Gündelik Sorunlar #1 — Ünlem İşareti
İş yazışmalarında noktalama işaretlerinin kullanımı konusunda ne derece başarılı olduğumuz tartışılır. Bazılarımız tamamen noktalamadan uzak yazarken, bazılarımız fazlaca kullanmaya bayılıyoruz. Açık ara favorimiz ünlem işareti! Mesela aldığım e-postalarda şöyle örneklere rastlıyorum:
“Merhaba!”
“Önemli!!”
“Acil!!!”
“Katılımınızı bekliyoruz!!”
“Emeğiniz için teşekkürler!”
“Ne zaman tamamlanmış olur!?”
Ünlem işaretinin kullanımı konusunda bir kafa karışıklığımız olduğu aşikâr: Kızınca mı ünlem işareti koymalıyım, heyecanlanınca mı? Bir tane mi, yoksa 3 tane birden mi? Hem ünlem hem de soru işareti kullansam nasıl olur? (!?) Bir de parantez içi ünlem vardı. (!) Sahi o ‘alay’ içeriyordu, şimdi hiç yeri değil.
Yazan kişiye ve konuşmanın seyrine göre hissettirilen şeyler değişse de çoğu zaman gereksiz kullanılan ünlem işaretleri, ‘samimiyetten uzaklık’, ‘kabalık’, ve ‘üstünlük çabası’ olarak nitelendirilmeye sebep olabiliyor. Özellikle iş yazışmalarında…
Aslında tüm çabamız yazdıklarımızın duygularımızla eşdeğer olabilmesi için. 3 ünlem saniyeler içinde bir ergene dönüştürebilirken, doğru yerde kullanılan 1 ünlem ifadeyi güçlendirebilir. Benim önerim noktalama işaretlerinden medet ummak yerine, duyguyu kelimelerle aktarabilmek için çabalamak. Hazneye sürekli yeni kelimeler eklemek ve farklı kelimeleri kullanma konusunda gayret göstermek…
Bunu yazmama sebep olan şey ise Netflix yapımı Explained’in ünlem işareti ile ilgili bölümü. İzlerken epey eğlendiğimi de söylemeliyim. Sadece 15 dakikanızı ayırıp izlemenizi öneririm.
Peki, sen nerede ve nasıl kullanıyorsun derseniz… Ünlem işareti konusunda oldukça cimri davrandığımı söylemek isterim. Tercihim genel olarak, seslenme ve hitap cümlelerinde kullanmak. Bununla birlikte heyecan içeren, slogan ya da motto gibi ifadelerde yer vermek. Yani kuralına uygun oynuyorum diyebilirim. Diğer pek çok şeyde olduğu gibi ünlem işaretinde de ‘abartı’dan kaçınıyorum.
İzledikten sonra yola daha az ünlemle devam etmenizi dilerim. :)
