Arslanlı Çeşme

Kütahya Çeşmeleri
3 min readFeb 9, 2024

--

“Cemalettin Mahallesinde, Cemalettin Sultan’ın kabrinin bulunduğu aralığın girişinde bulunan ve gür suyu olan bu çeşmenin alnında arslan figürü bulunduğu için bu ismi almıştır. Dört yolun birleştiği yere yakın olması yanında Cemaleddin Sultan gibi bir yatırın bulunması ve eskilerin “ma-leziz” diye vasıflandırdığı lezzetli suyu olması sebebiyle çok rağbet edilen çeşmelerimizdendir.” -Mustafa Kalyon, 2010

Fotoğraf: Abdullah Reha Nazlı, 2023
Fotoğraf: Abdullah Reha Nazlı, 2023
Fotoğraf: Abdullah Reha Nazlı, 2023
Fotoğraf: Abdullah Reha Nazlı, 2023

Kobak Caddesi, Cemalettin Mahallesi, Kemer Sokakta sokağın girişinde sol tarafta bulunan, basık kemerli alınlığındaki arslan figürlü çinilerinden dolayı Arslanlı Çeşme diye anılan bir çeşmedir. Üst yarısı çinilerle kaplı bir çeşmedir. Eskilerin “ma-1 leziz” diye vasıflandırdığı lezzetli suyu olan bu gür çeşmenin iki pirinç lülesi ve üzerine asılı bir bakir tası vardır. Çeşme halen akmakta ve kullanılmaktadır.

Çamaşırlık beden duvarına bağımlı çeşmelerdendir. Çeşmenin üzerinde bulunan yazılar ve aslan motifinin kullanılmasıyla ilgili bilgilere ulaştığımız kaynakta “… karşılıklı, birer elini havaya kaldırmış iki aslanın renkli bir şekilde belirtildiği bu çinilerin altında da “tamir tarihi 1958” ve “Aslan Çeşmesi” yazılıdır. Antik devrin aslanlarının çevredeki pek çok kalıntıda görülmesinden mi yoksa bedestende de karşılaştığımız gibi bu aslan motifinin Kütahya’da sevilmesinden mi kaynaklandığı bilinmemekle birlikte, son onarımlarda da bu motifin özenle kullanılmış olması dikkatimizi çektiğinden burada özenle durduk” şeklinde ifade edilmektedir.

Çeşmenin sol tarafında iki evin arasında demir kapıdan girilen çamaşırlık bulunur. Demir lüleden sürekli çamaşırlık ahırına akan çeşmesi, ocak başında bakır büyük kazanı, çamaşır taşlarıyla hala mahalleli tarafından kullanılmaktadır. Çamaşırlığın kapısının önündeki geniş betonda halı, kilim gibi büyük örtüler, bazen de çeşmenin önüne çekilen arabalar yıkanmaktadır. -Ayşe Doğan Elarslan, 2022.

Kitabesi: Çeşmenin Latin harflerle yazılmış tamir kitabesi mevcuttur. Tamir Tarihi 1958. -Ali Tekin, 2021.

Malzeme ve Teknik: Çeşmede kum-çakıl karışımı (agrega) betonarme harç ve seramik malzeme kullanılmıştır. Dinlenme sekileri ve yalakta da betonarme harç malzeme kullanımı görülmektedir. Kitabesi çinidir. -Ali Tekin, 2021.

Mimari: Kuzeybatı-güneydoğu doğrultusunda konumlandırılan bağımlı ve tek cepheli çeşme, 2.49 m yüksekliğinde, 2.93 m genişliğindedir. Farklı derinlikteki ve 1.95 m ölçüsündeki çeşme nişini örten yarım daire kemer, yığma ayaklar üzerine oturmaktadır. Önünde 0.44x1.23 m ölçülerinde bir yalak, yanlarında dinlenme sekileri bulunmaktadır. Niş üzerinde iki lüle bulunmaktadır. Çeşmenin alınlığında ise kitabesi yer almaktadır. -Ali Tekin, 2021.

Süsleme: Çeşmedeki tek süsleme unsuru, çini kitabesidir. Turkuaz ve lacivert konturlu, iki kare çiniden oluşan kitabede, beyaz fonda, yeşil üzerine karşılıklı iki aslan figürü yer almaktadır. Aslan figürleri aynalama tekniğinde, sarı ve kahverengi tonlarda, bir ayağı havada ve saldırgan bir tarzda verilmiştir. -Ali Tekin, 2021.

Tarihlendirme: Çeşme, kitabesine göre 1958 yılında tamir edilmiştir. Özgün halinin, basık kemerli bir çeşme olduğu bilinmektedir335 . Azime Hatun’un vakıfları arasında olan ve Cemalettin Mahallesindeki Arslanlı çeşmenin su yolları, 1902–1903 yılında tamir ettirilmesi kararlaştırılmıştır336. Bu yıllarda varlığı bilinen çeşme, XIX. yüzyıl sonlarında mevcut olmalıdır. -Ali Tekin, 2021.

Mevcut Durum: Kültür ve Turizm Bakanlığı Taşınmaz Kültür ve Tabiat Varlıkları Yüksek Kurulu tarafından 17.07.1987 tarih ve 3552 sayılı kararla tescillenen çeşme, günümüzde sağlamdır ve kullanılmaktadır. -Ali Tekin, 2021.

-Ali Tekin, 2021.
-Ali Tekin, 2021.

--

--

Kütahya Çeşmeleri

2024 yılında Abdullah Reha Nazlı, İsmail Germiyanoğlu, Adil Bayram Uçar ve Ensar Bekir Nazlı tarafından gerçekleştirilmiş bir projedir.