Normandiya Çıkarması:
Gellhorn ve Hemingway’in Rolü ve “Er Ryan’ı Kurtarmak”
Kültür-Sanat
Normandiya Çıkarması, 6 Haziran 1944'te gerçekleşmiş ve II. Dünya Savaşı’nın dönüm noktalarından biri olarak kabul ediliyor. İngiliz, Amerikan, Kanadalı ve Fransız askeri birlikleri, Fransa’nın Normandiya kıyısında Alman askerlerine karşı büyük bir saldırı başlattılar. Bu operasyon, Müttefik kuvvetlerin Nazi Almanyası’nın işgali altındaki kuzeybatı Avrupa’yı kurtarmak için attıkları ilk ciddi adımdı. Katılan kuvvetler arasında 7 bine yakın gemi ve çıkarma botu, 156 bin asker ve 10 bin askeri araç bulunuyordu. Normandiya sahilinde dikkatle seçilmiş beş plajda (Omaha, Utah, Gold, Juno, Sword) çıkarma yapıldı. Operasyonun planlaması bir yıldan uzun sürdü ve başlangıçta 5 Haziran’da gerçekleştirilmesi planlandı, ancak hava koşulları nedeniyle 6 Haziran’a ertelendi. Müttefikler çıkarma sırasında 4 bin kayıp verirken, yaralıların sayısı 6 bini aştı.
1997 yılında İrlanda’daki Curracloe Plajı, Steven Spielberg’in “Er Ryan’ı Kurtarmak” filminin D-Day sahnelerini çekmek için kullanıldı. Film, ABD’nin Omaha Plajı’na yaptığı çıkarmayı dehşet verici bir şekilde tasvir ederek savaşın acımasızlığını gösterdi ve hem gaziler hem de eleştirmenler tarafından büyük beğeni topladı. Filmde Yüzbaşı John Miller rolünü Tom Hanks canlandırdı. Hanks’in karakteri, üç erkek kardeşi farklı cephelerde öldürülen James Francis Ryan’ı bulmakla görevlendirilen bir subaydı.
Filmin yapımında gerçek patlamalar ve kontrollü yangınlar kullanıldı, özel efektler ise sadece üç kez kullanıldı. Curracloe Plajı’nda çekim yapmak için yüzlerce galon gıda boyası kullanılarak deniz kan kırmızısına çevrildi. Ayrıca, figüran olarak İrlanda ordusundaki yedek askerler, çıkarma gemilerine pilotluk yapmak için ise İngiliz deniz piyadeleri kullanıldı. Tom Hanks ve diğer oyuncular iki haftalık sıkı bir askeri eğitimden geçerek çekimlere hazırlandılar. Bu sahnelerin gerçekçiliği, gaziler ve eleştirmenler tarafından büyük takdir topladı ve Spielberg’e En İyi Yönetmen Oscar’ı kazandırdı. Film ayrıca dört Oscar daha aldı.
Bununla birlikte Normandiya Çıkarması’nın ardından sahilde yaşanan korkunç manzaralara tanıklık eden ilk gazetecilerden biri olan Martha Gellhorn, bu tarihi olayı yakından izledi. Gellhorn, Normandiya kıyılarındaki cehennem sahnesini izleyen ve raporlayan tek kadın muhabirdi. Uygun kimlik belgelerine sahip olmadığı için İngiltere’den Fransa’ya bir hastane gemisine gizlice binmişti ve Normandiya kıyılarına ulaşmıştı. Gellhorn, savaşın acımasızlığını ve askerlerin yaşadığı dehşeti dünyaya duyurmak için keskin nişancılara, mayınlara ve Alman savaş uçaklarının saldırılarına göğüs germişti. Altı yıllık kariyeri boyunca birçok çatışmayı haber yapan Gellhorn, özellikle Dachau toplama kampını görüntüleyen ilk gazetecilerden biriydi. 6 Haziran 1944'te yaşananları izleyen Gellhorn, savaşı anlatmanın önemini ve insanların bu acıları unutmaması gerektiğini vurguladı.
Gellhorn’un yanı sıra yazar Ernest Hemingway, II. Dünya Savaşı sırasında Normandiya Çıkarması’nı haberleştiren baş muhabirlerden biriydi. Hemingway, savaşın sert gerçeklerini ve insanların yaşadığı trajedileri edebi eserlerinde ustalıkla işlemeye devam etti. Hem Hemingway hem de Gellhorn, savaşın acımasızlığına tanıklık ederek, bu deneyimleri yazıları ve raporları aracılığıyla dünyaya duyurdular.
Normandiya Çıkarması ve “Er Ryan’ı Kurtarmak” filmi ve bu olaylara tanıklık eden gazeteciler ve film yapımcıları sayesinde savaşın dehşeti bir kez daha gözler önüne serildi.