บทความนี้ เป็นส่วนหนึ่งของชุดบทความที่พูดถึง RxJava โดยบทความชุดนี้จะประกอบด้วยหัวข้อต่างๆดังต่อไปนี้
- Part 1 - อะไรเอ่ย ReactiveX?
- Part 2 - รู้จักกับ Observer & Observable ประเภทต่างๆ
- Part 3 - Observable สร้างยังไงหนอ แล้วควรระวังอะไรบ้าง
- Part 4 - Hot Observable Vs Cold Observable
- Part 5 - Observer Vs Subscriber Vs Consumer แตกต่างกันยังไง
- Part 6 - Operators ที่ควรรู้ใน ReactiveX
- Part 7 - observeOn Vs subscribeOn ใช้ต่างกันอย่างไร
- Part 8 - Subject คืออะไร แล้วใช้มันอย่างไร
เรารู้จัก Observable กันไปแล้วในบทความที่ 2 ว่า Observable แต่ละประเภทนั้นแตกต่างกันอย่างไร ในบทความนี้เราจะมาดูกันว่า มีวิธีไหนบ้างที่เราใช้ในการสร้าง Observable และแต่ละวิธีเหมาะสมกับงานแบบใด และเมื่อเราสร้างมันขึ้นมาแล้วเราจะหยุดการทำงานของมันได้อย่างไร
**Note: โค้ดตัวอย่างที่ใช้อธิบายจะเขียนด้วย Kotlin ซะส่วนใหญ่ ซึ่งอาจจะมีการลดรูปแล้ว ดังนั้นถ้าอ่านโค้ดไม่เข้าใจก็ไม่เป็นไรครับ ขอให้เข้าใจหลักการทำงานของมันก็พอ**
Create Observable
just()
Flowable.just("Hello");Flowable.just("Hello", "World");Observable.just("Hello");Observable.just("Hello", "World");Maybe.just("Hello"); // can be only one dataSingle.just("Hello"); // can be only one data
เริ่มต้มการสร้าง Observable ง่ายๆ ด้วยการใช้ just() โดย just() จะเหมาะกับกรณีที่เรามีข้อมูลพร้อมอยู่แล้ว และต้องการสร้าง observable ขึ้นมาจากข้อมูลเหล่านั้น ซึ่งจากตัวอย่างด้านบนจะเห็นว่า แทบจะทุกประเภทของ Observable มีฟังก์ชั่น just() ให้เราเรียกใช้ แต่อาจจะมีเงื่อนไขการใช้งานที่แตกต่างกันใน Observable แต่ละประเภท ซึ่งได้กล่าวไปแล้วในบทความที่สอง
จากตัวอย่างอาจทำให้เราเข้าใจผิดได้ว่า observable.just() รับข้อมูลในรูปแบบของ Array Argument (คือใส่ข้อมูลในรูปแบบของ argument เท่าไรก็ได้ โดยข้อมูลนั้นจะถูกมองเป็น array) แต่จริงๆแล้วไม่ใช่ ซึ่งเมื่อเราเข้าไปดูการทำงานจริงๆของ observable.just() แล้วจะเห็นว่า มี method overloading ที่สามารถรับข้อมูลได้สูงสุดเพียง 10 ตัวเท่านั้น และด้วยการที่ observable.just() นั้นประกาศรับข้อมูลเป็นแบบ Generic Type ทำให้เมื่อเราใส่ข้อมูลชนิดใดลงไป observable.just() ก็จะปล่อยข้อมูลชนิดนั้นออกมา นั้นหมายความว่า หากเราใส่เป็น String ก็จะปล่อยข้อมูลออกมาเป็น String แต่หากเราใส่ข้อมูลเป็น Array<String> ก็จะปล่อยข้อมูลออกมาเป็น Array<String> ไม่ใช่ String แต่ละตัวที่อยู่ภายใน array นั้น
ข้อควรระวังที่สำคัญของการใช้ Observable.just() อีกอย่างหนึ่งก็คือ ข้อมูลที่ใส่เข้าไปจะต้องมีพร้อมอยู่แล้ว หรือไม่ควรใช้เวลานานในการได้มาซึ่งข้อมูล นั้นหมายความว่าเราไม่สามารถใช้ Observable.just() กับเหตุการณ์ด้านล่างนี้ได้
val observable = Observable.just(getDataFromApi()).subscribeOn(Schedulers.io())จากโค้ดด้านบน getDataFromApi() ถูกสั่งให้ทำงานทันทีตอนที่เรากำลังสร้าง observable ขึ้นมาด้วย คำสั่ง just() โดย getDataFromApi() จะทำงานที่ thread เดียวกับ caller ถึงแม้ว่าเราจะสั่งให้ observerble นั้นทำงานที่ IO thread ด้วยคำสั่ง subscribeOn() แล้วก็ตาม (คำสั่ง subscribeOn() จะกล่าวถึงในบทความถัดไป) ซึ่งหากเราลองเอาโค้ดด้านบนมาเขียนใหม่ เราสามารถเขียนได้ดังนี้
val data = getDataFromApi()
val observable = Observable.just(data).subscribeOn(Schedulers.io())ซึ่งจริงๆแล้วจะเห็นว่า มันคือการไปเรียก getDataFromApi() เพื่อเตรียมข้อมูลให้พร้อมก่อน ก่อนที่จะใส่ข้อมูลเหล่านั้นให้กับ Observable.just() นั้นเอง
fromCallable()
Flowable.fromCallable{ "Hello" }Observable.fromCallable{ "Hello" }Maybe.fromCallable{ "Hello" }Single.fromCallable{ "Hello" }Completable.fromCallable{ "Ignored!" } // ignore result
fromCallable() คือวิธีที่หนึ่งที่ไว้ใช้สร้าง Observable แบบง่ายๆ ด้วยการเอา fromCallable() ไปครอบโค้ดที่เราต้องการ fromCallable() นั้นเหมาะกับงานในลักษณะที่เป็น Synchronous ที่คืนค่าเพียงค่าเดียว โดยจะปล่อยข้อมูลออกมาผ่านการเรียก retrun ซึ่งจะถูกแปลงเป็นการเรียก onNext() และต่อด้วย onComplete() ให้เองอัตโนมัติ ตัวอย่างของงานประเภทนี้ได้แก่ การอ่าน/เขียนไฟล์ หรือการคำนวนที่ต้องใช้เวลานานๆ เป็นต้น โดยเมื่อครอบงานเหล่านั้นด้วย fromCallable() แล้ว งานเหล่านั้นจะยังไม่ถูกทำจนกว่าจะมี Observer มา subscribe และเพื่อป้องกันการ Block UI Thread ที่อาจเกิดขึ้นได้จากการประมวณผลที่ใช้เวลานาน เราสามารถกำหนด thread ในการทำงานให้กับงานเหล่านั้นผ่านทาง Observable ที่สร้างขึ้นได้ นอกจากนี้ fromCallable() ยังอนุญาติให้เรา throw exception จากภายใน callable เมื่อเกิดข้อผิดพลาดขึ้น ซึ่งจะเห็นว่าทั้งรูปแบบของการ retrun และการ throw exception นั้นจะคล้ายกับที่เราทำใน Java นั้นเองครับ ลองดูตัวอย่างของการใช้ fromCallable() ด้านล่างประกอบครับ
fromAction() & fromRunnable()
Maybe.fromAction(() -> {...});Maybe.fromRunnable(() -> {...});Completable.fromAction(() -> {...});Completable.fromRunnable(() -> {...});
เมื่อพูดถึง fromCallable() ไปแล้วถ้าจะไม่พูดถึง fromAction() และ fromRunnable() ก็คงจะไม่ได้ สองอย่างนี้ทำหน้าที่คล้ายกับ fromCallable() แต่จะแตกต่างจาก fromCallable() ตรงที่ fromAction() และ fromRunnable() จะไม่คืนค่าใดๆ หรือปล่อยค่าใดๆออกมาให้กับ Observer และมีให้ใช้เฉพาะใน Maybe และ Completable เท่านั้น ซึ่งเราจะมักจะใช้ในกรณีที่ต้องการทำงานอะไรสักอย่างก่อนที่ onComplete จะถูกเรียก หรือใช้ในงานที่ต้องการทราบแค่เพียงว่า Success (onComplete()) หรือ Fail (onError()) เช่น การบันทึกข้อมูลลง Database เป็นต้น ลองดูตัวอย่างการใช้งานของ Completable.fromAction() ครับ
Create()
Flowable.create<String>({emitter -> { … } }, BUFFER)Observable.create<String>{emitter -> { … } }Maybe.create<String>{emitter -> { … } }Single.create<String>{emitter -> { … } }Completable.create{emitter -> { … } }
การสร้าง Observable ด้วย create() เป็นการสร้าง Observable ที่ powerful มากที่สุด เราสามารถกำหนดจังหวะในการปล่อยเหตุการณ์ต่างๆออกมาเองได้ ผ่านสิ่งที่เรียกว่า emitter โดยเราสามารถส่งข้อมูลออกมาได้ผ่านทาง emitter.onNext(), ส่ง error ได้ผ่านทาง emitter.onError() และจบการทำงานของ Observable ด้วยการเรียก emitter.onComplete() ซึ่งข้อดีของการสร้าง observable ด้วยวิธีนี้คือ เราสามารถเรียก onNext() กี่ครั้งก็ได้ จากนั้นจึงค่อยสั่ง onComplete() เพื่อจบการทำงาน ซึ่งต่างจาก fromCallable() ตรงที่จะยิงข้อมูลออกมาแค่ครั้งเดียว แล้วเรียก onComplete() ให้ทันที
ข้อดีอีกอย่างหนึ่งคือ เราสามารถใช้ create() เพื่อสร้าง Observable ที่ใช้จัดการกับการทำงานแบบ Asynchronous ได้ง่ายขึ้น ยกตัวอย่างเช่น หากเราต้องการดึงข้อมูลด้วย HTTP เราสามารถเอา observable.create() ไปครอบกระบวนการเรียก API นั้นไว้ และเมื่อเราได้รับข้อมูลกลับมา ก็สามารถเรียก onNext ได้จากภายใน callback ของ HTTP เพื่อส่งข้อมูลที่ได้ออกไปให้กับ Observer ลองดูตัวอย่างประกอบครับ
ในบางครั้ง ด้วยการทำงานแบบ Asynchronous ทำให้เราไม่สามารถคาดเดาได้ว่างานนั้นจะทำเสร็จเมื่อไร อีกทั้งยังมีโอกาสสูงที่แอปฯจะหยุดการทำงานก่อนที่งานนั้นจะทำเสร็จ การใช้ observable.create() จะช่วยให้เราสามารถหยุดการทำงานของ Asynchronous เหล่านั้นได้เมื่อ Observable หยุดการทำงานลง โดยเราสามารถจัดการได้ผ่านทางการเรียกใช้ emitter.setCancelable() ลองดูตัวอย่างด้านบนประกอบครับ
แต่อย่างไรก็ตาม การที่มัน powerful มากเกินไปก็อาจกลายเป็นข้อเสียของมันได้เช่นกัน เนื่องจากเราต้องกลายเป็นคนที่เรียก onNext() และ onComplete() เอง (รวมถึง onError() ในบางครั้งด้วย) ซึ่งต่างจาก fromCallable() ตรงที่การคืนค่า (retrun) คือการเรียก onNext() และ onComplete() ให้เองอัตโนมัติ ทำให้ในบางครั้งเราอาจจะลืมเรียกบางขั้นตอน หรือเรียก onComplete() ก่อน onNext() ซึ่งก็จะทำให้เกิดข้อผิดพลาดของการทำงานได้ ดังนั้นจึงต้องระมัดระวังขณะใช้งานด้วย
Subscription & Disposable
หลังจากที่เราเรียนรู้วิธีการสร้าง Observable รวมถึงวิธีการใช้กันไปแล้ว ทีนี้เรามาเรียนรู้วิธีการหยุดการทำงานของมันบ้าง ในบทความที่แล้วเราได้พูดถึง Interface ของฝั่งรับของทั้ง Flowable และ Observable กันไปแล้ว ซึ่งจะขอยก Interface นั้นมาให้ดูกันอีกสักรอบครับ
interface Subscription {
void cancel();
void request(long r);
}interface Subscriber<T> {
void onNext(T t);
void onComplete();
void onError(Throwable t);
void onSubscribe(Subscription s);
}interface Disposable {
void dispose();
}interface Observer<T> {
void onNext(T t);
void onComplete();
void onError(Throwable t);
void onSubscribe(Disposable d);
}
เราจะสังเกตุเห็นว่ามี Interface ที่ชื่อว่า Disposable และ Subscription ซึ่งเจ้าสองสิ่งนี้คือตัวที่เอาไว้หยุดการทำงานของ Observable และ Flowable ตามลำดับ โดยมี method dispose และ cancel ให้เราเรียกใช้เพื่อหยุดการทำงาน ซึ่งหากเทียบกับเหตุการณ์ที่เรา observe การกดปุ่มที่เคยยกตัวอย่างไปแล้วในบทความที่สอง การเรียก dispose หรือ cancel คือการที่เราบอกกับฝั่งส่ง (Observable/Flowable) ว่า “พอแล้ว ฉันไม่ต้องรับ touch event อีกแล้ว” นั้นเอง
โดยปกติแล้วเมื่อเรา subscribe Observable หรือ Flowable แล้วเราจะได้รับ Object ที่เป็น Disposable หรือ Subscription กลับมาด้วย ซึ่งเราควรจะเก็บ Object เหล่านี้ไว้ เพื่อเอาไว้สั่งหยุดการทำงานของ Observable หรือ Flowable เมื่อจบการทำงาน
สำหรับ Observable นั้น เรามักจะใช้ CompositeDisposable เข้ามาช่วยในกระบวนการสั่งหยุดการทำงานของ Observable ด้วย โดยเราสามารถสั่ง compositeDisposable.add() เพื่อใส่เจ้า Disposable Object ที่ได้จากการ subscribe เข้าไปเตรียมเอาไว้ก่อน โดยจะใส่เข้าไปกี่ตัวก็ได้ จากนั้นจึงค่อยสั่ง compositeDisposable.clear() เพื่อหยุดการทำงานของ Observable เหล่านั้น ซึ่งวิธีนี้ทำให้เราสามารถจัดการกับหลายๆ Observable ได้ในคราวเดียว ลองดูตัวอย่างด้านล่างประกอบครับ
การ dispose observable ทุกครั้งถือเป็น Best practice ที่ควรทำ ถึงแม้ว่า Observable นั้นจะหยุดการทำงานไปแล้วด้วยการเรียก onComplete หรือ onError แล้วก็ตาม แต่เราก็ควรจะทำการเรียก dispose observable เหล่านั้นให้ติดเป็นนิสัย มิฉะนั้นอาจมีโอกาศที่จะเกิด memory leak ได้
Conclusion
จากบทความข้างต้น เราได้เรียนรู้วิธีการสร้าง Observable ด้วยวิธีต่างๆไปแล้ว รวมถึงเรียนรู้วิธีการสั่งให้ Observable หยุดการทำงาน โดยจะข้อสรุปออกมาเป็นข้อๆให้อ่านดังนี้
Just()คือวิธีการสร้าง Observable ที่เหมาะกับกรณีที่เรามีข้อมูลพร้อมอยู่แล้ว และต้องการสร้าง Observable ขึ้นมาจากข้อมูลเหล่านั้นfromCallable()เหมาะกับงานในลักษณะที่เป็น Synchronous ที่คืนค่าเพียงค่าเดียว- งานที่
fromCallable()ครอบอยู่จะยังไม่ถูกทำจนกว่าจะมี Observer มาsubscribe fromAction()&fromRunable()ทำงานคล้ายกับ fromCallable แต่จะไม่มีการคืนค่าหรือปล่อยค่าใดๆออกมาcreate()คือ วิธีการสร้าง Observable ที่มีความยืดหยุ่นสูงมากSubscription&DisposableคือInterfaceที่มีไว้เพื่อหยุดการทำงานของ Observable
ในบทความหน้า เราจะมาเรียนรู้ทฤษฎีกันอีกสักนิด ว่าด้วยเรื่องของการแบ่งประเภทของ Observable ตามลักษณะการทำงาน รอติดตามอ่านกันได้เลยครับ
สุดท้ายนี้ก็เช่นเคยครับ หากผู้อ่านคิดว่าบทความนี้มีประโยชน์ ฝากกด 👏 เป็นกำลังใจด้วยนะครับ
