologie frontendowe są dość uniwersalne, stosowane w różnego typu organizacjach, na przykład małych agencjach reklamowych, jak i dużych firmach. Wybierając technologię warto się więc zastanowić, jakiego typu organizacja będzie dla nas dobrym miejscem pracy.
Kobiety planujące naukę programowania zachęcam do śledzenia działań Geek Girls Carrots, organizacji wspierającej i promującej kobiety w świecie IT. Jest nas w tej branży niewiele. Różne badania podają, że wśród programistów kobiety stanowią zaledwie od 8 do 12 proc. Nawet Komisja Europejska zwraca uwagę, że to zdecydowanie za mało i wskazuje, że PKB Unii Europejskiej zwiększyłoby się o 9 mld euro rocznie, gdyby liczba kobiet dorównała liczbie mężczyzn w IT. (Źródło: https://edutorial.pl/edutech/kryzys-w-edukacji-stereotypy-plci-czyli-co-ogranicza-rozwoj-branzy-it/)
Dylematy na drodze przyszłego programisty
Podejmując decyzję o zmianie branży, nierzadko trzeba zainwestować swoje oszczędności i poświęcić kilka miesięcy tylko na naukę, godząc to często z obecną pracą. Po ukończonym kursie potrzeba zwykle kolejnych kilku miesięcy na znalezienie pierwszej pracy jako początkujący programista, którym jesteś na tym etapie. Część osób kontynuuje w tym czasie zatrudnienie u dotychczasowego pracodawcy. Programowanie to ciągła nauka wymagająca wielu godzin. Procesy rekrutacyjne dla programistów są czasochłonne, ponieważ wymagają często wykonywania zadań programistycznych w domu, dlatego niektórzy decydują się na rezygnację z obecnej pracy. Wówczas ważne jest zaplecze finansowe. Trzeba pamiętać, że po kursie jesteś początkującym programistą i Twoja pierwsza pensja jako Junior Developer będzie zapewne na poziomie dużo niższym niż dotychczasowa. Dla osób z dłuższym doświadczeniem w innej branży i wyższą pensją decyzja o zmianie zawodu będzie trudniejsza niż dla osób z krótszą ścieżką kariery.
Gdy dostaniesz już pracę w IT, może się okazać, że to nie do końca Twoja bajka, mimo gruntownego wcześniejszego rozpoznania. Tak się zdarza. Jednak nawet jeśli nie spodoba Ci się praca programisty, ze zdobytą techniczną wiedzą możesz poszukać zatrudnienia w innej roli — Product Managera, Scrum Mastera czy testera. Możliwości jest dużo.
Wiele osób myśląc o wkroczeniu w zawodowy świat IT, zakłada zostanie programistą. Jednak branża IT na tak zaawansowanym etapie rozwoju jak dzisiaj, ma do zaoferowania wachlarz ról, które są związane z testowaniem, zarządzaniem zespołem, zarządzaniem produktem czy projektem. Wiele kobiet odnajduje się na przykład w testowaniu, są w tym świetne i daje im to satysfakcję. Z kolei osoby, które do tej pory pracowały w zawodach mocno kontaktowych, związanych ze sprzedażą lub obsługą klienta i potrzebują codziennego kontaktu z ludźmi, mogą odnaleźć się jako Project Managerowie czy Scrum Masterzy. Szeroką specjalizacją w IT jest także obsługa systemu SAP. To potężne narzędzie wykorzystywane przez wiele firm w Polsce i na świecie. Zapotrzebowanie na konsultantów SAP jest duże, a wynagrodzenia dla doświadczonych osób wysokie. Ten system ma też swój język programowania ABAP, co daje możliwości pracy jako programista w tym obszarze. Trzeba przy tym pamiętać, że kompetencje z obszaru SAP są unikalne dla tej technologii, nie da się z nich skorzystać przy programowaniu w popularnych językach, o których była mowa wyżej. Dlatego tu również warto zrobić rozeznanie, zapoznać się z oferowanymi szkoleniami certyfikacyjnymi i porozmawiać z pracującymi w branży konsultantami SAP czy programistami SAP ABAP. Informacje na temat szkoleń można znaleźć na stronie: https://www.sap.com/poland/training-certification/certificate.html
Często na forach w temacie przebranżowienia pojawiają się pytania — „Czy nie jestem za stary/za stara?”. Nigdy nie jesteś, jeśli to Cię interesuje, masz zapał i predyspozycje. Jednocześnie wiek determinuje decyzję wielu osób, ponieważ osobie, która ma wypracowaną pozycję zawodową w swojej branży, trudniej zrezygnować ze statusu, jaki posiada. Zatem pojawia się tu kwestia osobista — czy jestem w stanie poświęcić wystarczającą ilość czasu i pieniędzy? Warto też pamiętać, że praca programisty będzie zawsze wymagać dodatkowego czasu na naukę, ponieważ branża rozwija się bardzo dynamicznie i aby być konkurencyjnym na rynku, trzeba cały czas przyswajać nową wiedzę.
Osobowość a praca w IT
Na temat programistów i ich pracy funkcjonuje wiele stereotypowych opinii. Część z nich to krzywdzące uproszczenia, ale część ma w sobie mniej lub więcej prawdy. Osoby, które chcą się przebranżowić w kierunku IT rzadko zwracają uwagę na to, w jakie środowisko potencjalnie wkroczą, z jakimi osobami będą pracować. Większość skupia się na wizji wysokich zarobków i możliwości pracy zdalnej. Te aspekty znajdują odzwierciedlenie w codziennej pracy w tym zawodzie, jednak poza adekwatnym wynagrodzeniem, specjaliści IT to osoby, dla których ważne są możliwości rozwoju zawodowego i niezależność na stanowisku. (Źródło: https://www.computerworld.pl/news/Dlaczego-informatycy-odchodza-z-firmy,407307.html)
W pracy spędzamy przynajmniej 8 godzin, dlatego ważne jest, aby poza niekwestionowanymi obiektywnymi zaletami, sam jej charakter nam odpowiadał. Nie chcę pisać, jacy są programiści, ponieważ są różni, ale jest kilka cech, które w tej branży są bardzo istotne, aby dobrze i z większą łatwością wykonywać ten zawód i łatwiej się w nim odnaleźć.
Praca z kodem wymaga dużo cierpliwości. Programista, spędzając wiele godzin przed komputerem może napisać tylko dwie linijki kodu, ponieważ przez większość czasu myśli nad rozwiązaniem problemu, co wymaga szczególnego skupienia.
Cierpliwość jest też niezbędna podczas pracy nad rozwiązaniem błędu w kodzie swoim lub kolegi/koleżanki. Ten drugi przypadek wymaga wyjątkowo dużo spokoju i akceptacji dla tego, jak inni piszą kod. Mimo programowania w tym samym języku, każdy developer ma jednak trochę inny styl.
Bardzo istotna jest dbałość o szczegóły i dociekliwość. Praca programisty przypomina trochę zawód księgowej, gdzie jeden przecinek może zrujnować cały wynik. Szukanie błędu swojego lub kolegi zajmuje często wiele godzin i wymaga przeglądania poszczególnych linijek kodu.
Ta praca to też w wielu przypadkach zajęcie wymagające kreatywności. Nie jest to jednak cecha wymagana i zawsze istotna. To, czy Twoja praca będzie wymagać kreatywnego podejścia do problemów i tworzenia nowych rozwiązań zależy od firmy i projektu. Często pracodawcy szukają tak zwanych rzemieślników, którzy będą przepisywać lub poprawiać istniejące systemy. Rynek potrzebuje zarówno rzemieślników, jak i programistów, którzy tworzą nowe systemy i aplikacje od zera. Warto uważnie wybierać projekty, ponieważ poza technologią ogromny wpływ na pracę ma przeznaczenie oprogramowania.
Na koniec chcę jeszcze wspomnieć o tym, że branża technologiczna, szczególnie programowanie, to branża zdominowana przez mężczyzn, co nie jest bez znaczenia z kilku względów. Kobiet jest w IT coraz więcej, ale proporcje szybko się nie wyrównają. Należy więc zdawać sobie sprawę, że to świat z silnym pierwiastkiem męskim, co przekłada się na codzienną komunikację i ogólną atmosferę. Kiedyś programista zapytał mnie, jak wygląda zespół, do którego jest rekrutowany, czy są w nim kobiety, ponieważ „ma już trochę dosyć tych spoconych koszulek i mocnych epitetów” :) Zarówno kobiety, jak i mężczyźni chcieliby równowagi płci w swoich zespołach. Ma to duży sens, ponieważ takie zespoły wyróżniają się wysoką efektywnością i dobrą atmosferą.
Coś pozytywnego
Chociaż zdecydowałam się pisać o realiach pracy programistycznej nie reklamując jej szczególnie, chciałabym zakończyć pisząc o korzyściach. Często zapomina się, że oprócz dobrych zarobków, zawód programisty daje ogromne, praktycznie nieograniczone możliwości rozwoju. Zapotrzebowanie jest tak duże, że można wybierać wśród licznych projektów i różnych miejsc pracy. Do tego zespół programistyczny ma często okazję tworzyć programy i aplikacje tylko przy użyciu swoich umiejętności. Sami programiści często mówią, że daje to ogromną satysfakcję. Wbrew stereotypom programista to nie jest już geek we flanelowej koszuli (chociaż tacy też są i otwarcie określają siebie geekami). Coraz większa jest świadomość wśród specjalistów IT, którzy oprócz nauki nowych umiejętności twardych pracują nad swoim rozwojem osobistym. Według raportu Stack Overflow sami programiści uważają, że umiejętności komunikacji są kluczowymi kompetencjami, które pracodawcy powinni brać pod uwagę już w procesie rekrutacji. (Źródło: https://insights.stackoverflow.com/survey/2017#career-satisfaction)
Branża IT jest w bardzo dobrej kondycji i będzie nadal się rozwijać, a co za tym idzie rynek będzie potrzebować programistów. Zgodnie z danymi GUS od 2009 do 2017 roku przychody firm z branży IT wzrosły o 16 mld złotych, a zarobki o 1153 złote. Prognozy mówią, że przychody branży i zarobki specjalistów IT będą nadal rosły. Co więcej, jest to branża stosunkowo nisko kosztowa, więc dysponuje kapitałem, który może być wykorzystany na przykład na szkolenia. (Źródło: http://di.com.pl/czy-zabraknie-pracy-dla-programistow-prognoza-na-2020-rok-58500) Można więc z dużym prawdopodobieństwem przypuszczać, że branża IT, która intensywnie poszukuje specjalistów, będzie coraz bardziej zróżnicowana pod względem osobowości. To z kolei może przynieść wiele korzyści rynkowi a w efekcie zaowocować jeszcze lepszymi produktami dla nas użytkowników końcowych.
