Ali Paşa Çeşmesi
“Ali Paşa Çeşmesi”, “Ali Paşa Cami’nin karşı köşesinde bulunan çeşme”
“Çeşme, Geç Roma Dönemi’ne tarihlenen, Dokimeion mermerinden üretilmiş bir mezar steli kullanılarak yapılmıştır. Kütahya Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu’ndan alınan bir belgede çeşmenin 2014 yılında bakım ve onarımının yapıldığı, bu esnada alaturka kiremit kaplı olan çatının onarıldığı anlaşılmaktadır.” -Yasemin Verim
“Geç Roma Dönemi’ne tarihlenen bir mezar stelinin devşirme malzeme olarak kullanıldığı bu çeşmenin, yuvarlak kemeri üzerinde Grekçe bir kitabe yer almaktadır.” -Yasemin Verim
“Köşe çeşmesi olarak konumlanan bu çeşmenin mevcut bakiyesinden alınan ölçüler doğrultusunda 2 m yüksekliğinde, 1.40 m genişliğinde olduğu anlaşılmaktadır. Yanlarda 70 cm ve 80 cm olan duvar yüzeyi içerisine yerleştirilmiş çeşme, arkasında yer alan yapının varlığından dolayı bağımlı çeşmeler grubunda yer almaktadır. Çeşmenin arkasında yer alan, bugün dükkân olarak kullanılan alanın daha önceleri çeşmenin çamaşırlığı olarak kullanıldığı mevcut kaynaktan anlaşılmaktadır.184 Mevcut çeşme, Geç Roma Dönemi’ne tarihlenen yekpare mermer bir mezar stelinin orta kısmının yontularak lüle konulması sonucu oluşturulmuştur. Stelin ortasında 67 cm genişliğinde ve 26 cm derinliğinde bir niş yer alır. Nişin her iki yanında gövdesi ince silmelerle hareketlendirilmiş sütunlar ve üzerinde sütun başlıkları görülmektedir (Foto. 75). Başlıkların üstünde, altta bir iç 182 Çeşmenin adı geçen cami ile herhangi bir ilgisi yoktur. Konumundan dolayı halk tarafından bu isimle bilinmektedir. 183 Kütahya Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’nun 23.10.2010 tarih ve 282 kararı, Kütahya Belediye İmar ve Şehircilik Müdürlüğü’nün 29.09.2014 tarih ve 98030830–16881 sayılı yazısı ve ekleri. 184 Kalyon, Kütahya’da Su Medeniyeti, 144. 136 bükey silme, ortasında düz hatlı ve üzerinde Grekçe kitabenin yer aldığı silme bulunur. Bu silmenin üstünde ise dış bükey bir silme ile yuvarlak kemerin etrafı çevrelenmiştir. Silmelerle hareketlendirilmiş yuvarlak kemer üçgen bir alınlıkla son bulmuştur. Kemer nişinin ortasında yer alan lüle, yolun yükselmesinden dolayı zemin seviyesine yaklaşmıştır ve bu lüle vasıtasıyla suyun akışı sağlanmıştır. Çeşmenin önünde yer alan kurnası yine devşirme malzeme olup zemin seviyesi altında kalmıştır.” -Yasemin Verim
“Yuvarlak kemeri iki yanda destekleyen sütunceler üzerinde büyük oranda tahrip olmuş bitkisel süslemeler yer almaktadır. Sütunce başlıklarında ise akanthus yaprakları işlenmiştir. Kemeri çevreleyen iç bükey ve dış bükey silmeler sade tutulmuş olup ortada yer alan silme de Grekçe kitabe işlenmiştir. Üçgen alınlıkta kıvrım dallarından gelişen sarmaşık motifi yer almaktadır. Çeşmenin üzerinde alaturka kiremit kaplı çatı vardır.” -Yasemin Verim
“Çeşme, Geç Roma Dönemi’ne tarihlenen, Dokimeion mermerinden üretilmiş bir mezar stelinin orta kısmının yontularak lüle konulması sonucu oluşturulmuştur. Önünde yine mermerden yapılmış kurna olarak kullanılan devşirme bir malzeme yer alır. Kemer nişinde yer alan suyun akışını sağlayan lüle demir dökmedir.” -Yasemin Verim
Servi Mahallesi, Cumhuriyet Caddesi, Ali Paşa Camii karşı köşesinde, Kara Ahmet Sokak girişi sağ köşede bulunur. Çeşme tümüyle mermer malzemeden yapılmıştır. İç kısmı kemerli üstü üçgen alınlıklıdır. Bütün bir mermer oyularak iki yan kısmına sütun şekli kabartma desen görüntüsü verilmiş, kemerin dışa bakan alınlık bölümündeki Grekçe yazılar oyularak ve üçgen alınlığı bitki motifleriyle süslenerek yapılmış bir mezar steli (taşı) buraya uygun görülerek çeşme haline dönüştürülmüştür. Çeşmenin havuzu da yine toplama mermerden yapılmış, demir lülesinden devamlı akan suyu vardır.
Çeşmenin çatısı ahşap kirpi saçaklı ve alaturka kiremit kaplamalıdır. Hangi tarihte ve kim tarafından yaptırıldığı bilinmemekte ancak 2014 yılında Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu’nda, bakım ve onarımının yapıldığına dair bilgi bulunmaktadır.
Çeşmenin mermer edindiğimiz bilgiler “Geç Roma Dönemi’ne tarihlenen dokimeion mermerinden üretildiğini göstermektedir. Yuvarlak kemer üzerindeki yazıların kitabesi olduğu, köşe çeşmesi ve bağımlı çeşmeler grubundan olduğu bilinmektedir. 2 m yüksekliği ve 1,40 m genişliği bulunan çeşmenin, Geç Roma Dönemi’ne tarihlenen yekpare mermer mezar stelinin (taşı) orta kısmının yontularak lüle konması sonucu oluşturulduğu” bilgisi mevcuttur.
Çeşmenin tam bir restorasyona ihtiyacı vardır. Her geçen gün tarihi özelliğini kaybetmekte, üzeri boyanmış üçgen alınlığı betonla kaplanmış artık kitabesi okunamamaktadır. Yalnızca kemerli, su akan lüle bölümü ve mermer kurnası gözükmektedir. Çeşmenin bakıma ve restorasyona ihtiyacı vardır. Çeşmenin suyu akmakta ve halen kullanılmaktadır. -Ayşe Doğan Elarslan, 2022.
Çamaşırlık:
Eskiden çeşmenin arka duvarında bulunan çamaşırlık zamanla Cumhuriyet Caddesi’nin değerlenmesi ve ticaretin artmasıyla burada çamaşır yıkama ihtimalinin ortadan kalkmasından dolayı yıkılarak yerine dükkan yapılmış, çamaşırlık artık bulunmamaktadır. -Ayşe Doğan Elarslan, 2022.
