Analıca Çeşmeleri
Hacı Ahmet Mahallesi, Pekmez Pazarı’ndadır. Evliya Çelebi’ye göre Analıca Mahallesi’ndedir. Germiyan Beylerinden Süleyman Şah zamanında yaşamış hayırsever Yusuf oğlu Hacı Ahmet tarafından H.771-M.1370 yılının Muharrem ayı ortasında ALLAH’ın rızasını dileyerek yaptırdığı kitabeden anlaşılmaktadır. Bir hadis-i şerifinde Hz. Peygamberimizin “Bir kimse ALLAH rızası şerifinde için bir mescit bina ederse ona mükafat olarak cennette onun gibi bir benzerinin o şahıs için bina edileceğini” vaad buyurmuştur. Bu Hacı Ahmet’in 768 senesinde şehit olarak öldüğünü gördüğümüz Sarıkaya çeşme Kitabesi’ndeki Yusuf’un oğlu olması muhtemeldir bilgisi mevcuttur.
Kitabeli bir camiidir. Duvarları 90 cm kalınlığında taştan örülmüştür. 6x6,5 m2 olan camiinin beş penceresi vardır. Etrafı mermer sütunlarla çevrilidir. Dört köşe üstüne oturtulmuş küçük kubbenin etrafı ve çevresinde ayet yazılıdır. Mihrap alçı kabartma olup minber ahşap doğramadır.”
Camii Kitabesi:
Bena hazel mescid-el mübarek fi eyyam-1 Devleti El-Azam-ül âdil şah çelebi halledallah-ü Allah-ü Taalâ, Taleben limerzatihi li kavliyennebi aleyhisselam “Men bena mesciden lillahi, Yepteği bihi veçhallahi benallahü lehu mislehu filcenneti elhaç velharameynHacı Ahmet bin Yusuf fi nisfi şehr-ül muharrem lisenetin ahada ve seb’in ve seb’amie. Sefine-i mevleviye’de ve kitabesi’nde Hacı Ahmet Mahallesi’nden olup Hz. Ergun’a intisap eden dergâha maddi yardımlarda bulunan hayır sahibi ve zengin bir vatandaş olan Analica hacı Ahmet Efendinin Hicri 771 yılında Analıca Mescidi ve çeşmesini yaptırdığı yazmaktadır.”
Camiinin kuzeydoğu köşesinde iki çeşme bulunmaktadır. Lülelerinden devamlı akan sularıyla Kütahya’nın en eski çeşmelerinden biridir. Halen akmakta ve kullanılmaktadır. -Ayşe Doğan Elarslan, 2022.
Analcı Mescidinin köşesindeki çeşme, iki sebilden ibaret olup çini ve mozaik karışımı bir yapıdır. Suyu, Çinili Çeşme diye bilinen 30 Ağustos Okulu köşesindeki çeşmedeki depodan gelmektedir. Kapanan çaydan yolun mescit tarafına geçen su borusu bazen sel suları ile bozulmaktadır. Suyun Çinili Çeşme’den bu tarafa sağlam ve temiz borularla gelmesi ve çeşmenin mozaik kısımları ve bozulan çinilerinin mermer çini karışımı güzel bir proje ile yenilenmesi lazımdır. Çünkü çok hareketli bir ticari bölgede bulunduğundan çeşmenin suyundan yararlanan çoktur. Vakıflar Bölge Müdürlüğünün teklifi ve Koruma Bölge Kurulunun onayıyla aynı cepheye bakan iki musluğu 2004 senesinde yeniden yapılmıştır. -Mustafa Kalyon, 2010.
