Alaaddin Mescidi Çeşmesi

Kütahya Çeşmeleri
4 min readFeb 12, 2024

Tarihi: Mescit H.1061 M.1651 Rabia Hatun (Balıklı Tekkesinin ilk şeyhi Muslihiddin Efendi’nin kız kardeşidir) tarafından yaptırılmıştır. Zamanla tahrip olan mescit Kütahya’nın ileri gelenlerinden Alaaddin Efendi tarafından 1900 yılında onarım geçirmiştir. Mescidin batı yönünde yer alan çeşmesi yüksek olasılıkla bu tarihteki onarım esnasında Nuri Germiyanoğlu’nun babası ve amcası tarafından yaptırılmıştır. Bu bilgilerden hareketle çeşme 20. yüzyılda inşa edilmiştir.
-Yasemin Verim, 2019.

Adil Bayram Uçar, 2024

Kitabe: Çeşmenin üzerinde ve çevresinde herhangi bir kitabe yoktur. 2000’li yılların başında çekilmiş olan bir fotoğrafta, çeşmenin kitabelik bölümünde çinili bir panonun olduğu görülmektedir. Bu pano orijinal mi yoksa burada daha önceden bir kitabe mi olduğu tespit edilememiştir.
-Yasemin Verim, 2019.

Adil Bayram Uçar, 2024

Mimari Özellikleri: Alaaddin Mescidinin giriş kapısının hemen sağında, yapının batı duvarında yer alan çeşme bağımlı çeşmeler grubundadır. 1.20 m yüksekliğinde olup 85 cm genişliğindedir. Mevcut durumdan anlaşılacağı üzere çeşme iki bölüme ayrılmıştır. Basık kemerli blok yekpare taşlı lüleli bir çeşmedir. Çeşme genel cephe düzeni itibariyle sadedir. Çeşmenin üst kısmı daha geç dönem özellikleri göstermektedir. Yapının eski fotoğraflarında yer alan kitabelik kısmında iki parça çinilerin olduğu görülmektedir. -Yasemin Verim, 2019.

Adil Bayram Uçar, 2024

Süsleme Özellikleri: Çeşme de herhangi bir süsleme öğesi yoktur.
-Yasemin Verim, 2019.

Adil Bayram Uçar, 2024

Malzeme ve Teknik: Betonarme bir malzemeye sahiptir.
-Yasemin Verim, 2019.

-Yasemin Verim, 2019. *Tezde yanlışlık yapılarak çeşmenin adı Cemaleddin Mescidi Çeşmesi olarak verilmiştir.
-Yasemin Verim, 2019. *Tezde yanlışlık yapılarak çeşmenin adı Cemaleddin Mescidi Çeşmesi olarak verilmiştir.

Cedit Mahallesi, Kobak Caddesi üzerinde Alaatin Mescidi’nin giriş sağ tarafında bulunan suyu tatlı, gür bir çeşmedir. Kütahya eşrafından Nuri Germiyanoğlu’nun babası ve amcası tarafından yaptırılan bu çeşmeye “Germiyanoğlu Çeşmesi” de denir.

Demir lülesinden sürekli akan suyu bulunan, üzerinde bir nişi olan, kemerli, üst tarafı kesme taştan alt kısmı devşirme mermerden yapılmış eski bir çeşmedir. Yakın tarihte Alaattin Mescidi restore edilirken çeşme de elden geçirilmiş, bakım ve onarımı yapılmıştır. -Ayşe Doğan Elarslan, 2022.

Kobak dibine yakın Alaattin Mescidi yanında Nuri GERMİYANOĞLU’nun babası ve amcası tarafından yaptırılan bu çeşmenin cephesi kuzeyden doğuya çevrilmiştir. Mescidin son cemaat yerinin olduğu bölümde içeriye bir tuvalet ve abdest almak için bir sebil sonradan konmuştur. Sarraf Nuri GERMİYANOLU’nun dedelerinden kalan ve Alaattin Mescidi’nin güneyinde (kıble) bulunan bu konağa “Germiyan Konağı” denir. Şehrimizde Germiyanoğlu soyadı ile gelen sülale iki koldan gelmektedir -Mustafa Kalyon, 2010.

Kitabesi: Çeşmenin inşa veya tamirine ait herhangi bir kitabe bulunmamaktadır. -Ali Tekin, 2021.

Mimari: Doğu-batı doğrultusunda mescit duvarına bitişik olarak görülen, tek cepheli çeşmenin yüksekliği 1.80 m, genişliği 1.59 m ve derinliği 0.16 m’dir. Dinlenme sekisi bulunmayan çeşmenin yalağı, yol kodunun altında kalmıştır. 0.16x0.68 m ölçülerindeki çeşme nişini örten basık kemer, yanlarda yekpare ayak üstündeki düz başlıklara oturmaktadır. Ayna taşı bulunmayan çeşmenin tek lülesi vardır. Niş içerisinde 0.16x0.21 m ölçülerinde dikdörtgen formlu bir tas nişi bulunmaktadır. Çeşme kemeri, taşın oyulmasıyla meydana getirilmiştir. Çeşmenin üst kısmı, yarım daire kemerli bir alınlık şeklinde son bulmaktadır. -Ali Tekin, 2021.

Süsleme: Çeşmenin yarım daire kemerli alınlığı cepheyi hareketlendirmektedir. -Ali Tekin, 2021.

Tarihlendirme: Eski fotoğraflarında çeşmenin cephesinin beyaz fayansla kaplandığı görülmektedir. Mustafa Kalyon’a göre çeşmenin yerinin değiştiği ve Nuri Germiyanoğlu’nun amcası Bahaddin German tarafından yaptırıldığını belirtmektedir360 . Mescidin giriş kapısının üzerindeki kitabede, Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından 2015–2016 yılları arasında onarıldığı yazmaktadır. Bu onarımda çeşmenin de elden geçtiği ve beyaz fayansların kaldırıldığı tahmin edilmektedir. Mustafa Kalyon’un verdiği bilgilerden hareketle çeşme, XX. yüzyılın ilk çeyreğinde inşa edilmiştir. Banisi ise Bahaddin German’dır. -Ali Tekin, 2021.

Mevcut Durum: Tescil kaydı bulunmayan çeşme kullanılmaktadır. -Ali Tekin, 2021.

-Ali Tekin, 2021.
-Ali Tekin, 2021.
-Mustafa Kalyon, 2010.

--

--

Kütahya Çeşmeleri

2024 yılında Abdullah Reha Nazlı, İsmail Germiyanoğlu, Adil Bayram Uçar ve Ensar Bekir Nazlı tarafından gerçekleştirilmiş bir projedir.